Πολλοί στο κόμμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν κρύβουν την πίστη τους σε μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία αποκομμένη από το διεθνές περιβάλλον. Σε ένα τέτοιο σχήμα, οι αποφάσεις για την παραγωγή και τις τιμές προϊόντων και υπηρεσιών δεν λαμβάνονται ελεύθερα, αλλά αποφασίζονται κεντρικά από τους γραφειοκράτες της κυβέρνησης. Θα ήταν, πιστεύω, υπερβολικό να υποστηρίξει κανείς ότι η κυβέρνηση στραγγάλισε την οικονομία κλείνοντας τις τράπεζες για τρεις εβδομάδες και επιβάλλοντας ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων για να οδηγήσει τη χώρα σε μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία. Η πραγματικότητα, όμως, είναι ότι με τους ελέγχους στην κίνηση κεφαλαίων, η χώρα μας έχει πλησιάσει πολύ προς το μοντέλο του κεντρικού ελέγχου.
Πρώτα και κύρια το τι εισάγεται στην Ελλάδα δεν το αποφασίζει πια κάθε επιχείρηση ανάλογα με την προσφορά και τη ζήτηση, αλλά, αδιαφανώς, η «Επιτροπή Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών» στο Γενικό Λογιστήριο του Κράτους. Τα μέλη αυτής της επιτροπής αποφασίζουν αν η εισαγωγή φασολιών σε κονσέρβα είναι πιο σημαντική από τις πρώτες ύλες που χρειάζονται για να δουλέψει μια βιομηχανία· αν ο εργαστηριακός εξοπλισμός για έρευνα που θα γίνει στην Ελλάδα έχει προτεραιότητα έναντι συναλλάγματος για σπουδές στο εξωτερικό.
Όπως όλοι έχουμε ζήσει, η κίνηση των τραπεζικών λογαριασμών με μετρητά, επίσης τώρα καθορίζεται λεπτομερώς από την κυβέρνηση με πράξεις νομοθετικού περιεχομένου και υπουργικές αποφάσεις. Αυτές ορίζουν τον τρόπο, τις μέρες και τα ποσά που μπορεί να κινείται ο λογαριασμός. Από τους γραφειοκράτες που τις συντάσσουν ήρθε και η φαεινή ιδέα να μπορεί κανείς να κάνει ανάληψη μόνο 60 ευρώ τη Δευτέρα, αλλά 420 ευρώ αν θέλει να συνωστιστεί το Σάββατο. (Το λογικό θα ήταν να καθοριστεί ένα εβδομαδιαίο όριο. Μια κεντρικά ελεγχόμενη οικονομία αιμορραγεί μέχρι θανάτου από χιλιάδες τέτοιες οριακά αναποτελεσματικές αποφάσεις).
Με την επιβολή φυσικής παρουσίας για τη χρήση πιστωτικών καρτών για συναλλαγές με το εξωτερικό, μπορεί να ελεγχθούν ακόμα αποτελεσματικότερα τα αγαθά που είναι διαθέσιμα στην Ελλάδα καθώς και οι τιμές τους. Εκεί που μπορούσε ένας ιδιώτης ή μια επιχείρηση να προμηθευτεί κατευθείαν το προϊόν ή την υπηρεσία που ήθελε από το εξωτερικό με τη χρήση μιας πιστωτικής κάρτας, τώρα θα πρέπει να απευθυνθεί σε έναν εισαγωγέα, ο οποίος, συχνά μονοπωλιακά, προσφέρει τα (περιορισμένα) προϊόντα που θέλει, στις (συνήθως τσουχτερές) τιμές που θέλει, πάντα κατόπιν έγκρισης της Επιτροπής Έγκρισης Τραπεζικών Συναλλαγών.
Τέλος, οι περιορισμοί της κίνησης κεφαλαίων επιτρέπουν τον κεντρικό έλεγχο των επενδύσεων. Μέχρι πριν ένα μήνα, μια επιχείρηση ή ένας ιδιώτης που ήθελε να επενδύσει κάποια διαθέσιμα ή οικονομίες, μπορούσε να διαλέξει από την παγκόσμια αγορά το προϊόν με τον συνδυασμό απόδοσης και ρίσκου που επιθυμούσε. Με τον περιορισμό της κίνησης κεφαλαίων (και με το χρηματιστήριο κλειστό), η κύρια δυνατότητα επένδυσης είναι οι προθεσμιακές καταθέσεις των τραπεζών, οι οποίες, εκμεταλλευόμενες το μονοπώλιο που τους προσφέρθηκε, έσπευσαν να «κουρέψουν» τα προσφερόμενα επιτόκια.
Κάποιος σίγουρα θα αντιτείνει ότι η ελεύθερη παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν είναι στις προτεραιότητες του 1,2 εκ. ανέργων, των συνταξιούχων με τη μειωμένη σύνταξη και των εργαζομένων με τον κατώτατο μισθό. Όμως, πολλοί πιστεύουμε ότι η ελευθερία είναι ένα απόλυτο αγαθό που δεν εξαγοράζεται με τα πενιχρά αγαθά που υποτίθεται ότι μπορεί να διασφαλίσει σε όλους ο κεντρικός έλεγχος μια διεθνώς απομονωμένης οικονομίας. (Πουθενά δεν έχει πετύχει αυτό το μοντέλο). Επιπλέον, σε πρακτικό επίπεδο, ένα κομματικά ελεγχόμενο, πελατειακό και αναποτελεσματικό κράτος αποκλείεται να διασφαλίσει την καλύτερη και δικαιότερη κατεύθυνση της οικονομίας. Τέλος, η ανελευθερία και η διεθνής απομόνωση στραγγαλίζουν την καινοτομία και την εξωστρέφεια, στοιχεία που χρειαζόμαστε για να προοδεύσουμε. Μια ανοιχτή, ελεύθερη οικονομία και κοινωνία είναι η μόνη μας ελπίδα για να υπάρξει η ανάπτυξη που θα φέρει δουλειές στους ανέργους, πλούτο σε όλη την κοινωνία και έσοδα για να πληρώνονται οι μισθοί και οι συντάξεις.
Η πίστη στην ελευθερία ως αξία και ως τρόπο οργάνωσης της κοινωνίας και της οικονομίας, δεν είναι καθολική. Πολλοί στο κόμμα που κυβερνά διακηρύσσουν άλλες ιδέες. Αυτοί, με τον έλεγχο της κίνησης κεφαλαίων, μπορούν να αναφωνήσουν πανηγυρικά «αποστολή εξετελέσθη!»
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News