Στις αρχές της πανδημίας, ο Μάθιου Γουόρκας, καλλιτεχνικός διευθυντής του θεάτρου Ολντ Βικ του Λονδίνου, τράβηξε την προσοχή του βρετανικού Τύπου με την τρομερή επισήμανση ότι το κλείσιμο επ’ αόριστον απειλεί την ύπαρξή του μη κερδοσκοπικού θεάτρου στο μέλλον.

Στη συνέχεια ο 54χρονος βρετανός σκηνοθέτης ανέλαβε δράση: Ξεκίνησε τις ζωντανές μεταδόσεις (live streaming) της σειράς In Camera με ολιγοπρόσωπα έργα τα οποία ερμηνεύουν σπουδαίοι άγγλοι ηθοποιοί με σκηνικό την έρημη αίθουσα του Ολντ Βικ.

Η αρχή έγινε με την Κλερ Φόι και τον Ματ Σμιθ -συμπρωταγωνιστές στην ιστορική σειρά «Το Στέμμα»- και τους «Πνεύμονες», ένα έργο για τη γονεϊκότητα και την απόκτηση παιδιού του σημαντικού θεατρικού συγγραφέα Ντάνκαν Μακ Μίλαν, το οποίο απέσπασε το βραβείο του καλύτερου έργου του 2013, στην Αγγλία. Οι «Πνεύμονες» πρωτοπαρουσιάστηκαν το 2011 στο «Studio Theatre» της Ουάσινγκτον και στη συνέχεια σε όλο τον κόσμο. (Στην Ελλάδα, το έργο ανέβηκε  στο «Θέατρο Εν Αθήναις» το 2017). Ακολούθησαν οι «Τρεις Βασιλιάδες», μονόλογος του Στίβεν Μπέρεσφορντ με τον ταλαντούχο Αντριου Σκοτ (γνωστός μας από τις σειρές «Sherlock» και «Fleabag», ως Μοριάρτι και ιερέας αντίστοιχα), και ο «Θεραπευτής Πίστης» του Μπράιαν Φριλ με τον Μάικλ Σιν.

Σε κάθε παραγωγή, ο Γουόρκας προσπάθησε να αντισταθμίσει τις περιορισμένες οπτικές δυνατότητες της οθόνης χρησιμοποιώντας πολλές κάμερες και παράθυρα Zoom για να ενισχύσει την αφήγηση, γράφει στους New York Times ο Μάικλ Πόλσον, ο οποίος μίλησε με τον βρετανό σκηνοθέτη τηλεφωνικά.

Σε μια περίοδο, λοιπόν, που πολλά θέατρα έχουν στραφεί σε αρχειακό υλικό, μαγνητοσκοπημένες παραστάσεις και αναγνώσεις, μάλιστα μερικοί από τους μεγαλύτερους μη κερδοσκοπικούς θεατρικούς οργανισμούς της Νέας Υόρκης έχουν εξαφανιστεί, το Ολντ Βικ του Λονδίνου ξεχωρίζει χάρη στη δέσμευσή του να παρουσιάζει ζωντανά νέες παραστάσεις. H επιτυχία του είναι και οικονομική, αφού τα τρία έργα που έχουν παιχτεί μέχρι στιγμής πούλησαν 30.000 εισιτήρια σε θεατές από 73 χώρες.

Ο Μάθιου Γουόρκας, ο οποίος ανέλαβε την καλλιτεχνική διεύθυνση του Ολντ Βικ το 2015, μετά την αποχώρηση του Κέβιν Σπέισι, έχει προταθεί επτά φορές για το Βραβείο Tony, το οποίο κέρδισε το 2009, για την καλύτερη σκηνοθεσία έργου με τον «Θεό της Σφαγής» της Γιασμίνα Ρεζά. Την ίδια χρονιά είχε σκηνοθετήσει και τις «Νορμανδικές Κατακτήσεις» στο Μπρόντγουεϊ κερδίζοντας το Drama Desk Award καλύτερου σκηνοθέτη.

Πώς προέκυψε το live streaming θεατρικών παραγωγών; «Σκεφτόμουν αν υπήρχε κάποιος τρόπος να συνεχίσω μια οποιαδήποτε παραγωγή, αλλά από όποια πλευρά και αν το κοίταζες, υπήρχε ένα εμπόδιο, κάποιο πρόβλημα, και οτιδήποτε σκεφτόμαστε δεν ήταν οικονομικά βιώσιμο. Hξερα, όμως, ότι είχα τους “Πνεύμονες” έτοιμους να πάνε στη Νέα Υόρκη. Οι ηθοποιοί ήταν εδώ γύρω και γνώριζαν ήδη το έργο, οπότε είχα την ιδέα να τους ζητήσω να ανέβουν στη σκηνή, χωρίς σκηνικά, χωρίς κοστούμια, απλά να το παίξουν και να μεταδοθεί ζωντανά», λέει τους New York Times.

Οι πωλήσεις και των τριών έργων ήταν τεράστιες, οι «Πνεύμονες» ειδικά είχαν την μεγαλύτερη επιτυχία από οτιδήποτε άλλο έχει κάνει μέχρι σήμερα το Ολντ Βικ, «πράγμα που βέβαια δεν πρέπει να υπερεκτιμάται, γιατί δεν αρκεί για να κρατήσει όρθιο το θέατρο, είχε όμως πραγματικά σημαντικό αντίκτυπο στην απελπισία της κατάστασης», λέει ο Γουόρκας, σημειώνοντας επίσης ότι το κοινό έχει τεράστια επιθυμία να βιώσει ένα ζωντανό θέαμα αυτού του είδους, «αν και δεν είναι θέατρο, δεν είναι ισοδύναμο». Και ο ίδιος, όμως, βρήκε απολαυστική την εμπειρία καθώς για την αφήγηση χρησιμοποιήθηκαν πολλές κάμερες και οι νέες τεχνολογίες του Διαδικτύου, με πολλαπλά παράθυρα Zoom στις οθόνες, κάτι που φυσικά δεν συμβαίνει στο θέατρο.

Υπήρχαν βέβαια και πράγματα που δεν του άρεσαν: «Δεν υπάρχει καθόλου η αίσθηση ότι έχεις κάνει μια παράσταση, πράγματι δεν υπάρχει άμεση ανταπόκριση, καμία αίσθηση σύνδεσης, ούτε υπάρχει η ευκαιρία να βγεις έξω μετά για να πιείς ένα ποτό ή να φας κάτι. Απλά όλοι βρίσκονται στο σπίτι τους, μόνοι. Τονίζει την απομόνωση και τη μοναξιά και τη ζοφερότητα όλου αυτού που ζούμε όλοι», λέει ο Γουόρκας.

Ποιες ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις, που αντιμετώπισε; «Να βρεθούν έργα, ηθοποιοί διαθέσιμοι, με τέτοιο προφίλ ώστε να φέρουν εισιτήρια, και αρκετά γενναίοι ώστε να κάνουν ζωντανή μετάδοση με ελάχιστες πρόβες», απαντάει ο καινοτόμος σκηνοθέτης.

Φυσικά στο θέατρο τηρείται ένα αυστηρό πρωτόκολλο για την ασφάλεια των συντελεστών και μέχρι στιγμής δεν έχει αρρωστήσει κανείς. Στην είσοδο της σκηνής γίνεται θερμομέτρηση με scanner, όλοι κάνουν τεστ Covid κάθε λίγες μέρες και ο διευθυντής σκηνής φροντίζει ώστε οι ηθοποιοί να απέχουν δύο μέτρα μεταξύ τους. Και έργα με ηθοποιούς άνω των 60 ετών δεν παίζονται … Αλλωστε υπήρξαν και ηθοποιοί που αρνήθηκαν να συμμετέχουν μη θέλοντας να ρισκάρουν την υγεία τους.

Θεατές δεν υπάρχουν, η αίθουσα είναι εντελώς άδεια και είναι σημαντικό γιατί «είναι μια πολύ ισχυρή υπενθύμιση της κατάστασης στην οποία βρισκόμαστε και του πόσο συναρπαστικό θα ήταν να κάθεται κανείς σε αυτές τις θέσεις και να παρακολουθεί ζωντανά θέατρο. Είναι το καλύτερο σκηνικό και δεν κοστίζει τίποτα που θα μπορούσες να φανταστείς, είναι ταυτόχρονα όμορφο και ποιητικό», λέει ο Γουόρκας.

Και ενώ τα εισιτήρια των παραστάσεων θα μπορούσαν να είναι απεριόριστα, δεν είναι. Γιατί; «Ηθελα [οι παραστάσεις] να έχουν την ευκαιρία να ξεπουλάνε, να δημιουργούν κάποια αίσθηση γεγονότος και ζέσης. Και μετά, όταν ανακαλύψαμε ότι τα εισιτήρια πουλιόντουσαν και μπορούσαμε να πουλήσουμε περισσότερα, προσκρούσαμε στον αριθμό των ατόμων τα οποία θα μπορούσαμε πραγματικά να συνδέσουμε online», απαντάει ο εμπνευστής της ιδέας.

Μάλιστα οι τιμές των εισιτηρίων διαφέρουν και αυτό γιατί οι παραστάσεις έχουν την μορφή του fund raising και οι online θεατές ενθαρρύνονται να δίνουν όσα χρήματα θέλουν για να ενισχύσουν οικονομικά το θέατρο. Ακόμη, οι παραστάσεις μεταδίδονται ζωντανά και δεν μπορεί να τις δει κανείς όποτε θέλει. Και αυτό γιατί οι δημιουργοί τους θέλουν να προσφέρουν στο κοινό την μοναδικότητα της live εμπειρίας. Και θα συνεχιστούν.

Σειρά έχει τώρα η «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία» του Ντίκενς και θα ακολουθήσουν μερικά ακόμη έργα που έχουν προγραμματιστεί. Ο Αντριου Λίνκολν θα ερμηνεύσει τον Εμπενίζερ Σκρουτζ και για πρώτη φορά στη σειρά In Camera του Ολντ Βικ θα παρουσιαστεί μια πλήρης παράσταση με ζωντανή μουσική, θεατρικό φωτισμό, σκηνικά και κοστούμια, και με καστ 18 ερμηνευτών. Συνολικά, 80 ανεξάρτητοι συντελεστές, ηθοποιοί και μουσικοί θα συμμετέχουν  στη φετινή παραγωγή, η οποία θα μεταδοθεί ζωντανά από τις 12 έως τις 24 Δεκεμβρίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News