Το κόμμα δεν αναζητά εξωτερικούς εχθρούς δήλωσε πρόσφατα ο Αλέξης Τσίπρας. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι μακρύτερα της αλήθειας. Ο ΣΥΡΙΖΑ λόγω ακριβώς της δομής του -και όχι της ιδεολογίας του- είναι αναγκασμένος να αναζητά συνεχώς εχθρούς, είτε στο εξωτερικό είτε στο εσωτερικό.

Μέσα σε δύο εβδομάδες από τότε που ανέλαβε την εξουσία, το κυβερνών κόμμα κατάφερε να στρέψει όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις εναντίον του. Κατάφερε να φέρει τη χώρα σε ένα τέτοιο σημείο όπου όλοι περιμένουν την ευκαιρία για ένα στραβοπάτημα ώστε να αρνηθούν οποιαδήποτε άλλη χρηματοδότηση και να στείλουν πια με ήσυχη συνείδηση τη χώρα στο πυρ το εξώτερον.

Η τραγική αυτή κατάσταση αποδίδεται από πολλούς αναλυτές σε «ατυχείς χειρισμούς» του πρωθυπουργού ή του υπουργού Οικονομικών. Η ανάλυση αυτή είναι λανθασμένη. Η ανάγκη του ΣΥΡΙΖΑ να δημιουργεί «εχθρούς» πηγάζει από το γονιδίωμά του, δηλαδή από την κομματική δομή του.

Σε ένα σύνολο όπως ο ΣΥΡΙΖΑ το οποίο συγκροτείται από τόσο ετερογενή στοιχεία -από τους εργατοπατέρες του ΠΑΣΟΚ μέχρι τους θαυμαστές της Ρόζα Λούξεμπουργκ- ο μόνος τρόπος για να επιτευχθεί ένα σημείο ισορροπίας είναι η συνεχής δημιουργία εξωτερικών και εσωτερικών «εχθρών». Αυτός ο κοινός «εχθρός» είναι ο ένας και μοναδικός τροπος με τον οποίο μπορούν να γεφυρωθούν οι αντιθέσεις και να διαχετευθεί προς τα έξω η συγκρουσιακή ενέργεια.

Για τον ΣΥΡΙΖΑ η ύπαρξη του «εχθρού» δεν είναι τόσο ιδεολογικό όσο λειτουργικό θέμα. Δεν αναζητεί μια ιδεολογική καθαρότητα δημιουργώντας εξωτερικούς «εχθρούς» όσο τις αναγκαίες συνθήκες μιας δομικής κομματικής λειτουργικότητας. Και αυτό, δηλαδή η λειτουργία του ως μιας «μηχανής κατασκευής εχθρών», τον καθιστά ιδιαίτερα επικίνδυνο. Διότι δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί με την παραδοσιακή ιδεολογική κριτική.

Αντίθετα, θα έλεγα ότι η αναζήτηση ενός καθαρού ιδεολογικού λόγου στον ΣΥΡΙΖΑ είναι μάταιος κόπος. Εκείνο το οποίο υπάρχει είναι ένα συγκεκριμένο σύνολο από εντολές, ένα άμορφος σωρός από επιπλήξεις και ύβρεις, ένα δόγμα αερόμορφο που καταφέρνει να επιζεί παρά τους ακρωτηριασμούς και τις «κωλοτούμπες» του.

Το να λέει κανείς ότι «ασκεί ιδεολογική κριτική» στον ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει νόημα… Σε τι στοχεύει άραγε αυτή η κριτική; Στοχεύει στην υψωμένη γροθιά που σηκώνει ο κ. Λαφαζάνης, ονειρευόμενος την ώρα και τη στιγμή που θα ισοπεδώσει την ομάδα των Προεδρικών; Ή, αντίθετα, στοχεύει κανείς στην υψωμένη γροθιά που σηκώνει -πιο διακριτικά ασφαλώς- ο κ. Τσίπρας, ονειρευόμενος να απαντήσει με το ίδιο νόμισμα στην «Αριστερή Πλατφόρμα»;

Η ενότητα του ΣΥΡΙΖΑ, λοιπόν, δεν βρίσκεται σε κάποιο ιδεολογικό αφήγημα όσο στην συνεχή παραγωγή «εχθρών». Κάθε φορά που ο ΣΥΡΙΖΑ θα αντιμετωπίζει κρίση, θα δημιουργούνται νέοι εχθροί.

Σήμερα είναι οι Ισπανοί και οι Πορτογάλοι, χθες ήσαν οι Γερμανοί και αύριο -γιατί όχι;- οι… Εσκιμώοι!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News