Οι ιλιγγιώδεις αποδοχές των κορυφαίων ποδοσφαιριστών είναι ένα από τα αγαπημένα θέματα συζήτησης των φιλάθλων. Στο πιο λαϊκό σπορ, όπου εκατομμύρια άνθρωποι αγοράζουν τα εισιτήριά τους από το υστέρημά τους, είναι λογικό τα ποσά αυτά να ζαλίζουν, να προκαλούν. Παραδόξως, ο κόσμος δεν ασχολείται το ίδιο με τις αμοιβές των μάνατζερ. Που βγάζουν ακόμη περισσότερα χρήματα, χωρίς να ιδρώνουν, να πονούν, ή να στερούνται. Ισως, επειδή οι πολλοί δεν τις γνωρίζουν. Ούτε, καν, τις φαντάζονται.
Τις δημοσιεύει, κάθε χρόνο τέτοια εποχή, το Forbes. Πλην ελαχίστων, τα ονόματα είναι άγνωστα στο ευρύ κοινό. Οπως αυτό του Σκοτ Μπόρας, που ηγείται -κι εφέτος- της λίστας του αμερικανικού περιοδικού. Κι όμως, ο εν λόγω αμερικανός μάνατζερ παικτών του μπέιζμπολ κερδίζει, από προμήθειες, σχεδόν όσα και οι διάσημοι (στις ΗΠΑ) αθλητές – πελάτες του: 105 εκατομμύρια δολάρια (περίπου 91 εκατ. ευρώ) το χρόνο.
Στον κατάλογο των πιο ακριβοπληρωμένων ατζέντηδων θα συναντήσουμε και τέσσερις ποδοσφαιρικούς που δραστηριοποιούνται στην Ευρώπη. Πρόκειται για τον Χόρχε Μέντες (κουμπάρο του Ζοσέ Μουρίνιο και μάνατζερ του Κριστιάνο Ρονάλντο), τον Μίνο Ραϊόλα (εκπροσωπεί, μεταξύ άλλων, τους Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς, Πολ Πογκμπά και Ρομέλου Λουκάκου), τον Τζόναθαν Μπαρνέτ και τον Φόλκερ Στρουτ. Ο Μπαρνέτ είχε κάνει τη μετεγγραφή του Γκάρεθ Μπέιλ στη Ρεάλ Μαδρίτης. Ο Στρουτ μανατζάρει την αφρόκρεμα του γερμανικού ποδοσφαίρου (Τόνι Κρόος, Μάρκο Ρόις, κ.ά.).
Οι πιο γνωστοί, βεβαίως, είναι οι δυο πρώτοι. Ο τρίτος της «παρέας» που κινεί τα νήματα στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο, είναι ο Πίνι Ζάχαβι, ένας από τους αρχιτέκτονες της μετακίνησης του Νεϊμάρ από την Μπαρτσελόνα στην Παρί Σεν Ζερμέν. Δεν θα τον βρούμε στον κατάλογο του Forbes επειδή οι αμοιβές του μοιράζονται σε διάφορα γραφεία μεσαζόντων, με τα οποία συνεργάζεται. Κάνει δουλειές (και) με τον Πιεμπονγκσάντ -τον Ταϊλανδό επενδυτή που θέλει να αγοράσει τον Παναθηναϊκό- και παραμένει ένας από τους πιο επιδραστικούς ατζέντηδες του καιρού μας.
Τα κέρδη του Μέντες εκτιμώνται από το Forbes στα 86 εκατομμύρια ευρώ. Του Ραϊόλα, στα 55 εκατ. ευρώ. Οι αντίστοιχες ετήσιες αποδοχές των κορυφαίων πελατών τους είναι πολύ χαμηλότερες. Ο Ρονάλντο κερδίζει (με το νέο του συμβόλαιο στη Γιουβέντους) 31 εκατ. ευρώ, ενώ ο Πολ Πογκμπά, 12 εκατ. ευρώ. Είναι η αριθμητική επιβεβαίωση του πρωταγωνιστικού ρόλου που παίζουν οι μάνατζερ στο σύγχρονο ποδόσφαιρο. Κάποτε οι υπηρεσίες τους ήταν καθαρά μεσιτικές και αμείβονταν με στάνταρ ποσό (το 10% της αξίας του συμβολαίου). Σήμερα κάνουν οι ίδιοι παιχνίδι στη σκακιέρα των μετεγγραφών. Οι παίκτες είναι τα πιόνια τους – και οι προμήθειές τους μπορεί να προσεγγίσουν το 40%.
Το κόλπο τους είναι απλό και στηρίζεται σε μια πραγματικότητα που όλοι παραδέχονται: κανένας σύλλογος δεν μπορεί να κρατά κοντά του, «με το ζόρι», έναν δυσαρεστημένο ποδοσφαιριστή. Εάν ο Μέντες πείσει τον Κριστιάνο, τον οποίο χειρίζεται από μικρό παιδί, ότι η Ρεάλ Μαδρίτης αμφισβητεί την αξία του με τα χρήματα που του προσφέρει -και βρει μια Γιουβέντους πρόθυμη να του δώσει περισσότερα-, η ρήτρα του δισεκατομμυρίου… πάει περίπατο. Εάν ο Ζάχαβι κάνει τον Νεϊμάρ (και τον πατέρα του, που τον εκπροσωπεί) να νιώθει άβολα στο Παρίσι, ούτε το συμβόλαιο με την Παρί, ούτε τα λεφτά του αλ-Κελαΐφι, θα τον εμποδίσουν να πάει στη Ρεάλ.
Οι αλυσίδες που έδεναν, κάποτε, τα πόδια των παικτών, έχουν σπάσει. Οι ποδοσφαιριστές είναι, πλέον, περιουσιακά στοιχεία των ατζέντηδων – όχι των συλλόγων που πλήρωσαν για να τους αποκτήσουν. Οι μετακινήσεις είναι όλο και πιο συχνές, όλο και πιο δαπανηρές, και το επάγγελμα του μάνατζερ αθλητών γίνεται όλο και πιο προσοδοφόρο. Να, μια καλή επαγγελματική προοπτική. Σπουδές δεν απαιτούνται – μόνον η άδεια της FIFA, που αποκτάται σχετικά εύκολα. Ο Μέντες, προτού γίνει ατζέντης, εργαζόταν σε νυχτερινά κέντρα. Ο Ραϊόλα ήταν πιτσαδόρος. Ο Ζάχαβι, αθλητικός συντάκτης. Τα μόνα προσόντα που θα πρέπει να διαθέτει κάποιος για να βγάζει τόσα χρήματα, τόσο ακούραστα, είναι η πειθώ και το θράσος.
Το θράσος του Ζάχαβι, για παράδειγμα. Πριν από ένα χρόνο ο δαιμόνιος Ισραηλινός κατάφερε να «ψήσει» το αφεντικό της Παρί ότι ο Νεϊμάρ ήταν ο μόνος που θα μπορούσε να του χαρίσει το τρόπαιο του Champions League. Κι αφού τον έκανε να καταβάλει στην Μπαρτσελόνα το τρομακτικό ποσό της ρήτρας του (222 εκατ. ευρώ) και στον ίδιο 36 εκατ. ευρώ, ως προμήθεια, τώρα προσπαθεί να τον πείσει να τον πουλήσει στη Ρεάλ. Με το επιχείρημα ότι ο βραζιλιάνος σούπερ-σταρ δεν μπορεί να αποδώσει στο περιβάλλον του συγκεκριμένου συλλόγου. «Συμβαίνουν αυτά», λένε οι μάνατζερ σε τέτοιες περιπτώσεις, όμως αυτό που πραγματικά συμβαίνει είναι πως οι ματαιόδοξοι ιδιοκτήτες των πλούσιων συλλόγων πιάνονται κορόιδα. Οχι όλοι, βεβαίως. Ο Ούλι Χένες και ο Καρλ-Χάινς Ρουμενίγκε παθαίνουν ένα είδος αναφυλαξίας με τους ατζέντηδες, και έχουν προστατεύσει την Μπάγερν Μονάχου σε αρκετές περιπτώσεις.
Για τους μεσάζοντες, το «κλειδί» είναι η πρώτη μεγάλη δουλειά. Ενας πελάτης που θα τους ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με την «υψηλή κοινωνία» του ποδοσφαίρου. Για τον Μέντες ήταν ένας προπονητής: ο Ζοσέ Μουρίνιο. Κι έπειτα ο Κριστιάνο. Για τον Ραϊόλα, ο Ντένις Μπέργκαμπ (από τον Αγιαξ στην Ιντερ) και κατόπιν ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς, που τον εκπροσωπεί από πιτσιρικά, καθώς δεν του λείπει η ικανότητα να διακρίνει το «next big thing». Τα πολλά λεφτά, όμως, περίπου 48 εκατ. ευρώ, του τα ‘φερε ο Πογκμπά. Με αυτά αγόρασε την έπαυλη του Αλ Καπόνε στο Μαϊάμι. Για τον Ζάχαβι, ο Αβι Κοέν της Μακάμπι Τελ Αβίβ. Οταν συμφώνησε με τη Λίβερπουλ να της τον πουλήσει, τα Χριστούγεννα του 1978, ακόμη δεν τον είχε πελάτη. Δεν ήταν, καν, ατζέντης.
Μόνον ο πρόεδρος της Νάπολι, Αουρέλιο ντε Λαουρέντιτς, τόλμησε να τα βάλει δημοσίως μαζί τους. Σε ένα συνέδριο («Leaders Sports Business») αναρωτήθηκε μεγαλοφώνως για ποιο λόγο θα πρέπει οι σύλλογοι να τους πληρώνουν: «Είναι ο καρκίνος του τομέα μας. Δεν καταλαβαίνω, γιατί χρειάζεσαι έναν ατζέντη. Στο Χόλιγουντ ο ηθοποιός πληρώνει ο ίδιος τον ατζέντη του (ο ντε Λαουρέντις είναι κινηματογραφικός παραγωγός στο επάγγελμα). Στο ποδόσφαιρο, γιατί πρέπει να πληρώσω; Οι ατζέντηδες έγιναν σαν ένας φόρος. Κάποιες φορές, μάλιστα, θέλουν και να πληρωθούν μπροστά. Γιατί; Για να πάνε, ύστερα, και να τρελάνουν αυτά τα φτωχά παιδιά (τους παίκτες), λέγοντάς τους ότι βρήκαν ομάδα που θα τους δώσει δύο εκατομμύρια παραπάνω;».
Ολοι κούνησαν συγκαταβατικά το κεφάλι, όμως κανένας δεν σηκώθηκε να μιλήσει. Γιατί ένας κανόνας του επιτυχημένου παράγοντα λέει ότι πρέπει να τα έχει καλά με τους ατζέντηδες.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News