Ενας άνθρωπος περπατά βιαστικά, προσπαθώντας να περάσει απαρατήρητος από τους περαστικούς, αλλά και από την κινηματογραφική μηχανή –κατ’ επέκταση, τους θεατές. Εχοντας στραμμένη την πλάτη στον φακό, μπαίνει στο δωμάτιό του, καλύπτει τον καθρέφτη του τοίχου για να αποφύγει το είδωλό του, σκεπάζει τη γυάλα με το χρυσόψαρο και βγάζει έξω τη γάτα και τον σκύλο, για να μην τον βλέπουν ούτε τα ζώα. Τελικά, η κάμερα-μάτι καταφέρνει να τον «κοιτάξει», υποχρεώνοντας και αυτόν να δει την ίδια στιγμή την εικόνα του στην επιφάνεια της οθόνης: ένα άτομο γερασμένο, με τις αμείλικτες ρυτίδες του χρόνου βαθιά χαραγμένες στο πρόσωπό του.

Αυτή είναι με λίγα λόγια η ιστορία του –μονολεκτικού- «Φιλμ» (1965), όπου έκανε μια από τις τελευταίες εμφανίσεις του ο μεγάλος της βουβής κωμωδίας, Μπάστερ Κίτον (ένα χρόνο αργότερα πέθανε). Δεν είναι αυτό, όμως, που κάνει την ταινία να ξεχωρίζει, αλλά το γεγονός ότι βασίζεται στο μοναδικό σενάριο που έγραψε για τον κινηματογράφο ο Σάμουελ Μπέκετ. Ο διάσημος Ιρλανδός θεατρικός συγγραφέας («Περιμένοντας τον Γκοντό», «Το τέλος του παιχνιδιού», «Ευτυχισμένες μέρες» κ.ά.) δοκίμασε, μια και μόνη φορά, τις δυνατότητες της κινηματογραφικής γλώσσας. Το αποτέλεσμα, μια 20λεπτης διάρκειας ταινία σε σκηνοθεσία Αλαν Σνάιντερ, αποτελεί μια sui generis περίπτωση στην ιστορία του σινεμά.

Η κεντρική ιδέα του σεναρίου στηρίζεται σε μια αρχή του Αγγλο-Ιρλανδού φιλοσόφου (αρχές του 18ου αιώνα) Μπίσοπ Μπέρκλεϊ: «esse est percipi», δηλαδή το να υπάρχεις σημαίνει να είσαι αντιληπτός. Σε όλη την ταινία, ο πρωταγωνιστής προσπαθεί να ξεφύγει από την επιτήρηση του ματιού που τα βλέπει όλα. Τρομοκρατείται στην ιδέα ότι οι άλλοι (και ο ίδιος) θα δουν το γερασμένο του πρόσωπο, αντικρίζοντας το φθαρτό της ύπαρξης και το αμετάκλητο του θανάτου. Το «Φιλμ» αποτελεί παράλληλα ένα φόρο τιμής του Σάμουελ Μπέκετ στο βουβό σινεμά και στους μεγάλους κωμικούς της εποχής εκείνης -δική του επιλογή, άλλωστε, ήταν ο Μπάστερ Κίτον για τον πρωταγωνιστικό ρόλο. Σε όλη τη διάρκεια της ταινίας δεν ακούγεται ο παραμικρός ήχος. Μόνο ένα «Σσσστ!» που λέει μια περαστική, στην αρχή της ταινίας, απευθυνόμενη ουσιαστικά στους ίδιους τους θεατές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News