Eφυγε από τη ζωή σε ηλικία 89 ετών ο ιολόγος Λικ Μοντανιέ, ο επιστήμονας που ανακάλυψε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 τον ιό HIV/AIDS.
Ο γάλλος ιολόγος ήταν ερευνητής στο Ινστιτούτο Παστέρ στο Παρίσι, όπου διηύθυνε μία ομάδα ειδικών, η έρευνα των οποίων επικεντρωνόταν στους ρετρεοϊούς, μία κατηγορία ύπουλων μικροβίων, που πολλαπλασιάζονται όταν το γενετικό του υλικό τους συνδέεται στο γονιδίωμα κυττάρων του ξενιστή, στη συγκεκριμένη περίπτωση του ανθρώπου.
Οπως γράφει η Washington Post, λίγο αφότου άρχισαν να υπάρχουν αναφορές για μία μυστηριώδη νέα ασθένεια στις αρχές του 1980, η οποία εκδηλώνεται σε ομοφυλόφιλους ασθενείς με συμπτώματα όπως εξασθένηση του ανοσοποιητικού συστήματος και σπάνιες μορφές καρκίνου (λεμφώματα) και πνευμονίας, ο Μοντανιέ άρχισε να διερευνά την αιτία.
Το πρώτο σοκ!
Τον Ιανουάριο του 1983, η ομάδα του εξέτασε ένα δείγμα από τμήμα διογκωμένου λεμφαδένα που είχε αφαιρεθεί από έναν σχεδιαστή μόδας, ο οποίος παρουσίαζε πρώιμα συμπτώματα της νόσου. Εμειναν έκπληκτοι όταν αποκάλυψαν ότι πρόκειται για ένα νέο είδος ρετροϊού. Ο ιός ήταν ασυνήθιστα ισχυρός και κρυβόταν μέσα στα λευκά αιμοσφαίρια. Ακολούθως, όπως ανακάλυψαν, ξεκινούσε να πολλαπλασιάζεται και να σκοτώνει τα ανθρώπινα κύτταρα που του επέτρεπαν να αναπτυχθεί.
Εκείνη ήταν η στιγμή που οι επιστήμονες ανακάλυψαν τον ιό HIV, ο οποίος ήταν ανθεκτικός στα υπάρχοντα φάρμακα και προκαλούσε τη λοίμωξη AIDS. Αρχικά ονομαζόταν «πανούκλα των ομοφυλόφιλων», ενώ μερικά χρόνια αργότερα η νόσος προκάλεσε κρίση δημόσιας υγείας.
Ο Μοντανιέ και η ομάδα του έδωσαν αγώνα για να αναγνωριστεί ο ιός από την παγκόσμια επιστημονική κοινότητα, η οποία αγνοούσε και σε κάποιες περιπτώσεις περιφρονούσε την έρευνά τους. Τελικά, η μελέτη του και η ανακάλυψη της συνεργάτιδάς του Φρανσουάζ Μπαρέ Σινουσί, η οποία ανίχνευσε την ιική δραστηριότητα στο αρχικό δείγμα του λεμφαδένα, άνοιξαν τον δρόμο για μία εξέταση αίματος, μέσω της οποίας εντοπίζεται ο HIV, ενώ παράλληλα έδωσαν ώθηση στην ανάπτυξη φαρμάκων για τον AIDS. Για τις ανακαλύψεις τους, ο Λικ Μοντανιέ και η Φρανσουάζ Μπαρέ Σινουσί, τιμήθηκαν το 2008 από κοινού με το Νομπέλ Ιατρικής.
Για δεκαετίες ήταν ο πιο γνωστός επιστήμονας στον κόσμο για την έρευνα που έκανε στον ιό HIV και το έργο του για την πρόληψη του AIDS.
Μετωπική σύγκρουση με τον Γκάλο
Ωστόσο, δεν ήταν ο μοναδικός επιστήμονας που είχε κάνει ανακαλύψεις για τον HIV. Μάλιστα, τα πρώτα κιόλας ευρήματα, τον βύθισαν σε μία δεκαετή διαμάχη για επιστημονική δόξα, εθνική υπερηφάνεια και εκατομμύρια ευρώ σε δικαιώματα ευρεσιτεχνίας για εξετάσεις αίματος, καθώς και μια ερευνητική ομάδα από τις ΗΠΑ, με επικεφαλής τον ερευνητή του Εθνικού Αντικαρκινικού Ινστιτούτου Ρόμπερτ Γκάλο, προσπαθούσαν να αποδείξουν ποιος ανακάλυψε πρώτος και τι ακριβώς, αφού έκαναν παράλληλη έρευνα για το ίδιο θέμα. Οι διαφορές τους επιλύθηκαν επισήμως με τις παρεμβάσεις του προέδρου των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρίγκαν και του τότε πρωθυπουργού της Γαλλίας, Ζακ Σιράκ.
Ωστόσο, μέχρι τη στιγμή της ανακοίνωσης για την ύπαρξη του νέου ιού, περισσότερα από 25 εκατομμύρια άνθρωποι είχαν πεθάνει από επιπλοκές που σχετίζονταν με το AIDS, ενώ εκτιμάται ότι 33 εκατομμύρια άτομα είχαν μολυνθεί με HIV.
Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, ο απολογισμός της νόσου θα ήταν πολύ μεγαλύτερος, εάν δεν υπήρχε η επιστημονική πρόοδος και οι ανακαλύψεις του Μοντανιέ και του Γκάλο.
Πολέμιος των εμβολίων για τον κορονοϊό!
Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Μοντανιέ αντιμετωπιζόταν από την επιστημονική κοινότητα ως γραφικός, καθώς επανειλημμένα είχε ταχθεί κατά του τρόπου με τον οποίο οι κυβερνήσεις και η επιστημονική κοινότητα διαχειρίζονται την πανδημία του κορονοϊού. Μάλιστα, είχε εκφράσει αρκετές φορές την αντίθεσή του στον υποχρεωτικό εμβολιασμό για τη λοίμωξη Covid-19, ενώ παράλληλα δήλωνε ανοιχτά τη διαφωνία του για τον εμβολιασμό των παιδιών.
Ο Μοντανιέ, πέραν της ανακάλυψης του ιού HIV, είχε μία λαμπρή καριέρα, καθώς είχε εργαστεί στα μεγαλύτερα επιστημονικά ιδρύματα του κόσμου. Διετέλεσε ομότιμος διευθυντής έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Ερευνας (CNRS ) της Γαλλίας, υπήρξε καθηγητής στο Ινστιτούτο Παστέρ, διευθυντής του Κέντρου Μοριακής και Κυτταρικής Βιολογίας στο Queens College του City University της Νέας Υόρκης και διευθυντής ερευνητικού ινστιτούτου στο Πανεπιστήμιο Jiao-tong της Σαγκάης. Υποστήριξε την Ακαδημία Επιστημών καθώς και την Εθνική Ακαδημία Ιατρικής της Γαλλίας μέσω της έρευνάς του για πολλά χρόνια. Γι’ αυτό και είχε λάβει αμέτρητα βραβεία και διακρίσεις.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News