«Αρκεί να παρατηρούμε για να μάθουμε;»

«Οτιδήποτε έχω το δικαίωμα να κάνω είναι απαραίτητα δίκαιο;»

Είναι αυτά δύο από τα φιλοσοφικά ζητήματα που κλήθηκαν να σχολιάσουν πέρυσι οι μαθητές και οι μαθήτριες της Γαλλίας στο πλαίσιο των εξετάσεών τους για την απόκτηση του περίφημου baccalauréat. Η Φιλοσοφία είναι ένα από τα βασικά μαθήματα στα γαλλικά γυμνάσια και λύκεια, ενώ θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολο καθώς δεν αρκεί η στείρα απομνημόνευση αλλά απαιτείται και η κριτική σκέψη. Η διδασκαλία της είναι υποχρεωτική από το 1808, αναφέρει η La Repubblica, μάλιστα έπειτα από επιθυμία και σχετική εντολή του ίδιου του Ναπολέοντα με στόχο τη δημιουργία «πεφωτισμένων» πολιτών, ικανών όχι μόνον να διακρίνουν τη σκέψη του Πλάτωνα από εκείνη του Αριστοτέλη αλλά και να φιλοσοφούν οι ίδιοι. Δεν αποκλείεται όμως, σε λιγότερο από μία τριετία, να καταλήξει να αποτελεί η Φιλοσοφία και στη Γαλλία –στη χώρα του Ζαν-Πολ Σαρτρ, του Ζακ Ντεριντά, της Σιμόν ντε Μπουβουάρ, του Μισέλ Φουκό και τόσων άλλων σπουδαίων φιλοσόφων του 20ού αιώνα– απλώς ένα μάθημα επιλογής μεταξύ πολλών άλλων.

Αυτό, τουλάχιστον, συμπεραίνεται από την πολεμική που δημιουργήθηκε μετά την κοινοποίηση των μεταρρυθμιστικών σχεδίων της κυβέρνησης Μακρόν για την παιδεία και τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση ειδικότερα. «Κύριε υπουργέ, ας διασώσουμε τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας» είναι το μήνυμα που απέστειλαν περισσότεροι από 100 καθηγητές μέσω ανοιχτής επιστολής τους που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες ημέρες στη Figaro.

Μεταξύ των προτάσεων του υπουργείου Παιδείας συγκαταλέγεται η κατάργηση των τριών κατευθύνσεων (θετική, φιλολογική, οικονομική) που μπορούν ακόμα να ακολουθήσουν οι μαθητές και οι μαθήτριες στο λύκειο και η δημιουργία ενός ενιαίου κορμού μαθημάτων που θα εξατομικεύεται, ανάλογα με τα ενδιαφέροντα των παιδιών, με μια σειρά από μαθήματα επιλογής. Η διδασκαλία της Φιλοσοφίας δεν καταργείται, αλλά δεν θα είναι πια υποχρεωτική. Οι καθηγητές αντιτίθενται έντονα, όμως, στην ιδέα ότι η επιστήμη τους αποτελεί ένα μάθημα «εξειδίκευσης» και όχι τη βάση μιας «καθολικής» παιδείας, απαραίτητης σε όλους τους μελλοντικούς πολίτες. Η ανησυχία των διδασκόντων είναι ιδιαίτερα συγκεκριμένη και έγκειται στο ενδεχόμενο πολλοί μαθητές και μαθήτριες να μην επιλέγουν να αναμετρηθούν με ένα μάθημα που θεωρείται απαιτητικό, αν όχι παρωχημένο. Ειδικά στα σχολεία των φτωχών και λαϊκών συνοικιών της Γαλλίας.

Οι αλλαγές αναμένεται να τεθούν σε εφαρμογή το 2021, με την κυβέρνηση να αρνείται ότι «σκοτώνει» τη διδασκαλία της Φιλοσοφίας. Δεδομένου, ωστόσο, ότι ο γάλλος πρόεδρος σπούδασε και ίδιος Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο της Ναντέρ, γράφοντας μια διατριβή πάνω στον Χέγκελ, ενώ συνεργάστηκε στενά με τον Πολ Ρικέρ, δεν αποκλείεται η Φιλοσοφία να διατηρήσει την πρωτοκαθεδρία της. Τουλάχιστον στη Γαλλία.

Φωτό: Μα είναι δυνατόν η κυβέρνηση Μακρόν να υποβαθμίζει τη Φιλοσοφία; Σε μια χώρα που γέννησε έναν Σαρτρ; Πηγή: CreativeProtagon

«Τον Ιούλιο του 1972, η σύζυγός μου Μορίν και εγώ μπήκαμε σε ένα Mini Traveller και εγκαταλείψαμε την Αγγλία με κατεύθυνση προς την Ανατολή. Μόλις είχα αποφοιτήσει από το London Business School με ένα MBA, και το σχέδιο ήταν να φθάσουμε έως εκεί που θα μας πήγαινε εκείνο το αυτοκίνητο των 65 στερλινών. Οι καιροί αλλάζουν. Σήμερα οι κάτοχοι MBA φέρουν στις πλάτες τους ένα σακίδιο γεμάτο χρέη και πρέπει να ξεκινήσουν γρήγορα να κερδίζουν χρήματα, ώστε να ξεχρεώσουν. Τα δικά μας σακίδια περιείχαν μερικά ρούχα, αλλά ήταν γεμάτα κυρίως με όνειρα. Εκείνο το πάμφθηνο αμάξι μάς πήγε έως το Αφγανιστάν». 

Αυτά γράφει στους Financial Times o Τόνι Ουίλερ, ηλικίας 71 ετών σήμερα, ιδρυτής, μαζί με τη γυναίκα του Μορίν, της ιστορικής σειράς ταξιδιωτικών οδηγών Lonely Planet, της «βίβλου» των backpackers όλου του κόσμου. Αφορμή για να αφηγηθεί μια περιπέτεια που ξεκίνησε πριν από 45 χρόνια και είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία μιας αυτοκρατορίας στάθηκε η έντονη φημολογία περί πώλησης, για τρίτη φορά, του θρυλικού εκδοτικού οίκου. Το 2007 το Lonely Planet, επιθυμώντας να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της ψηφιακής εποχής αποδέχτηκε την προσφορά, μεταξύ πολλών άλλων, του BBC.

Αλλά τα πράγματα δεν εξελίχτηκαν όπως αναμενόταν, με αποτέλεσμα το 2013 να περάσει στα χέρια της αμερικανικής NC2 Media, αντί 51,5 εκατομμυρίων στερλινών, ενώ οι Βρετανοί είχαν δαπανήσει περί τα 130 εκατομμύρια. Τώρα φέρεται πως αναζητείται εκ νέου αγοραστής. Και για τον λόγο αυτό ο Τόνι Ουίλερ, απευθυνόμενος προφανώς προς τους επίδοξους νέους ιδιοκτήτες του Lonely Planet αλλά και προς τους τουρίστες όλου του κόσμου, θέλησε να υπογραμμίσει τα εξής: «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η “σοφία της μάζας” μπορεί να κατέληξαν να αποτελούν την κύρια πηγή πληροφόρησης για όσους ταξιδεύουν, αλλά εξακολουθεί να υπάρχει μια τεράστια αγορά για ταξιδιωτικούς οδηγούς, και άκουσα πως τα τελευταία πέντε χρόνια οι πωλήσεις του Lonely Planet συνέχισαν να αυξάνονται. Επιπλέον, εξακολουθώ να πιστεύω στην τεκμηριωμένη πληροφόρηση με στοιχεία που συγκεντρώνει ένας ενημερωμένος ειδικός, και όχι σε κάποια τυχαία σύσταση του διακριτικά μεροληπτικού αδελφού του ιδιοκτήτη ενός εστιατορίου».

Φωτό: Ο Τόνι και η Μορίν Ουίλερ, κρατώντας τον πρώτο ταξιδιωτικό οδηγό τους, το 1973. Πηγή: lonelyplanet.com

Τα νέα είναι σίγουρα ενθαρρυντικά, τουλάχιστον για όλους όσοι λόγω φύσης ή φόρτου εργασίας έχουν συνηθίσει κατά τη διάρκεια της εβδομάδας να κοιμούνται αισθητά λιγότερο από όσο συνιστούν οι ειδικοί, από τέσσερις, δηλαδή, έως πέντε (οι πιο τυχεροί) ώρες την ημέρα. Γιατί ενώ οι γιατροί υπογραμμίζουν τη σημασία ενός καλού ύπνου κατά τη διάρκεια της νύχτας και πάμπολλες έρευνες καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι η χρόνια έλλειψη ύπνου αυξάνει τις πιθανότητες πρόωρου θανάτου, επιστήμονες από τη Σουηδία υποστηρίζουν σήμερα πως οι αρνητικές συνέπειες της έλλειψης ύπνου κατά τη διάρκεια των εργάσιμων ημερών αντισταθμίζονται από τις περισσότερες ώρες που (πρέπει να) περνάμε στο κρεβάτι το Σαββατοκύριακο.

Ερευνητές από το Stress Research Institute του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης και το Karolinska Institute, την καλύτερη ιατρική σχολή της Σουηδίας, εξέτασαν ενδελεχώς το ιατρικό ιστορικό αλλά και τον τρόπο ζωής περισσότερων από 43.000 ενηλίκων σε διάστημα 13 ετών. Και διαπίστωσαν, αναφέρεται στη μελέτη τους που δημοσιεύτηκε στην επιστημονική επιθεώρηση Journal of Sleep Research, ότι τα άτομα κάτω των 65 ετών που δεν κατάφερναν να κοιμηθούν περισσότερο από πέντε ώρες, ή και λιγότερο, κατά το πενθήμερο αλλά κοιμούνταν τουλάχιστον οκτώ ώρες το Σαββατοκύριακο δεν συγκέντρωναν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν πρόωρα συγκριτικά με όσους κοιμόντουσαν από έξι έως επτά ώρες καθημερινά. Ταυτόχρονα, όμως, μας πληροφορεί το Newsweek, και παρ’ ότι όλοι συμφωνούν πως «ο ύπνος θρέφει τα μωρά», διαπιστώθηκε επίσης πως εκείνοι που έχουν την «πολυτέλεια» να κοιμούνται κάθε βράδυ έως οκτώ ή και περισσότερες ώρες, παρουσιάζουν αυξημένο κατά 25% τον κίνδυνο θανάτου συγκριτικά με όσους κοιμούνται έξι με επτά ώρες καθημερινά.

Φωτό: «Αφήστε με να κοιμηθώ». Τουλάχιστον το Σαββατοκύριακο. Πηγή: Shutterstock

Μπορεί η Νιγηρία να μη συγκαταλέγεται μεταξύ των φαβορί για την κατάκτηση του Παγκόσμιου Κυπέλλου ποδοσφαίρου που θα διεξαχθεί τις επόμενες εβδομάδες στα γήπεδα της Ρωσίας, αλλά είναι πολύ πιθανό να αναδειχθεί η ομάδα με την πιο «εντυπωσιακή», όπως χαρακτηρίζεται, στολή. Γιατί πριν ακόμα διατεθεί στην αγορά, τουλάχιστον 3 εκατομμύρια άνθρωποι έσπευσαν να την παραγγείλουν, όπως αποκάλυψαν στελέχη της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της αφρικανικής χώρας, επικαλούμενα στοιχεία που έλαβαν από τη Nike.

Λαμβάνοντας υπόψη πως πριν από μία διετία οι πωλήσεις της φανέλας της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, ενός από τους μεγαλύτερους (με βάση τα έσοδα και τον αριθμό των οπαδών) συλλόγους στον πλανήτη, έφτασαν τα 2,8 εκατομμύρια κομμάτια, τότε το επίτευγμα των Νιγηριανών είναι όντως αξιοσημείωτο. Δεδομένου, ωστόσο, ότι τα 85 δολάρια που απαιτούνται για να την αποκτήσει κανείς είναι παρά πολλά για την πλειονότητα των Νιγηριανών -στην πατρίδα τους ο μέσος μηνιαίος μισθός δεν ξεπερνά τα 180 ευρώ-, στις αγορές της αφρικανικής χώρας κυκλοφορούν ήδη από τον Μάρτιο «μαϊμούδες» στο 1/3 της επίσημης τιμής.

Πηγή έμπνευσης των σχεδιαστών της «εντυπωσιακής» φανέλας των «Σούπερ Αετών» όπως αποκαλούνται οι παίκτες της Εθνικής Νιγηρίας, αποτέλεσαν οι πιο ένδοξες στιγμές στην ιστορία του ποδοσφαίρου στη χώρα. Στη φανέλα για τους εντός έδρας αγώνες διακρίνεται ένα έμβλημα που θυμίζει εκείνο που έφεραν οι παίκτες στις φανέλες τους όταν η Νιγηρία έγινε η πρώτη αφρικανική ομάδα που κέρδισε χρυσό ολυμπιακό μετάλλιο στο ποδόσφαιρο, ενώ η φανέλα για τους εκτός έδρας αγώνες σχεδιάστηκε με βάση τη φανέλα που φορούσε η Νιγηρία στα γήπεδα των ΗΠΑ το 1994, την πρώτη φορά που συμμετείχε η χώρα στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι Νιγηριανοί, τότε, είχαν βρεθεί αντιμέτωποι και με τη δική μας Εθνική, επικρατώντας, τελικά, με σκορ 2-0.

Φωτό: Ο νιγηριανός άσος της Αρσεναλ Αλεξ Ιγουόμπι Πηγή: Reuters