Για να πιάσουμε τα χρόνια του Μητσοτάκη έπρεπε να προσθέσουμε τις ηλικίες μας τρείς ή τέσσερις από το πάνελ. Το είπε και ο ίδιος: ήρθε να μιλήσει με τα εγγόνια του. Και μιλάει καλά. Δεν ξέρω άνθρωπο στην ηλικία του που να έχει τέτοια διαύγεια σκέψης και άρθρωση λόγου. Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω και πολλούς νεότερους που να στέκονται στο επίπεδό του. Όμως, είναι λάθος να αντιμετωπίζεις τον Μητσοτάκη ως άνθρωπο. Γιατί είναι ιστορία. Όχι μόνο του τόπου, αλλά και δική σου. Το είπε και ο ίδιος κάποια στιγμή: «οι πολιτικοί διαμορφώνουν τις ζωές των ανθρώπων». Και τον τελευταίο χρόνο ο Μητσοτάκης προσπαθεί να μας πείσει ότι αν το τιμόνι είχε μείνει στα χέρια του, τώρα δεν θα ήμασταν τσακισμένοι στα βράχια. Είναι τελικά η υστεροφημία τόσο μεγάλο κίνητρο; Μπορεί να σε βγάλει στα 95 σου μπροστά σε φακούς και ερωτήσεις που ίσως είναι και δύσκολες; Ναι, μπορεί. Τον παρακολουθώ όρθιο, δίπλα μου, να υπογράφει αντίτυπα του βιβλίου του. Σκέφτηκα να τον ρωτήσω αν στα 95 αισθάνεσαι ότι η ζωή περνάει γρήγορα. Όμως η συζήτηση είχε τελειώσει, το Free Thinking Zone άδειαζε και, εν τέλει, εάν είχα ένα λεπτό μαζί του ακόμη, θα προτιμούσα να του ζητήσω να γίνει πιο σαφής στην αρχική απάντηση που μου έδωσε.

Ξέρω, δεν θα ήταν εύκολο να το κάνει, αλλά εξίσου δύσκολο ήταν να καταλήξω κι εγώ στη μία και μοναδική ερώτησή μου. (Toν ρώτησα αν ξεκινούσε τώρα ως επιχειρηματίας, τι θα start up θα έστηνε. «Κάτι  μοντέρνο, αλλά όχι μαγαζί») Σκεφτείτε το κι εσείς και θα με δικαιώσετε. Βλέπετε, σε έναν άνθρωπο που βρίσκεται στην πολιτική από το 1946, οποιαδήποτε ερώτηση είναι σαν διευκρινιστικό υστερόγραφο στη μακρά του πορεία. Όπου και να σταθείς, εμφανίζεται πάντα μια άλλη ιστορική στιγμή που σου σπρώχνει το βλέμμα να πάει παρακάτω. Από τη μία, δεν θες να ακούσεις πράγματα που έχουν ειπωθεί ξανά και, από την άλλη, αγωνιάς για το αν υπάρχει κάτι που δεν έχεις ξανακούσει. Κακώς. Γιατί τελικά αποδεικνύεται πως ο αμιγώς πολιτικός λόγος παραμένει ζωντανός ανεξαρτήτως επαναλήψεων. Αρκεί πάντα να λαμβάνεις υπόψιν σου το χρονικό πλαίσιο και τα δεδομένα που τον πλαισιώνουν. Kαι μέσα σε αυτά τα δεδομένα, το πιο βασικό είναι η σημερινή θέση εκείνου που τον εκφέρει. Για να το θέσω αλλιώς, εάν ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης ήταν ακόμη εν ενεργεία πολιτικός, τα λεγόμενά του θα είχαν σαφώς διαφορετική βαρύτητα και πρωτίστως μεγαλύτερο αντίκτυπο. Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Φανταστείτε τι θα γινόταν την επόμενη μέρα της δήλωσής του πως πρέπει να υπάρξουν ιδιωτικά πανεπιστήμια και να μπουν δίδακτρα για τους αιώνιους φοιτητές. Προληπτικά και μόνο, οι φοιτητές θα ξενοίκιαζαν τις γκαρσονιέρες τους και θα μετακόμιζαν για τα καλά στα πανεπιστήμια -με ή χωρίς πρυτάνεις μέσα. Τα εξάμηνα θα περνούσαν όπως οι συρμοί του ηλεκτρικού και κάποια στιγμή θα εμφανιζόταν και η εκπαίδευση του βουνού.

Είπε και άλλα: Η λιτότητα είναι μονόδρομος, δεν μπορούμε να ξαναζήσουμε όπως πριν. Αν πληρώνεσαι με 700 ευρώ, καλύτερα να γυρίσεις στο χωράφι του πατέρα σου. Επί των ημερών του η Ν.Δ. ήταν δημοκρατικό κόμμα και δεν υπήρχε ακροδεξιά. Η πολιτική της Θάτσερ δικαιώνεται. Η Ευρώπη θα επιβιώσει. «Θα τελευτήσω στα Χανιά στον τάφο που έχω ετοιμάσει, δίπλα στη Μαρίκα. Χανιώτης ήμουν και θα μείνω».

Ίσως σας φαίνεται λίγο υπερβολικό αλλά αυτό συμβαίνει σε τέτοιου είδους συζητήσεις με ανθρώπους όπως ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Η εμπειρία τους μπορεί να τροφοδοτήσει κάθε πιθανή θεωρία ενώ εσύ έχεις την άνεση να κάνεις συγκρίσεις μες στο μυαλό σου και να γεμίσεις το μπλοκ με σημειώσεις. Και το δικό μου μετράει ήδη 5 σελίδες. Γράφω ασταμάτητα και σκέφτομαι πως αλήθειες όπως «οι αδύνατοι και επισφαλείς ηγέτες κάνουν τις χειρότερες επιλογές» ή «το χαρακτηριστικό της ελληνικής οικονομίας είναι οι βολεμένοι άνθρωποι», δεν θα μπορούσαν ποτέ να ακουστούν στην αίθουσα της Ολομέλειας. Όχι γιατί δεν είναι βουλευτής πια ο ίδιος. Απλώς επειδή ο απόμαχος πολιτικός στον λόγο του έχει πάντα την ασφάλεια της απόστασης, ενώ ο ενεργός την αγωνία της ψήφου. Και φοβάμαι πως σε αυτήν την περίπτωση, το χάσμα που πρέπει να καλύψει η αλήθεια είναι μεγαλύτερο από εκείνο των γενεών που χωρίζουν τον Μητσοτάκη με όσους συμμετείχαμε στο πάνελ.

Εάν είχατε εσείς την ευκαιρία να υποβάλετε στον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη μία και μοναδική ερώτηση, ποια θα ήταν αυτή;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News