Το βράδυ της Τρίτης, για πρώτη φορά στη ζωή μου, αισθάνθηκα την ανάγκη να χειροκροτήσω τον Γιάνη Βαρουφάκη. Ηταν εκείνη τη στιγμή που, μέσα στο κατάμεστο θέατρο της βερολινέζικης Volksbühne, δήλωσε πως δεν τον χωράει το έθνος-κράτος. Αν ήμουν λίγο πιο γενναία, θα σηκωνόμουν όρθια για να αναφωνήσω αλληλούια. Δεν θα ασχοληθεί άλλο με την δική μας χώρα, αν ερμήνευσα σωστά τα λόγια του, αν δεν επέτρεψα στην προσδοκία να επηρεάσει την αντίληψή μου. Μας έχει αφήσει πίσω του, τώρα έβαλε πλώρη για άλλα, μεγαλύτερα λιμάνια. Αλίμονο, όμως, τα σχέδιά του μας περιλαμβάνουν: Ο πρώην υπουργός Οικονομικών της κυβέρνησης Τσίπρα θέλει τώρα, μετά την Ελλάδα, να σώσει ολόκληρη την Ευρώπη.

«Μία μοναδική προοπτική τους τρομοκρατεί: Η προοπτική της δημοκρατίας», ανακοίνωσε ο Γιάνης Βαρουφάκης στο πλήθος που είχε αρχίσει από νωρίς να συρρέει στο θέατρο της πλατείας Ρόζα Λούξεμπουργκ, για να παρακολουθήσει την επίσημη πρεμιέρα του DiEM2025, του Κινήματος για την Δημοκρατία στην Ευρώπη. Ποιους τρομοκρατεί η προοπτική της δημοκρατίας; Τη γραφειοκρατία των Βρυξελλών, τα παραδοσιακά πολιτικά κόμματα, τις κυβερνήσεις που έσκυψαν το κεφάλι στις επιταγές των τεχνοκρατών επιβάλλοντας στους λαούς τους λιτότητα, τα μίντια που -όπως αναφέρεται στο μανιφέστο του κινήματος- «μετατρέπουν τον εκφοβισμό των πολιτών σε τέχνη, αλλά και σε αστείρευτη πηγή εξουσίας και χρήματος», τους τραπεζίτες, τους λομπίστες, τα think tanks. Ολοι αυτοί συγκροτούν μια ανίερη συμμαχία.

Υπάρχει μια μεγάλη απάτη στην καρδιά της ΕΕ, η οποία βρίσκεται σε διαδικασία αποσύνθεσης – είναι η διαδικασία αποπολιτικοποίησης, που επιδιώκει να στερήσει τους ευρωπαίους πολίτες από την ελευθερία να ασκούν δημοκρατικό έλεγχο στην εξουσία και να ορίζουν όλες τις πτυχές της ζωής τους, διαπίστωσε ο Γιάνης Βαρουφάκης, προτού κάνει την πρώτη έμμεση αναφορά – σε ποιον άλλον – στον εαυτό του, αντλώντας όπως οφείλουμε να υποθέσουμε, από την εμπειρία του: Οι εθνικοί πολιτικοί που συναινούσαν σε αυτή τη διαδικασία αποπολιτικοποίησης αμείβονταν πλουσιοπάροχα, ενώ όποια μοναχική φωνή αντίστασης υψωνόταν, ακουγόταν σαν ενόχληση.

«Αλλά αρκετά με αυτούς. Ας μιλήσουμε για εμάς», συνέχισε ο οικοδεσπότης της βραδιάς, λέγοντάς μας ότι εμείς μέσα στο θέατρο, το κοινό του, «είμαστε, λένε, μειονότητα. Και πέρσι στο Eurogroup ήμουν μειονότητα. Μία μειονότητα του ενός. Αλλά αυτό δεν έχει σημασία όταν η μειονότητα μιλάει τη γλώσσα της αλήθειας». Το DiEM2025 έχει ένα ριζοσπαστικό στόχο: να εκδημοκρατίσει την ΕΕ. Πώς θα το κάνει; Ο Γιάνης Βαρουφάκης ύψωσε τη φωνή του: «Απαιτούμε την ζωντανή μετάδοση των συνεδριάσεων του Eurogroup, του Ecofin και της Κεντρικής Τράπεζας, καθώς και τη δημοσίευση των πρακτικών. Αν δεν το κάνουν, θα πρέπει να δώσουν εξηγήσεις».

Το χειροκρότημα στην αίθουσα είναι δυνατό και παρατεταμένο. Μπορεί να είμαι προκατειλημμένη, αλλά έχοντας πίσω μου την εμπειρία ενός εφιαλτικού καλοκαιριού και βιώνοντας σήμερα τις συνέπειες του οράματος Βαρουφάκη, είμαι δικαιολογημένα δύσπιστη. Υπάρχει κάτι ανεπαίσθητα ανησυχητικό στην ατμόσφαιρα. Είναι το άρωμα ενός επελαύνοντος λαϊκισμού. «Το μόνο που απαιτείται για να θριαμβεύσει το κακό είναι η αδράνεια καλών ανθρώπων». Αυτήν τη ρήση του Εντμουντ Μπέρκ παραθέτει ως μότο το DiEM 2025 στην ιστοσελίδα του. Κι αυτή, λέει, χαρακτηρίζει πλήρως την σημερινή Ευρώπη. Από τη μια μεριά οι καλοί, από την άλλη οι κακοί. Στη δημοκρατία που ονειρεύεται ο Γιάνης Βαρουφάκης, αποχρώσεις δεν υπάρχουν. Οι διαπιστώσεις για το έλλειμμα διαφάνειας στην καρδιά της ΕΕ, που κάνει ξανά και ξανά ο εμπνευστής του DiEM2025 έχουν στοιχεία αλήθειας. Αυτό και μόνο αρκεί για να του εξασφαλίσει ένα κοινό πρόθυμο να δεχτεί τις μεγαλοστομίες περί κατάλυσης της δημοκρατίας από μια ανίερη συμμαχία που απεργάζεται σχέδια σκοτεινά πίσω από ερμητικά κλειστές πόρτες. Και κυρίως να δεχτεί τις απλοϊκές λύσεις που έχει να προτείνει, την ώρα που συγχαίρει τον εαυτό του για τον ουτοπικό χαρακτήρα του προγράμματος του.

Μέσα στους επόμενους δώδεκα μήνες, τα μέλη του κινήματος σε ολόκληρη την Ευρώπη, θα επεξεργαστούν ένα λεπτομερές σχέδιο για την έξοδο της Ευρώπης από την κρίση. Χιλιάδες, ή καλύτερα εκατομμύρια –όπως ελπίζει ο Βαρουφάκης- άνθρωποι θα συνεργαστούν για να καταρτίσουν αυτό το σχέδιο. Κανονικά η συζήτηση θα έπρεπε να τελειώνει εδώ. Αλλά δεν πρέπει να τελειώσει εδώ, καθώς χιλιάδες άνθρωποι ήδη βρίσκουν αυτήν την πρόταση εξαιρετική. Ας υποθέσουμε, λοιπόν, πως υλοποιείται. Ποιος θα την εφαρμόσει; Οι εθνικές κυβερνήσεις; Με ποια δημοκρατική νομιμοποίηση θα το πράξουν; Ο Γιάνης Βαρουφάκης, αυτός ο αγωνιστής της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, δεν θα μας το πει απόψε. Εκείνο που θα πει είναι πως ο μακροπρόθεσμος στόχος του κινήματος είναι η συγγραφή ενός ευρωπαϊκού Συντάγματος που θα υπερκεράσει όλες τις έως τώρα Συνθήκες. Να συμφωνήσουμε ολόθερμα – μόνο που ίσως ξεχνάει πως η ιδέα ενός Ευρωπαϊκού Συντάγματος μας έρχεται από παλιά: από Ευρωπαίους πολιτικούς που εκείνος θεωρεί εχθρούς της δημοκρατίας, από μέλη think tanks που απαξιώνει, από διανοούμενους και πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μόνο που όλοι αυτοί, δεν έχουν τις έξυπνες και εύκολες απαντήσεις που ο Γιάνης Βαρουφάκης εκτοξεύει με ρυθμό πολυβόλου.

Η ομιλία του πρώην υπουργού Οικονομικών έχει κρατήσει ήδη μισή ώρα. Τώρα ο ευγενικός οικοδεσπότης μας θα ολοκληρώσει δηλώνοντας πως αυτό το ουτοπικό κίνημα είναι η μία και μοναδική εναλλακτική στη δυστοπία που βρίσκεται σε εξέλιξη. Με άλλα λόγια, αν δεν συνταχθούμε με τον Γιάνη, θα βρεθούμε να κοιτάζουμε το χάος. Προς επίρρωση, ο επίδοξος σωτήρας μας θα καλέσει στη σκηνή την πρώτη καλεσμένη του, που δεν είναι άλλη από την Κάτια Κίπιγκ, την συμπρόεδρο του κόμματος Die Linke. Και κάπου εκεί συνειδητοποιώ πόσο αφελής, πόσο κορόιδο είμαι: Είχα πιστέψει το παραμύθι του, που ήθελε τα παραδοσιακά κόμματα παρωχημένα. Τελειωμένα, finished, τα είχε χαρακτηρίσει μόλις το ίδιο πρωί, στη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου. Και τώρα βλέπω την Κίπιγκ να παίρνει θέση στο πόντιουμ.

Η γερμανίδα πολιτικός έχει μια θαυμάσια ιδέα: Να κάνουμε ίσως ένα ευρωπαϊκό δημοψήφισμα για την πορεία της Ευρώπης. Μήπως να της δώσει ο Έλληνας συνοδοιπόρος της το know how; Αναρωτιέμαι πώς θα αισθάνονταν οι υπόλοιποι Ευρωπαίοι πολίτες που ακούν με προσοχή και θαυμασμό όσα ξεστομίζονται από σκηνής, εάν είχαν συρθεί –όπως εμείς- σε ένα εκβιαστικό δημοψήφισμα που εξευτέλισε τη δημοκρατία. Εάν είχαν αναγκαστεί να απαντήσουν σε ένα άθλια διατυπωμένο ερώτημα με επισυναπτόμενο τεχνικό κείμενο 36 σελίδων, που αναφερόταν σε ένα σχέδιο το οποίο δεν υπήρχε καν στο τραπέζι. Πώς θα αισθάνονταν εάν έπρεπε να αποφασίσουν για τη μοίρα τους μέσα σε μια εβδομάδα, υπό το βάρος των capital controls που είχε συνειδητά προκαλέσει ο άνθρωπος που τώρα χειροκροτούν.

Την Κάτια Κίπιγκ θα διαδεχτεί, μέσω βίντεο, μια άλλη εκπρόσωπος των τελειωμένων κομμάτων: η πρόεδρος των Γάλλων Πρασίνων και πρώην υπουργός της κυβέρνησης Ολάντ Σεσίλ Ντυφλό. Επειτα θα έρθει η σειρά της βουλευτού των Βρετανών Πρασίνων Κάρολαϊν Λούκας, η οποία θα αναφέρει την ανάγκη θέσπισης ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος για όλους τους Ευρωπαίους πολίτες. Μπίνγκο! Γιατί δεν ρωτάει τον οικοδεσπότη μας τι έκανε γι’ αυτό την περίοδο που διετέλεσε υπουργός; Θέλω να της φωνάξω do your homework πριν διαλέξεις συντρόφους στον καλό αγώνα σου, αλλά δεν έχω το κουράγιο. Η βραδιά προβλέπεται μακρά και η ζέστη μέσα στο θέατρο είναι αποπνικτική. Αλλά πάλι καλά που βλέπω με τα μάτια μου πώς αυτό κίνημα από τη βάση, αυτό το κίνημα που διατρανώνει πόσο απεχθάνεται τις ελίτ, δίνει πρωτίστως λόγο στους εκπροσώπους της ελίτ.

Από τη σκηνή θα παρελάσουν στη συνέχεια άλλοι δεκαπέντε ομιλητές. Η δημοκρατία απαιτεί θυσίες και είμαι διατεθειμένη να τις κάνω. Θα ακούσω, μεταξύ άλλων, τη δήμαρχο τη Βαρκελώνης Αντα Κολάου, τον πολύ φλύαρο και μαχητικό ευρωβουλευτή των Ποδέμος Μιγκέλ Ουρμπάν Κρέσπο και τον Πορτογάλο βουλευτή Ρούι Ταβάρες, πριν πειστώ ότι το DiEM2025 αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για ορισμένους ευρωπαίους πολιτικούς να τονώσουν εύκολα και γρήγορα το φιλολαϊκό προφίλ τους. Κάπου εκεί, θα δω στη σκηνή έναν παλιό μας γνώριμο: τον αμερικάνο φίλο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ, ο οποίος μας είπε ότι πέρσι, ενώ αγωνιζόταν για την χώρα μας στο πλευρό του Γιάνη, παρατήρησε την «απουσία ανεξάρτητου και κριτικού Τύπου».

Η ώρα είναι 22:30 και οι διπλανοί μου σηκώνονται να φύγουν – αλλά θα μείνουν όρθιοι, στο διάδρομο, γιατί στην οθόνη εμφανίζεται, σε ζωντανή σύνδεση ο Τζούλιαν Ασάνζ. Ο ιδρυτής των Wikileaks, που παραμένει πάντα έγκλειστος στην πρεσβεία του Εκουαδόρ στο Λονδίνο, θα απευθύνει χαιρετισμό και θα προσφέρει την ολόθερμη στήριξή του στο κίνημα. «Free Julian Assange” θα ανακράξει ο Γιάνης αποχαιρετώντας τον, για να ξεσηκώσει το πιο θερμό χειροκρότημα της βραδιάς. Η παρέλαση των ομιλητών συνεχίζεται. Όταν φτάνουμε την ομιλήτρια νούμερο 15, την Αννα Στίντε, από το γερμανικό κίνημα Blockupy, σκέφτομαι συνειρμικά τον Ιώβ. Πρέπει να αντέξω κι άλλο. Έχουμε μέλλον. Αλλά όταν θα έρθει η ώρα να παρακολουθήσουμε τον σλοβένο φιλόσοφο – σταρ Σλάβοϊ Ζίζεκ, οι δυνάμεις μου σιγά σιγά με εγκαταλείπουν. Δυσκολεύομαι να τον παρακολουθήσω, θέλω να γείρω λιγάκι.

Θα ξυπνήσω μόλις ανέβει στη σκηνή ο Μπράιαν Iνο. Ο διάσημος βρετανός μουσικός παραγωγός θα μιλήσει τουλάχιστον με χαμηλή φωνή, για να πει –ο μοναδικός μέχρι στιγμής- πως στη δημοκρατία δεν υπάρχουν εύκολες απαντήσεις. Τότε τι κάνει εδώ; «Θα σας πω ένα παλιό εβραϊκό ανέκδοτο για ένα τηλεγράφημα που αναφέρει “Αρχίστε να ανησυχείτε. Λεπτομέρειες ακολουθούν”. Παραφράζοντας το, θα σας έλεγα “Αρχίστε να μαγειρεύετε. Η συνταγή ακολουθεί”». Εντάξει, τώρα κατάλαβα τι κάνει εδώ κι ο Ινο.

Εχουν φτάσει μεσάνυχτα πια όταν μια παρέμβαση από το κοινό θα με ξυπνήσει για τα καλά. Είναι η ώρα του Q&Α και ο Γιάνης Βαρουφάκης δίνει το λόγο σε έναν Eλληνα, ο οποίος σχολιάζει τις επιπτώσεις που έχουν για τους πολίτες της χώρας μας τα capital controls, τα οποία “εσείς προκαλέσατε με την πολιτική που ακολουθήσατε”. Και να που βλέπω να αναδύεται ο παλιός, καλός Γιάνης: «Εχετε ένα λεπτό, το εξαντλείτε», θα σχολιάσει ειρωνικά την ώρα που ο άνθρωπος μιλάει. Η απάντησή του; «Το 1967 ανέτρεψαν την ελληνική δημοκρατία με τανκς. Τον Ιούλιο του 2015 το έκαναν με τις τράπεζες» θα επαναλάβει ο πρώην υπουργός μας το ποίημα περί this is a coup. Και για τα capital controls φταίνε οι γραφειοκράτες και οι άκαρδοι δεξιοί πολιτικοί που τους κατευθύνουν, μαθαίνουμε.

«Θέλω τώρα και τέσσερις ερωτήσεις από γυναίκες», λέει γελαστός ο ακαταπόνητος Γιάνης ενώ εμείς κοντεύουμε να καταρρεύσουμε από την κούραση. «Μέχρι τώρα μίλησαν μόνο άνδρες. Τώρα θέλω να μιλήσουν μόνο γυναίκες, ναι, ναι μόνο γυναίκες!» Σε αυτό το σημείο το σθένος μου εγκαταλείπει. Ο περιχαρής wanna be φεμινιστής έχει μπερδέψει την ποσόστωση με το πατρονάρισμα. Δεν θα πάρουμε. Όπως αναφέρει κι ένα γκραφίτι σε ένα πεζούλι της Βουκουρεστίου, πίσω στην ταλαιπωρημένη πόλη μου, «Όχι άλλο σώσιμο».

 

 

 

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News