Το να είσαι γκέι στην Ινδία είναι παράνομο. Οχι μόνο αυτό, αλλά όταν ο περίγυρος σε δει να χαριεντίζεσαι δημοσίως με άτομο του ιδίου φύλου πέφτει κατά πάνω σου και σε λιντσάρει. Εξαιτίας αυτής της κατάστασης ο σκηνοθέτης Σουντχανσού Σαρία αποφάσισε να γυρίσει την ταινία του με τίτλο «Loev» (2015), κρυφά και στο κυνήγι.

Κεντρικοί ήρωες είναι δύο άνδρες που ερωτεύονται ο ένας τον άλλον στο Μουμπάι. Κόλαση. Σύμφωνα με τα λεγόμενα του σκηνοθέτη στην Ινδία ούτε κατά διάνοια δεν τολμάς να γυρίσεις σκηνή με δύο άνδρες να φιλιούνται. Πάντως τελικά η ταινία ολοκληρώθηκε, προβλήθηκε σε διάφορα διεθνή φεστιβάλ, προκάλεσε μεγάλη αντίδραση στη χώρα αλλά κέρδισε και την αναγνώριση ότι μιλάει για πρώτη φορά για ένα σοβαρό θέμα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Πλέον θα προβάλλεται και από την κινηματογραφική πλατφόρμα Netflix.

Το να χώνεσαι στη ζούλα εκεί που δεν επιτρέπεται για να ψαρέψεις το λαβράκι είναι γενικώς μια πρακτική που εφαρμοζόταν κάποτε στη δημοσιογραφία – όταν αυτή δεν περιοριζόταν επισήμως στην αναμετάδοση και στην ανακύκλωση των ειδήσεων που προκύπτουν από τα social media και των non papers.

Όμως σήμερα τα πράγματα άλλαξαν και τον ρόλο των δημοσιογράφων φαίνεται να παίρνουν οι καλλιτέχνες ‒ εικαστικοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς κτλ. Φυσικά πάντοτε η Τέχνη ενείχε την πληροφορία, αυτό δεν είναι κάτι καινούργιο. Όμως σήμερα δανείζεται ως φόρμα στοιχεία της δημοσιογραφίας και επιτελεί με άλλο στιλ τον σκοπό της.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο ο γερμανός σκηνοθέτης Βέρνερ Χέτρζογκ κάνει λόγο για «το ιερό δικαίωμα της παραβίασης» όταν ως καλλιτέχνης νιώθεις πως έχεις κάτι σημαντικό να πεις. Ο Χέρτζογκ θεωρείται ηγετική μορφή του Νέου Γερμανικού Σινεμά, μαζί με τον Φασμπίντερ και τον Βέντερς. Κάποτε μάλιστα ο Φρανσουά Τριφό τον είχε χαρακτηρίσει ως «τον πιο σημαντικό εν ζωή σκηνοθέτη».

Ο Χέρτζογκ λοιπόν, όταν γύριζε τον περίφημο «Τυχοδιώκτη του Αμαζονίου» (1982) πέρασε τα σύνορα ανάμεσα στο Περού και το Εκουαδόρ με πλαστή άδεια ‒ εκείνη την εποχή μαινόταν πόλεμος ανάμεσα στις δύο χώρες, οπότε αν δεν το έκανε αυτό δεν υπήρχε περίπτωση να γυρίσει την ταινία, σημειώνει στο σχετικό αφιέρωμα ο Guardian.

Σήμερα ο Βέρνερ Χέρτζογκ έχει τη δική του κινηματογραφική σχολή. Τη Rogue Film School. Βασικό θέμα το οποίο διδάσκει ο σκηνοθέτης στους φοιτητές είναι το πώς θα μπορέσουν να γυρίσουν παράνομα μία ταινία.

«Η Rogue Film School δεν είναι για τους λιπόψυχους. Είναι γι’ αυτούς που έχουν ταξιδέψει πεζοί. Γι’ αυτούς που έχουν δουλέψει πόρτα σε στριπτιζάδικο ή φύλακες σε τρελάδικο. Γι’ αυτούς που είναι πρόθυμοι να παραβιάσουν κλειδαριές και να  αποσπάσουν μία άδεια εισόδου σε χώρες όπου τα πρότζεκτ τους δεν είναι αρεστά». Το κείμενο αυτό το υπογράφει ο Χέρτζογκ.

Η Rogue Film School δεν έχει έδρα ούτε συγκεκριμένο πρόγραμμα μαθημάτων. Τα μαθήματα διαρκούν τέσσερις μέρες τον χρόνο και κοστίζουν $ 1.500 συν $ 25 η εγγραφή και οι ενδιαφερόμενοι ενημερώνονται για τον τόπο και τον χρόνο όπου θα λάβουν χώρα, λίγες εβδομάδες πριν την έναρξή τους.

Σ΄αυτή τη σχολή μάλλον δεν παρακολούθησε μαθήματα ο ελληνικής καταγωγής σκηνοθέτης, Λούις Ψυχογιός. Πάντως το διάσημο πλέον και οσκαρικό ντοκιμαντέρ του με τίτλο «Ο όρμος» (2009) το γύρισε κρυφά στην Ιαπωνία. Θέμα της ταινίας είναι το κυνήγι των δελφινιών στο χωριό Ταϊζί. Τα θηράματα είτε διοχετεύονται ανά εκατοντάδες σε ενυδρεία όλου του κόσμου είτε καταλήγουν στα ψυγεία ψαρικών στα σουπερμάρκετ.

Ο σκηνοθέτης κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων συνάντησε έντονη αντίδραση από τους χωρικούς και την αστυνομία. Ετσι για να μπορέσει να συνεχίσει έκρυψε τις κάμερες σε βράχους. «Αν μπορούσαν να με σκοτώσουν εκείνοι οι χωρικοί, πραγματικά θα με σκότωναν» δήλωσε.

Ο Τζόναθαν Γκλέιζερ, όταν γύριζε το φοβερά ενδιαφέρον θρίλερ «Κάτω από το δέρμα» (2013) με πρωταγωνίστρια τη Σκάρλετ Γιόχανσον επίσης τράβηξε κρυφά πλάνα. Όχι τόσο επειδή δεν του επιτρεπόταν, όσο για την αληθοφάνεια. Η Γιόχανσον υποδύεται μια εξωγήινη η οποία οδηγεί ένα βαν στη Σκοτία, παρασύρει ερωτικά διάφορους μοναδικούς άνδρες και τους σκοτώνει. Ο Γκλέιζερ αποφάσισε να κρύψει την κάμερα στο πίσω μέρος του βαν και να τραβάει τους περαστικούς που αναγνώριζαν τη Γιόχανσον στον δρόμο και της μιλούσαν. «Όταν είδα πόσο ωραίοι ήταν αυτοί οι φυσικοί διάλογοι, είπα στον παραγωγό “έλα να πετάξουμε τα 2/3 του σεναρίου και να το πάμε έτσι. Με εκπλήξεις”», έχει δηλώσει σχετικά ο σκηνοθέτης.

Η πρώτη πάντως ταινία που γυρίστηκε στα κρυφά χρονολογείται στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχει τίτλο «J’accuse» (1919) και την υπογράφει ο σκηνοθέτης Αμπέλ Γκανς (1889-1981). Ο Γκανς, είχε συμφωνήσει με την υπηρεσία κινηματογράφησης του γαλλικού στρατού να γυρίσει ένα ντοκιμαντέρ με θέμα τον ηρωισμό του στρατεύματος στα αληθινά χαρακώματα. Παράλληλα όμως με αυτό γύρισε μία εκπληκτική αντιπολεμική ταινία με πολύ σκληρές σκηνές, με πολύ πόνο, με πολλή προδοσία και απόγνωση. «Στην ταινία έπαιζαν πολλοί στρατιώτες. Μετά το γύρισμα επέστρεφαν στη μάχη. Πολλοί από αυτούς σκοτώθηκαν τελικά. Ενας στους πέντε πρέπει να έμεινε ζωντανός», δήλωσε ο σκηνοθέτης.

Ο Ράντι Μουρ είχε κι αυτός το όραμά του. Ηθελε να γυρίσει ένα θρίλερ μέσα στη Ντίσνεϊλαντ. Οραματίστηκε αποκεφαλισμένους θεατές πάνω στη ρόδα του λούνα παρκ και πόρνες να βολτάρουν ανάμεσα στα διάφορα παιχνίδια και να τσιμπάνε πελάτες στο κοινό των οικογενειαρχών. Το θρίλερ γυρίστηκε και φέρει τον τίτλο «Escape from Tomorrow» (2013).

Φυσικά η Ντίσνεϊ δεν θα έδινε ποτέ άδεια για τέτοια γυρίσματα. Οπότε ο αμερικανός σκηνοθέτης αποφάσισε να μην την αναφέρει. Τα μέλη του συνεργείου έμπαιναν στο πάρκο κατά μικρές ομάδες ώστε να μην κινήσουν υποψίες στο προσωπικό της ασφάλειας. Το σενάριο ήταν περασμένο στα κινητά. Μέσω κινητών γραφόταν και ο ήχος της ταινίας. Οι κάμερες έδειχναν παρόμοιες με αυτές των επισκεπτών του πάρκου. Ολη η ταινία γυρίστηκε ασπρόμαυρη επειδή αναγκαστικά θα γυριζόταν με το υπάρχον φως.

Το «Escape from Tomorrow» καθυστέρησε να βγει στις αίθουσες περισσότερο από έναν χρόνο μετά την ολοκλήρωση του μοντάζ. Η Ντίσνεϊ αντέδρασε όταν πληροφορήθηκε το θέμα. Όμως τελικά αποφάσισε να μην ανακατευθεί και να αφήσει την Τέχνη να μιλήσει…

Ο παραγωγός Τζ.Τζ. Εϊμπραμς, δημιουργός του σίκουελ «Cloverfield» (2008) και «10 Cloverfield Lane» (2016) εφαρμόζει τις αρχές της απόκρυψης στο μάρκετινγκ των ταινιών του. Το 2008 στο τρέιλερ δεν ανέφερε καθόλου τον τίτλο της ταινίας – μόνο την ημερομηνία της πρεμιέρας. Το 2016 απέκρυψε εντελώς τον τίτλο. Ακόμη και στα γυρίσματα. Η πρωταγωνίστρια, Μέρι Ελίζαμπεθ Γουάινστεντ, νόμιζε ότι ο τίτλος της ταινίας θα ήταν «Valencia» και κατάλαβε ότι επρόκειτο τελικά για το «10 Cloverfield Lane» λίγο πριν την κυκλοφορία του τρέιλερ.

Ο Ράνταλ Μίλερ δεν ήθελε να παίξει μαρκετινίστικα παιχνίδια με την ταινία του. Η μουσική βιογραφία «Midnight Rider» (2014) υποτίθεται ότι θα τον έβαζε μέσα στο κάδρο με τους σκηνοθέτες του ανεξάρτητου αμερικανικού σινεμά. Τελικά όμως τον έστειλε στη φυλακή. Όλα έγιναν σ΄εκείνο το καταραμένο γύρισμα πάνω στη γέφυρα, της Τζόρτζια (ΗΠΑ). Δεν είχαν άδεια. Γύριζαν τη σκηνή ενός ονείρου. Ξαφνικά είδαν το τρένο να έρχεται κατά πάνω τους. Ο πρωταγωνιστής, Γουίλιαμ Χαρτ απομακρύνθηκε έγκαιρα. Μια βοηθός κάμεραμαν όμως, δεν πρόλαβε και βρέθηκε πεσμένη στις ράγες με το τρένο να περνάει από πάνω της.

Τελικά ο Μίλερ είναι ο πρώτος σκηνοθέτης στην ιστορία του Χόλιγουντ ο οποίος καταδικάστηκε και φυλακίστηκε με την κατηγορία του φόνου εξ αμελείας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News