698
|

Ποιήματα που έγιναν παραμύθια

Αρης Μαλανδράκης Αρης Μαλανδράκης 18 Ιουνίου 2012, 07:57

Ποιήματα που έγιναν παραμύθια

Αρης Μαλανδράκης Αρης Μαλανδράκης 18 Ιουνίου 2012, 07:57

Ο «Ικαρος», γνωστός και ιστορικός εκδοτικός οίκος που είναι στενά συνδεδεμένος με την ελληνική λογοτεχνία, έκανε πρόσφατα -για πρώτη φορά- στροφή προς το παιδικό ανάγνωσμα. Τα πρώτα βιβλία που κυκλοφόρησαν αποτελούν μεταφράσεις στα ελληνικά κάποιων γνωστών και βραβευμένων στο εξωτερικό τίτλων («Η Χρυσομαλλούσα και μόνο ένας αρκούδος» της εικονογράφου Leigh Hodgkinson, «Το σούπερ πατίνι» και «Η λιμνούλα» από τη σειρά «Τικ και Τέλα» του πολυβραβευμένου Axel Scheffler), καθώς και η «Δροσοσταλίδα» σε κείμενο Αντώνη Δημητρακόπουλου και εικονογράφηση Ερσης Σπαθοπούλου. Δύο ακόμα παιδικά βιβλία προστέθηκαν πρόσφατα στον κατάλογο του Ικαρου, έχοντας συν-εκδότη το Μουσείο Μπενάκη. Πρόκειται για το «Λίγο ακόμα…» και τα «Βεγγαλικά» σε ιδέα, κείμενο και εικονογράφηση του γνωστού σκιτσογράφου Αλέξη Κυριτσόπουλου. Τα βιβλία αυτά παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού έχουν ως πηγή έμπνευσης τα ποιήματα του Γιώργου Σεφέρη και του Νίκου Εγγονόπουλου. Οπως επισημαίνει ο Νίκος Αργύρης από τις εκδόσεις του Ικαρου, αποτελούν ένα πολύ όμορφο και κομψό τρόπο να εισάγεις τα παιδιά στην ποίηση, ελπίζοντας ότι θα τη συναντήσουν ξανά στη ζωή τους αργότερα ως ώριμοι, πλέον,  αναγνώστες. Και τα δύο βιβλία εντάσσονται στη σειρά «ΑΝ ΔΙΑΒΑΖΑ… ποιητές της γενιάς του ‘30», ενώ ακολουθούν βιβλία που βασίζονται στα ποιήματα του Ελύτη, του Σαραντάρη, του Εμπειρίκου και άλλων ποιητών αυτής της γενιάς. Ολα δια χειρός του Αλέξη Κυριτσόπουλου. Επισκεφθήκαμε τον εκλεκτό εικονογράφο στο… στρατηγείο του, το σχεδιαστήριό του, και του ζητήσαμε να μας μιλήσει για αυτή τη σειρά.

Πώς προέκυψε η ιδέα;

«Εξαιτίας των εγκαινίων του σπιτιού – μουσείου του Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, στην οδό Κριεζώτου, η Δέσποινα Γερουλάνου μου ζήτησε να κάνουμε κάτι για τα παιδιά σε σχέση με τη γενιά του ’30 και με αυτό το μουσείο. Ετσι, πρότεινα να κάνουμε μια σειρά παραμυθιών που θα βασίζονται σε στίχους ποιητών της γενιάς εκείνης».

Πόσο δύσκολο ήταν ένα τέτοιο το εγχείρημα;

«Κατ’ αρχήν εγώ δεν είμαι συγγραφέας. Οι εικόνες είναι αυτές που με πάνε στα λόγια -με αυτό τον τρόπο ξέρω να μιλάω για τα πράγματα. Μετά, είναι και το άλλο: δεν νιώθω ότι απευθύνομαι αποκλειστικά σε παιδιά. Αλλωστε, όλα σχεδόν τα παραμύθια καλύπτουν μια μεγάλη γκάμα αναγνωστών από παιδιά μέχρι ενήλικες. Επέλεξα τον Σεφέρη για ξεκίνημα, επειδή αυτός ήταν κοντύτερα στα αναγνώσματά μου. Σχεδόν εξαρχής αντιμετώπισα μια ιδιαίτερη δυσκολία. Είδα ότι δεν έβγαινε εύκολα άκρη, επειδή οι στίχοι του είναι πολύ μελαγχολικοί, πολύ πένθιμοι. Ηταν, κινδυνεύω να πω τη λέξη, πολύ γκρινιάρης στα γραπτά του –παρά το αναντίρρητο βάθος των νοημάτων. Διαβάζοντας και ξαναδιαβάζοντας τα ποιήματά του, επισήμανα μερικές φράσεις στις οποίες “κόλλησα” και τις θεωρώ σημαδιακές. Οπως το “πάρε μαζί σου το παιδί που είδε το φως / κάτω απ’ το φύλλο του πλατάνου / και μάθε του να μελετά τα δέντρα”. Στίχοι, θα έλεγα, πιο “καθαροί” και αισιόδοξοι, κατάλληλοι για παιδιά, που άρχισαν σιγά-σιγά να σχηματίζουν κάτι. Σαν ένας μίτος της Αριάδνης που με οδήγησε στην αφήγηση».

Πόσο εικονογραφικοί αποδείχθηκαν οι στίχοι που επιλέξατε;

«Κάποιοι από αυτούς πρόσφεραν έτοιμη την εικόνα. Παράδειγμα το “και τα παιδιά που κάναν μακροβούτια απ’ τα μπαστούνια”. Ο Σεφέρης ήταν στην Υδρα και είδε αυτό το πράγμα: παιδιά να κάνουν μακροβούτια από τα κατάρτια των καϊκιών. Στην ποιητική του διάσταση ήταν μια βουτιά στον κάτω κόσμο, γι’ αυτό γράφει πιο κάτω για το νόμισμα που κρατούσαν στα δόντια –η αμοιβή του νεκροπομπού. Ομως, ξαναλέω, είδε αυτή την σκηνή της βουτιάς και εγώ κράτησα την αρχική εικόνα, χωρίς τις σημάνσεις που της έδωσε. Δεν παραποίησα τον στίχο, απλώς αφαίρεσα τα δευτερεύοντα νοήματα μένοντας στη γοητεία της αρχικής εντύπωσης».

Μιλώντας για τους ενήλικες αναγνώστες του βιβλίου σας, θεωρείτε ότι αποτελεί ένα είδος λογοτεχνικού κουίζ που τους ζητά να ανακαλύψουν τους στίχους που κρύβονται πίσω από τις εικόνες και το κείμενό σας;

«Δεν ήταν στις προθέσεις μου. Γι’ αυτό το λόγο, άλλωστε, παραθέτω στο τέλος του βιβλίου όλους τους στίχους και τις ποιητικές συλλογές που αποτέλεσαν το έναυσμα της έμπνευσής μου».

Ποιοι στίχοι απ’ όσους χρησιμοποιήσατε σάς εκφράζουν περισσότερο;

«Είναι κάποιοι από το “Τετράδιο Γυμνασμάτων”. Γράφει ότι περνάει τις Συμπληγάδες και από εκεί πάνω κάνει βουτιά. Αυτό με εκφράζει απόλυτα. Να κυριαρχήσεις το φόβο σου, να τον υπερβείς και φθάνοντας πάνω από αυτόν να κάνεις βουτιά».        

(Στις 27 Ιουνίου θα γίνει η παρουσίαση των βιβλίων του Αλέξη Κυριτσόπουλου «Λίγο ακόμα…» σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη, και «Βεγγαλικά» σε ποίηση Νίκου Εγγονόπουλου, στο Κυλικείο του Μουσείου Μπενάκη, Βασ. Σοφίας & Κουμπάρη 1 – Κολωνάκι)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News