Ο Χόσνι Μουμπάρακ, πρόεδρος της Αιγύπτου για τρεις δεκαετίες και εμβληματική μορφή του αραβικού κόσμου, έφυγε την Τρίτη από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, ανακοίνωσε η κρατική τηλεόραση της Αιγύπτου.

Είχε υποβληθεί σε επέμβαση στα τέλη Ιανουαρίου και έκτοτε νοσηλευόταν σε στρατιωτικό νοσοκομείο. Προ ημερών, το Σάββατο, ο γιος του Αλάα είχε δηλώσει ότι ο πρώην πρόεδρος ήταν στην εντατική.

Γεννήθηκε στις 4 Μαΐου 1928 στη βόρεια Αίγυπτο, από φτωχή οικογένεια.

Ο στρατός έγινε διέξοδος για τον νεαρό Χόσνι: αποφοίτησε από τη Στρατιωτική Ακαδημία το 1949 και ένα χρόνο αργότερα μετατέθηκε στην Αεροπορία όπου έγινε εκπαιδευτής πιλότων. Το 1959 μετέβη στην ΕΣΣΔ όπου εκπαιδεύτηκε στα βομβαρδιστικά αεροσκάφη.

Συνέχισε να ανεβαίνει την ιεραρχία, φτάνοντας να γίνει αρχηγός του επιτελείου το 1972. Εγινε γνωστός ως ανώτατος διοικητής της Αεροπορίας και υφυπουργός Αμυνας χάρη στον σχεδιασμό της επιτυχημένης επίθεσης κατά των ισραηλινών δυνάμεων στον πόλεμο του Γιομ Κιπούρ το 1973. Αυτό τον έκανε εθνικό ήρωα.

Το 1975 ο πρόεδρος Ανουάρ Σαντάτ τον όρισε αντιπρόεδρο. Ο Μουμπάρακ επικεντρώθηκε σε εσωτερικά ζητήματα ενώ ο Σαντάτ εργαζόταν μεταξύ άλλων για τη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, μια συνθήκη που δεν υποστήριξε ο Μουμπάρακ.

Ηταν στο πλευρό του Σαντάτ και τραυματίστηκε το 1981 όταν δολοφονήθηκε από στρατιώτες κατά τη διάρκεια παρέλασης. Διαδέχτηκε τον πρόεδρο και συγκέντρωσε 98% των ψήφων σε σχετικό δημοψήφισμα που οργανώθηκε λόγο μετά, αναφέρει το BBC.

Αν και δεσμεύτηκε ότι θα τηρήσει τη συνθήκη ειρήνης με το Ισραήλ, οι σχέσεις των δύο χωρών δεν ήταν τόσο θερμές όσο με τον προκάτοχό του.

Ο Μουμπάρακ καλλιέργησε στενές σχέσεις με τη Δύση. Ο μεσολαβητικός ρόλος της Αιγύπτου στην ειρήνευση μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστινίων, αλλά και η αντίδραση του Καΐρου στην επιρροή του Ιράν τον έφεραν κοντά στις ΗΠΑ: η χώρα του έγινε αποδέκτης στρατιωτικής βοήθειας από τις ΗΠΑ που ανήλθε σε πολλά δισ. δολάρια. Ακόμη στήριξε τη Δύση κατά την εισβολή στο Ιράκ το 1991, όχι όμως και το 2003 προειδοποιώντας ότι ο πόλεμος θα δημιουργούσε «εκατό νέους Μπιν Λάντεν».

Αν και τυπικά δημοκρατικά εκλεγμένος, σταδιακά συγκέντρωσε στα χέρια του μεγάλη ισχύ κυβερνώντας με τρόπο που καταπίεζε αντίθετες φωνές. Και όπως συνέβη σε πολλά ημιδημοκρατικά καθεστώτα η οικογένειά του και ο περίγυρός του πλούτισαν ασύλληπτα– λέγεται η οικογένεια του είχε περιουσία που έφτανε τα 50 δισ. στερλίνες!

Η πτώση του από την εξουσία το 2011 ήταν ίσως η πιο σημαντική από όσες έφερε η Αραβική Ανοιξη.

Η απογοήτευση από την φτώχεια, τις  ανισότητες, την αντιδημοκρατική διακυβέρνηση και την ανεργία, εκδηλώθηκαν με εκρηκτικό τρόπο το 2011 με αφορμή τις διαδηλώσεις που ξέσπασαν πρώτα στην Τυνησία και έπειτα τη Λιβύη.

Αν και υποσχέθηκε ότι δεν θα ήταν ξανά υποψήφιος για την προεδρία, οι συνεχείς και μαζικές κινητοποιήσεις, αλλά και το ότι ο στρατός πήρε ουσιαστικά το μέρος των διαδηλωτών τον εξώθησαν σε παραίτηση.

Σχεδόν τριάντα χρόνια προεδρίας που κατέρρευσαν σε 18 ημέρες, όχι μεν αναίμακτα αλλά αναλογικά πολύ περισσότερο ομαλά σε σχέση με τη Λιβύη και τη Συρία.

Παρά ταύτα η χώρα του από την πτώση του ως σήμερα δεν έχει κάνει πολλά περισσότερα βήματα προς τη δημοκρατία. Ο δημοκρατικά εκλεγμένος διάδοχός του Μοχάμεντ Μόρσι ανατράπηκε και αυτός το 2013 από πραξικόπημα το οποίο στήριξε και μέρος του λαού, υπενθυμίζει ο Guardian.

Ηταν ο πρώτος ηγέτης από όσους ανατράπηκαν κατά την Αραβική Ανοιξη που πέρασε από δίκες, μόλις τέσσερις μήνες από την πτώση του.

Παρακολουθούσε σιωπηλός, πολλές φορές στο φορείο και φορώντας μαύρα γυαλιά. Η υπεράσπιση επικαλέστηκε το επιχείρημα ότι τυπικά ήταν ακόμη πρόεδρος της χώρας και άρα δεν μπορούσε να δικαστεί.

Το 2012 καταδικάστηκε σε ισόβια για τη συνενοχή, δηλαδή για το ότι δεν κατάφερε να αποτρέψει τη δολοφονία 239 πολιτών κατά τις διαδηλώσεις που έφεραν την ανατροπή του. Ωστόσο απαλλάχτηκε για άλλα αδικήματα, εξοργίζοντας πολλούς που αισθάνθηκαν – ίσως για πρώτη φορά τόσο έντονα – ότι δεν θα ήταν εύκολο να ανατραπεί το καθεστώς που έχτιζε επί τρεις δεκαετίες.

Μια σειρά από αποφάσεις τα επόμενα χρόνια για τις κατηγορίες που αντιμετώπιζε τον απάλλαξαν και οδήγησαν στην απελευθέρωσή του τον Μάρτιο του 2017.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News