Ελάχιστα είναι πλέον τα πράγματα που παρουσιάζουν κάποιο πολιτισμικό ενδιαφέρον σε αυτή τη χώρα και ό,τι ενδιαφέρον εμφανίζεται προέρχεται από το εξωτερικό. Όπως π.χ. οι απευθείας μεταδόσεις της Μητροπολιτικής Όπερας (Met) της Νέας Υόρκης, που μπορεί να παρακολουθήσει κανείς στο Μέγαρο Μουσικής και που αποτελούν πράγματι μια πολιτισμική όαση στην ελληνική έρημο.

Οποία λοιπόν η αναστάτωση και η οργή όταν πληροφορηθήκαμε ότι ένα από τα μεγαλουργήματα της σύγχρονης μουσικής, η όπερα του Τζον Άνταμς «Ο θάνατος του Κλινγκχόφερ», που επρόκειτο να μεταδοθεί το φθινόπωρο, δεν θα πραγματοποιηθεί.

Η όπερα έχει ως θέμα την κατάληψη το 1998 του ιταλικού κρουαζιερόπλοιου Achille Lauro από 4 άνδρες της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης. Κατά τη διάρκεια της κατάληψης οι Παλαιστίνιοι δολοφόνησαν τον 69άχρονο παράλυτο Αμερικανοεβραίο τουρίστα που ονομαζόταν Κλινγκχόφερ και τον πέταξαν με την αναπηρική του καρέκλα στη θάλασσα.

Η όπερα του Άνταμς ανέβηκε για πρώτη φορά το 1991 και είχε, όπως αναμενόταν, μια περιπετειώδη πορεία, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ. Δεν θα σχολιάσω εδώ την όπερα του Άνταμς (μία εξαiρετική μουσικοπολιτική ανάλυση της όπερας και της υποδοχής της μπορείτε να βρείτε στο εμπεριστατωμένο άρθρο του Robert Fink).

Ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν τη Met να ματαιώσει την αναμετάδοσή της στις ευρωπαικές χώρες;

Σύμφωνα με τις δηλώσεις του διευθυντή της, Peter Gelb, οι λόγοι ήταν καθαρά πολιτικοί: «Οι αναμεταδόσεις θα ήταν ακατάλληλες αυτή την περίοδο με την αύξηση των κρουσμάτων αντισημιτισμού στην Ευρώπη». Με άλλα λόγια, το αμερικανικό κοινό που προφανώς δεν έχει προσβληθεί από τον ιό του αντισημιτισμού έχει αρκετά αντισώματα για να αντέξει την παράσταση του έργου του Άνταμς, κάτι που δεν ισχύει για τους Ευρωπαίους. Ο διευθυντής του Met (που παρεμπιπτόντως είναι φανατικός θαυμαστής της όπερας  του Άνταμς), χαρακτήρισε την απόφασή του ως ένα «συμβιβασμό» που αναγκάσθηκε να κάνει, για να ικανοποιήσει τα αισθήματα της κόρης του Κλινγκχόφερ και των εβραίων επικριτών του έργου. Άλλοι παλι αποδίδουν την υπαναχώρησή του σε πιέσεις των εβραϊκών και φιλοϊσραηλινών οργανώσεων, όπως της γνωστής Jewish Anti-Defamation League, που ήθελαν να δώσουν ένα μάθημα στην Ευρώπη για τα μποϊκοτάζ που οργανώνονται με στόχο την πολιτισμική και εκπαιδευτική συνεργασία της Ε.Ε. με το Ισραήλ.

H έλλειψη αντιδράσεων από την Ελλάδα και την Ευρώπη σε αυτή την λογοκρισία, υπογραμμίζουν για πολλοστή φορά το πολιτισμικό σκότος στο οποίο μπορεί να οδηγήσει η επικράτηση του «πολιτικά ορθού λόγου» και φυσικά οι συναφείς νομοθεσίες που έχουν υιοθετηθεί απο διάφορα ευρωπαϊκά κράτη και «προοδευτικά» κόμματα. Όλα αυτά κυριολεκτικά ευτελίζουν κάθε έννοια της ελευθερίας του λόγου και της καλλιτεχνικής έκφρασης.

Πρόκειται για εξελίξεις που θα πρέπει να προβληματίσουν σοβαρά όλους όσους -στη βάση των καλύτερων προθέσεων- προσπαθούν να επιβάλλουν την κοινοτοπία ως την αναγκαία προϋπόθεση για μια ευτυχισμένη κοινωνία. Διότι όταν φτάνουμε στο σημείο να δεχόμαστε αδιαμαρτύτητα την απαγόρευση του έργου ενός μουσικού γίγαντα όπως του Άνταμς, τότε φυσικά η ασθένεια έχει προχωρήσει σε πολύ βαθιά στάδια.   

Το Μέγαρο Μουσικής όφειλε να ακυρώσει την προχτεσινή συναυλία με τη Φιλαρμονική Ορχήστρα του Ισραήλ – ή τουλάχιστον να ζητήσει από τους ιθύνοντες της ορχήστρας μία σαφή καταδικαστική δήλωση για τη λογοκρισία πού ασκήθηκε σε ένα τέτοιο μουσικό μεγαλούργημα όπως η όπερα του Άνταμς.

Φυσικά το ιδανικό σενάριο θα ήταν να αρνηθεί η ίδια η Ορχήστρα του Ισραήλ να παίξει οπουδήποτε μέχρι να αρθεί η απαγόρευση της μετάδοσης του έργου του Άνταμς στην Ευρώπη.

Αλλά αυτό είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News