Ο κινηματογράφος δεν έχει ονομαστεί τυχαία Eβδομη Tέχνη. Ο λόγος είναι ότι μέσα του περικλείει όλες τις υπόλοιπες τέχνες και τις περισσότερες φορές δανείζεται στοιχεία και αντλεί έμπνευση από αυτές, από την αρχιτεκτονική ως τη ζωγραφική.

Οι κανόνες, εξάλλου, για τη σύνθεση ένος κινηματογραφικού κάδρου δεν διαφέρουν πολύ από αυτούς που ισχύουν για τη ζωγραφική και τη φωτογραφία. Στην προσπάθεια να ενσωματώσουν τη μαγεία της τέχνης στα πλάνα τους, σκηνοθέτες και διευθυντές φωτογραφίας στηρίζουν το καδράρισμα μιας σκηνής, την εμφάνιση του πρωταγωνιστή ή ακόμα και το ύφος μια ολόκληρης ταινίας, σε διάσημα έργα τέχνης, μιμούμενοι όχι μόνο την τεχνοτροπία αλλά πολλές φορές και την αίσθηση και το νόημα που μεταδίδει ο συγκεκριμένος πίνακας.

Κορυφαίοι σκηνοθέτες όπως ο Χίτσκοκ, ο Σκορτσέζε, ο Ταραντίνο και Ντελ Τόρο, έχουν αποκαλύψει δημοσίως σε ποια έργα τέχνης έχουν στραφεί για έμπνευση, με τον τελευταίο να εξομολογείται ότι έχει βασίσει την χαρακτηριστικότερη σκηνή του «Λαβύρινθου του Πάνα»  πάνω σε έναν πίνακα του Γκόγια.

1. Αλφρεντ Χίτσκοκ ,«Ψυχώ» (1960) – Εντουαρντ Χόπερ, «Το σπίτι δίπλα στις γραμμές του τρένου» (1925)

Το διάσημο θρίλερ διαδραματίζεται στο Μοτέλ Μπέιτς και στο σπίτι του Νόρμαν Μπέιτς, όπου η Μάριον Κρέιν βρίσκει κατάλυμμα μια βροχερή νύχτα.  Το σπίτι αυτό είναι από τα πιο αναγνωρίσιμα στην ιστορία του κινηματογράφου αλλά λίγοι γνωρίζουν ότι είχε σχεδιαστεί και χτιστεί από την αρχή  βασισμένο στον πίνακα του Χόπερ. Δημιουργώντας ένα σχεδόν πιστό αντίγραφο του γοτθικής αρχιτεκτονικής σπιτιού, ο Χίτσκοκ κατάφερε να συλλάβει το αίσθημα αποξένωσης που βγάζουν οι πίνακες του Χόπερ.  Η τρομακτική και σκοτεινή οικία Μπέιτς χρησιμοποιήθηκε ύστερα και σε άλλες χολιγουντιανές παραγωγές και είναι ένα από τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα των Universal στούντιο.

2. Στάνλεϊ Κιούμπρικ, «Η Λάμψη» (1980) – Νταϊάν Αρμπους, «Πανομοιότυπα Δίδυμα» (1967)

Βασισμένο στο μυθιστόρημα του Στίβεν Κινγκ, η «Λάμψη» του Κιούμπρικ είναι ένα απο τα πιο τρομακτικά θρίλερ όλων των εποχών με μερικές από τις σκηνές της ταινίας να μας στοιχειώνουν ακόμα.  Μια τέτοια σκηνή είναι όταν ο Ντάνυ, ο γιος με τις μεταφυσικές ιδιότητες του Τζακ (Τζακ Νίκολσον), περιτριγυρίζει με το ποδήλατο του στους διαδρόμους του άδειου ξενοδοχείου και συναντάει δυο δίδυμα κορίτσια, που τον ρωτάνε αν θέλει να παίξει μαζί τους για πάντα.  Τα δύο κορίτσια, τα οποία είναι φαντάσματα, είναι μια από τις πιο εμβληματικές εικόνες του κινηματογράφου, της οποίας πηγή έμπνευσης αποτελεί η επίσης εμβληματική φωτογραφία της Νταϊαν Αρμπους με τα δίδυμα κορίτσια με το βλέμμα που υπνωτίζει.  Ο Κιούμπρικ πήρε αυτήν την υπερφυσική αίσθηση που εκπέμπει η φωτογραφία της Αρμπους και την μετέτρεψε σε κάτι ακόμα πιο τρομακτικό και δυσοίωνο.

3. Σοφία Κόπολα, «Χαμένοι στη Μετάφραση» (2013) – Τζον Κατσέρε, «Jutta» (1973)

Η ταινία που χάρισε το Οσκαρ καλύτερου σεναρίου στην Σοφία Κόπολα, είχε συζητηθεί πολύ όταν είχε πρωτοβγεί στις αίθουσες λόγω της τολμηρής επιλογής της σκηνοθέτιδας να ξεκινάει η ταινία με ένα πλάνο με τον πισινό της Σκάρλετ Τζοχάνσον. Το πλάνο με τη Σκάρλετ με το ροζ εσώρουχο και το μάλλινο πουλόβερ,  είναι ενας φόρος τιμής στον φωτορεαλιστή ζωγράφο Κατσέρε και στο έργο του Jutta, (το έργο καθαυτό εμφανίζεται αργότερα και στο δωμάτιο της Σάρλοτ) και αποτυπώνει με τον καλύτερο τρόπο την ατμόσφαιρα της ταινίας, η οποία έχει να κάνει με την ρομαντική, σεξουαλική επιθυμία και το ανεκπλήρωτο ειδύλλιο μεταξύ της νέας και νιόπαντρης Σάρλοτ (Σκάρλετ Τζοχάνσον) και του μεγαλύτερου, ξεχασμένου πια σταρ του σινεμά Μπομπ (Μπιλ Μάρεϊ).

4. Γουίλιαμ Φρίντκιν, «Ο Εξορκιστής» (1973) – Ρενέ Μαγκρίτ, «Αυτοκρατορία των Φώτων» (1954)

Ενα ακόμη τρομακτικό σπίτι που έχει χαραχτεί στην συλλογική κινηματογραφική μνήμη είναι αυτό της ταινίας Ο Εξορκιστής και η στιγμή που ο πάτερ Μέριν φτάνει στο σπίτι των ΜακΝιλ για να εξορκίσει την δαιμονισμένη έφηβη κόρη τους.  Η περίφημη αυτή εικόνα χρησιμοποιήθηκε και στην αφίσα και στην προώθηση της ταινίας και έχει ξεκάθαρες αναφορές στον αλλόκοτο σουρεαλιστικό πίνακα του Μάγκριτ και στην απόκοσμη αίσθηση που εκπέμπει.

5. Φράνσις Φορντ Κόπολα, «Ο Νονός» (1972) – Ντιέγο Βελάθκεθ, «Προσωπογραφία του Juan de Pareja» (1650)

Και ο Κόπολα και ο Σκορτσέζε έχουν παραδεχτεί πως έχουν αντλήσει έμπενυση από την τεχνική του κιαροσκούρο όσο αφορά τις ταινίες με θέμα τη Μαφία, στον Νονό και στους Κακόφημους Δρόμους αντίστοιχα.  Η μέθοδος κιαροσκούρο έχει να κάνει με έντονες φωτοσκιάσεις, τα πρόσωπα εμφανίζονται πολύ φωτεινά σε αντίθεση με το πολύ σκούρο φόντο, και με αυτόν τον τρόπο αποκτούν μια υποβλητική, σχεδόν μυστηριακή υπόσταση.  Στον κινηματογράφο, η τεχνική αυτή λαμβάνει μια άλλη διάσταση, συμβολίζοντας την μάχη μεταξύ καλού και κακού, και ο ελληνικής καταγωγής διευθυντής φωτογραφίας του Νονού, Ντιν Ταβουλάρης, την αξιοποίησε στο έπακρο για να δείξει την μεταμόρφωση του Μάικλ (Αλ Πατσίνο) από έναν ευσυνείδητο βετεράνο πολέμου σε έναν αδίστακτο μαφιόζο.

6. Φριτς Λανγκ, «Μετρόπολις» (1927) –  Πιέτερ Μπρέγκελ, «Ο Πύργος της Βαβέλ» (1563)

Το εξπρεσιονιστικό αριστούργημα του Λανγκ διαδραματίζεται στο δυστοπικό μέλλον του 2026, όπου ο κόσμος είναι διαχωρισμένος σε πλούσιους και φτωχούς.  Για την αρχιτεκτονική της ταινίας, ο Λανγκ στράφηκε στο διάσημο έργο του Μπρέγκελ,  όχι μόνο ως προς τον σχεδιασμό αλλά και για το νόημα του έργου που έχει να κάνει με τον διαχωρισμό της ανθρωπότητας.

7. Γκιγιέρμο Ντελ Τόρο, «Ο Λαβύρινθος του Πάνα» (2006) –  Φρανθίσκο Γκόγια, «Ο Κρόνος καταβροχθίζει τον γιο του» (1823)

Στο σκοτεινό και αλληγορικό παραμύθι για τον φασισμό του μεξικανού σκηνοθέτη, σίγουρα η πιο εφιαλτική φιγούρα είναι αυτή του Χλωμού Αντρα και συγκεκριμένα η σκηνή που τρώει τις νεράιδες.  Ο Κρόνος του Γκόγια είναι επίσης από τα πιο συγκλονιστικά έργα τέχνης που δύσκολα ξεχνάς και ταιριάζει απόλυτα με την ατμόσφαιρα του έργου, για αυτό όπως έχει δηλώσει ο σκηνοθέτης σε συνέντευξη του, όλη η εμφάνιση του Χλωμού Αντρα βασίστηκε πάνω στον πίνακα του Γκόγια.

8. Κρίστοφερ Νόλαν, «Inception» (2010) –  Μ.Κ.Εσερ, «Ascending & Descending»  (1960)

Μια ταινία που έχει ως θέμα τα παιχνίδια του μυαλού, το υποσυνείδητο και την αρχιτεκτονική του μυαλού δεν θα μπορούσε να έχει πηγή έμπνευσης άλλη από τον Μ.Κ. Εσερ και τα σχέδια του με τις ψευδαισθήσεις και τα παράδοξα κτίρια.  Για το Inception, o Νόλαν δημιούργησε έναν κόσμο που κινείται μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας, με κτίρια να διπλώνουν και σκάλες που οδηγούν στο πουθενά, οφθαλμαπάτες πανομοιότυπες με αυτές του Εσερ.

9. Κουέντιν Ταραντίνο, «Django Unchained» (2012) – Thomas Gainsborough, «Το Μπλέ Αγόρι»  (1770)

Eίναι γνωστό ότι ο Ταραντίνο αντλεί έμπνευση από παντού, μπορεί να είναι μια ταινία του 1970 ή ένα γιαπωνέζικο κόμικ μάνγκα.  Στην περίπτωση του «Django Unchained» η έμπνευση ήρθε από ένα πίνακα του 1770 και η εμφάνιση του σκλάβου Django (Τζέιμι Φοξ) ντυμένος σαν αριστοκράτης του 18ου αιώνα προσφέρει ένα χιουμοριστικό τόνο στην κατά τα άλλα γουέστερν ταινία.

10. Ριντλέϊ Σκοτ, «Αλιεν» (1979) – Φράνσις Μπέικον, «Τρεις σπουδές για φιγούρες στη βάση μιας Σταύρωσης» (1944)

Τα εξωγήινα τέρατα του «Alien» είναι φτιαγμένα από το υλικό των εφιάλτων και σίγουρα ο Ριντλέϊ Σκοτ θα γνώριζε το έργο του «ζωγράφου του θανάτου», όπως συχνά αποκαλείται ο Μπέικον, πριν αναθέσει τον σχεδιασμό τους στον Ελβετό γλύπτη και ζωγράφο H.R. Giger.  Ο  φαλλικού σχήματος «chestburster» και ο «Xenomorph» με τα τρομακτικά σαγόνια και δόντια θυμίζουν πολύ έντονα τις αποκρουστικές ανθρωπόμορφες φιγούρες του Μπέικον. Η ωμότητα και ασφυκτική ατμόσφαιρα που διέπει τα έργα του Μπέικον  είναι χαρακτηριστική και στην ταινία, η οποία κέρδισε Οσκαρ Οπτικών Εφέ to 1980.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News