Την τελευταία δεκαετία διάβασα σχεδόν οτιδήποτε έγραψε η Ρέα Βιτάλη. Για οκτώ χρόνια υποδεχόμουν τα κείμενά της στο Protagon και τα βιβλία της πάνω στον καναπέ μου. Για αυτό και δικαιούμαι να διατυπώσω ευθεία κρίση. «Το παλτό μου, μαμά» είναι ό,τι πιο όμορφο έχω διαβάσει από τα δάχτυλα της. Και ένα από τα πιο βαθιά και συγκινητικά αναγνώσματα που απόλαυσα τελευταία.

Το βιβλίο αφηγείται τη ζωή του σχεδιαστή μόδας Βασίλη Ζούλια, μία διαδρομή από τη Μήλο στην πρωτεύουσα και μία διαγώνιο από την Αγία Βαρβάρα στην Αγία Παρασκευή. Στο κέντρο αυτής της διαγωνίου είναι το Κολωνάκι, στα τέλη των ‘70ς και στις αρχές των ΄80ς. Τότε που η Ελλάδα από ασπρόμαυρη βαλκανική φωτογραφία, αρχίζει και γίνεται έγχρωμη βιντεοταινία. Ο έφηβος Ζούλιας ήθελε τα μάτια του να χαϊδεύουν ωραίο στιλ και τα χέρια του ακριβά υφάσματα. Χώθηκε στα μαγαζιά του Κολωνακίου, στάθηκε δίπλα στον μυθικό Billy Bo και έμαθε το lifestyle πριν μας το συστήσει ο Κωστόπουλος. Και κάπου εκεί, στην αρχή της πρώτης νιότης, χάθηκε στα σκοτάδια της ηρωίνης.

Εκεί εστιάζει και η αφήγηση της Βιτάλη. Στη μάχη του Ζούλια με την ουσία και τους δαίμονες του. Αυτή η περιγραφή (και όχι αφήγηση) είναι που συγκλονίζει. Όχι μόνο επειδή η συγγραφέας μας έχει το χάρισμα, αλλά επειδή περιγράφει με έναν σπαρακτικό τρόπο κάτι που η ίδια δεν γνωρίζει και δεν έχει αισθανθεί: τη βάσανο του τοξικοεξαρτημένου. Την έκπτωση του σώματος και την καταβαράθρωση του πνεύματος.

Δεν «ακούμε» τον Ζούλια να περιγράφει την κατάσταση μας. Διαβάζουμε την περιγραφή της από τη Βιτάλη. Αν μιλούσε ο Ζούλιας, θα βλέπαμε φωτογραφία. Η Βιτάλη κάθεται και φτιάχνει έναν πίνακα ζωγραφικής. Επίσης σε κάποιες σελίδες τολμά και μπαίνει, με σπαρακτικό τρόπο, στον ψυχισμό της μητέρας του Ζούλια αλλά και στο μυαλό του ευγενικού πατριού του. Ο τίτλος, άλλωστε, προέρχεται από μία σκηνή στο δικαστήριο, όπου έχει μεταφερθεί ο Ζούλιας και καταρρέει. Την ώρα που τον παίρνουν για το ασθενοφόρο ζητεί από τη μητέρα του να μαζέψει το καλό του το παλτό. Ενα στιλάτο, ακριβό παλτό. Θα μπορούσε, τελικά, να είναι και το σάβανο του. Ανθρωποι εξαρτημένοι από τις ουσίες. Και άνθρωποι εξαρτημένοι από την κατανάλωση.

Πέρα από την περιγραφή του ανδρός και του δράματος που βίωσε, η Βιτάλη στήνει υπέροχα το σκηνικό της εποχής. Τα ‘70ς και τα ‘80ς περιγράφονται μέσα από τα πιο χαρακτηριστικά τους σημεία, η συγγραφέας χρησιμοποιεί τα σύμβολα και τις εικόνες που ταυτίζονται με την εποχή, για όσους τη ζήσαμε. Αν μάλιστα βγάλεις τον Ζούλια από τη μέση, έχεις μία άρτια αναδρομή στην εποχή, με το χαρακτηριστικό ύφος της Ρέας.

Ομολογώ ότι υπήρξαν κάποια σημεία του βιβλίου που μου έκλεψαν δάκρυα. Όταν το τελείωσα, κάθισα και έψαξα για τον Ζούλια -η μόδα δεν είναι δα και το δυνατό μου σημείο. Χαμογέλασα που τον είδα καλά, πετυχημένο και μακριά από όλα αυτά. Σκέφτηκα να πάω να τον γνωρίσω, αλλά δεν χρειάζεται. Η Βιτάλη μας λέει όσα πρέπει να γνωρίζουμε. Μερικά ίσως τα έμαθε και ο ίδιος από τη Ρέα.

* Το βιβλίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Διόπτρα» και διαβάζεται μονορούφι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News