Το πρόβλημα της Πολωνίας όπως αποκαλύφθηκε σε όλο του το μεγαλείο με την ομόφωνη – πλην των συμπατριωτών του – επανεκλογή του Ντόναλντ Τουσκ στη θέση του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου μοιάζει με οικογενειακό καβγά που κλιμακώνεται και ξεπερνάει τα στενά όρια του διαμερίσματος αρχίζοντας να απασχολεί ολόκληρη την πολυκατοικία.

Πρόκειται για μια κόντρα φτιαγμένη τόσο από τα υλικά ενός πολιτικού θρίλερ όσο και από τα υλικά μιας σαπουνόπερας – εξαρτάται από ποια πλευρά το βλέπει κανείς. Πάντως μέχρι να φτάσει ο υπουργός Εξωτερικών της Πολωνίας να δηλώσει ότι «η ΕΕ βρίσκεται υπό το δικτατορικό καθεστώς του Βερολίνου» και η πρωθυπουργός της χώρας να αμφισβητήσει ακόμα και την εγκυρότητα της τελευταίας συνόδου κορυφής, έχει προηγηθεί αρκετό παρασκήνιο. Και ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να ονομαστεί και «πέτρα του σκανδάλου»: ο Ντόναλντ Τουσκ.

Η πολωνική κυβέρνηση έκανε μια πρωτοφανούς έντασης εκστρατεία εναντίον της πρόσφατης υποψηφιότητας Ντόναλντ Τουσκ – σε σημείο που να εκπλήξει ακόμα και τους ευρωπαίους αξιωματούχους που, όπως και να το κάνουμε, δεν θεωρούνται και άπειροι σε τέτοιου είδους lobbying. Αυτό φυσικά δεν απέτρεψε τους 27 να αγνοήσουν τις απειλές και τις διαμαρτυρίες και να δώσουν μια δεύτερη θητεία στον Τουσκ.

Και ενώ η εκλογή του πρώην πολωνού πρωθυπουργού, το 2015, σηματοδότησε το υψηλότερο σημείο πολιτικής επιρροής της χώρας του σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η επανεκλογή του σηματοδότησε το χαμηλότερο. Αν συνυπολογίσουμε μάλιστα και την αφελή προσπάθεια της κυβέρνησης να κατεβάσει ως αντίπαλο δέος στον Τουσκ κάποιον σχετικά άγνωστο ευρωβουλευτή, τότε μιλάμε για κανονικό πολιτικό Βατερλό.

Για να κατανοήσει κάποιος την ένταση των πολωνικών αντιδράσεων στην επανεκλογή Τούσκ, πρέπει να ανατρέξει αρκετά χρόνια πίσω στο παρελθόν. Γιατί αυτό που εκ πρώτης όψεως φαίνεται τυπική πολιτική κόντρα ανάμεσα στο «ευρωπαΐστή» Τουσκ και τον αντιευρωπαϊστή – και λαϊκιστή –  πρόεδρο Γιάροσλαβ Καζίνσκι, δεν είναι μόνο μια ακόμα έκφανση του κλασσικού διπολισμού που επικρατεί σε ολόκληρη την Ευρώπη. Είναι στην πραγματικότητα και μια «βεντέτα» με πολλά συνωμοσιολογικά στοιχεία που κρατάει χρόνια.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για το αεροπορικό δυστύχημα του Σμόλενσκ όπως έμεινε στην ιστορία. Ήταν Απρίλιος του 2010 όταν ένα Τουπόλεφ συντρίβεται κοντά στην ρωσική πόλη Σμόλενσκ με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και οι 96 επιβάτες του. Ανάμεσά τους εκτός από 18 μέλη του πολωνικού κοινοβουλίου και πολλούς επισήμους βρισκόταν και ο πρόεδρος Λεχ Καζίνσκι, δίδυμος αδερφός του σημερινού προέδρου Γιάροσλαβ.

Τόσο η έρευνα για τα αίτια του δυστυχήματος που διενεργήθηκε από τους Ρώσους όσο και αυτή που διενεργήθηκε από τους Πολωνούς κατέληξαν στο συμπέρασμα πως το δυστύχημα οφείλεται σε τεχνικό λάθος των πιλότων και σε ασυνεννοησία με τον πύργο ελέγχου. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί Πολωνοί πιστεύουν ακόμα και σήμερα ότι πρόκειται περί συνωνομοσίας. Οτι δηλαδή πρόκειται για δολοφονική ενέργεια που οργάνωσε ο τότε πρωθυπουργός Ντόναλντ Τουσκ σε συνεργασία με την ρωσική ηγεσία – με τον τότε πρωθυπουργό Βλαντίμιρ Πούτιν για την ακρίβεια.

Αυτή η ιστορία που συνεχίζει να απασχολεί την κοινή γνώμη της Πολωνίας αποτελεί τον λόγο που το μίσος ανάμεσα στον Ντόναλντ Τουσκ και τον πρόεδρο Γιάροσλαβ Καζίνσκι έχει φτάσει σε τέτοια ένταση ώστε κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα τις σχέσεις Πολωνίας και ΕΕ. Με τον Καζίνσκι να μιλάει ανοιχτά – με αφορμή την επανεκλογή Τουσκ – για «αποσύνθεση της ΕΕ εξαιτίας του δρόμου που έχει πάρει» και για το «δικαίωμα ενός κυρίαρχου έθνους να υπερασπίζεται τα συμφέροντά του».

Η στάση πάντως της Βαρσοβίας έχει προκαλέσει ρήγμα ακόμα και σε παραδοσιακούς συμμάχους της από την πρώην ανατολική Ευρώπη. Χαρακτηριστική είναι η στάση του Βίκτορ Ορμπαν, που κατά τα άλλα βρίσκεται στο ίδιο ιδεολογικό στρατόπεδο με τον  Καζίνσκι και ο οποίος υπερψήφισε τον Τούσκ. Επίσης η Σλοβακία και οι Τσεχία δεν έδωσαν σημασία στις αντιρρήσεις της  Πολωνίας.

Από την πλευρά του ο Τούσκ τηρεί ελαφρώς υπεροπτική στάση απαντώντας με χιούμορ στις ερωτήσεις σχετικά με την παράξενη αυτή κατάσταση. Οταν τον ρώτησαν πώς θα συνεννοείται μετά από όλα αυτά με την πολωνική κυβέρνηση, απάντησε με ελαφρύ σαρκασμό: «Στα πολωνικά».

Οσο κι αν βετεράνοι διπλωμάτες περίμεναν ότι οι αντιδράσεις τόσο του Καζίνσκι όσο και της ομοϊδεάτισσάς του, πρωθυπουργού Μπεάτα Σίντλο, είχαν σκοπό να ασκήσουν πίεση στην ΕΕ ώστε να υποχωρήσουν στην συνέχεια κερδίζοντας κάποια ευνοϊκά ανταλλάγματα – τυπικό παιχνίδι στο καθημερινό δούναι και λαβείν της ευρωπαϊκής καθημερινότητας – φαίνεται ότι εδώ δεν πρόκειται για παιχνίδι. Και ότι αντί για ψυχρούς υπολογισμούς έχουμε να κάνουμε με αυθεντικό μίσος. Που κάνει την ιστορία να μοιάζει περισσότερο με ένα σύγχρονο Game of Thrones παρά με μια διπλωματική εμπλοκή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News