Στη θαλάσσια διαδρομή που ξεκινά από τις ακτές της Λιβύης, περνά από τη Μάλτα και φτάνει μέχρι την Ιταλία αναζητούν οι Αρχές το κλειδί για τη δολοφονία της μαλτέζας δημοσιογράφου Ντάφνι Γκαλίζια. Είναι η διαδρομή λαθρεμπόρων πετρελαίου, προαγωγών, δουλεμπόρων και, πάνω από όλα, μαύρου χρήματος. Διότι, όπως όλα δείχνουν, η Γκαλίτσια δολοφονήθηκε για τις έρευνές της. Παρότι ακόμα δεν είναι ξεκάθαρο ποια από αυτές τις έρευνες είναι η αιτία, αποτελούν την αφετηρία των διωκτικών Αρχών – όχι μόνον της Μάλτας, αλλά και ευρωπαϊκών, όπως και του αμερικανικού FBI – στην προσπάθειά τους να ξετυλίξουν το κουβάρι που θα οδηγήσει στους δολοφόνους της.

Ο τρόπος εκτέλεσης και πιθανότατα οι αιτίες της δολοφονίας ίσως πρέπει να αναζητηθούν εκτός Μάλτας. Ηταν μια μαφιόζικη εκτέλεση, λέει στην ιταλική Repubblica ερευνητής που γνωρίζει καλά τη Μαφία. Το αυτοκίνητο που ήταν νοικιασμένο και το χτύπημα με τηλεχειριστήριο είναι χαρακτηριστικά της δράσης της.

«Ακόμα θα πρέπει να περιμένουμε τα τελικά αποτελέσματα των αναλύσεων, αλλά σε πρώτη εκτίμηση φαίνεται υλικό εξειδικευμένο, όχι εκρηκτικά που μπορεί να βρει κανείς στη Μάλτα. Το λέω ξεκάθαρα: φαίνεται ιταλικό», εξηγεί μία καλά πληροφορημένη πηγή που επικαλείται η Repubblica. Τι επόμενες ημέρες θα γνωρίζουν με βεβαιότητα. Προς το παρόν οι Αρχές θέτουν δύο φαινομενικά απλά ερωτήματα, η απάντηση στα οποία όμως θα κρίνει πολλά. Γιατί δολοφόνησαν τη Γκαλίζια και γιατί επέλεξαν αυτόν τον τρόπο εκτέλεσης; Σε ό,τι αφορά το δεύτερο ερώτημα υπάρχει ήδη ένα μονοπάτι: οι επτά ανάλογες περιπτώσεις δολοφονίας με βόμβα τοποθετημένη σε αυτοκίνητο, που καταγράφηκαν τα τελευταία τρία χρόνια στη Μάλτα, ενέργειες συνδεδεμένες κατά τις Αρχές με το εμπόριο ναρκωτικών.

Γιατί λοιπόν τη Γκαλίζια; Οι έρευνές της για την Pilatus Bank, για τις σχέσεις μαλτέζων αξιωματούχων με την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν και τη διακίνηση μαύρου χρήματος είναι γνωστές. Γνωστές είναι και οι κατηγορίες της δολοφονημένης δημοσιογράφου κατά του πρωθυπουργού Μούσκατ και της συζύγου του, ότι έλαβαν μέσω λογαριασμού στον Παναμά ένα εκατομμύριο δολάρια.

Αλλά η Ντάφνε τους τελευταίους μήνες είχε αλλάξει «στόχο». Ερευνούσε το εμπόριο ναρκωτικών και ειδικά τις σχέσεις ενός προσώπου, του Αντρέ Φαλτζόν – γνωστού και ως Id-Diesel – με τον αρχηγό της αντιπολίτευσης, τον Αντριαν Νταλία. Τον Αύγουστο είχε αναφερθεί στις σχέσεις του με έναν Μαλτέζο, τον Εμάνουελ Μπάζντα, ο οποίος φέρεται να είναι ιδιοκτήτης ακινήτου στο Σόχο του Λονδίνου το οποίο νοικίαζε σε πόρνες. Σύμφωνα με όσα ισχυριζόταν η Γκαλίτσια, ο Μπάζντα είχε καταθέσει στην Barclays International ένα εκατομμύριο δολάρια σε λογαριασμό του Νταλία.

Ο επικεφαλής της αντιπολίτευσης είχε βέβαια αρνηθεί τις κατηγορίες, αλλά οι οπαδοί του στα κοινωνικά δίκτυα είχαν γίνει έξαλλοι με τη δημοσιογράφο: στις ομάδες συζητήσεων του WhatsApp κυκλοφορούσαν μηνύματα θανάτου για την Γκαλίτσια, όπως άλλωστε είχε τεκμηριώσει η ίδια η δημοσιογράφος, ανεβάζοντας στο Διαδίκτυο εκατοντάδες screen shot των μηνυμάτων αυτών: εμότικον με μαχαίρια και αίμα, μηνύματα όπως, «πρέπει να πεθάνεις», «το μοναδικό πράγμα που μπορούμε να κάνουμε είναι να την σκοτώσουμε» και άλλα.

Χθες ο Νταλία κατηγόρησε τον πρωθυπουργό Μούσκατ ότι καθυστερεί τις έρευνες και εκείνος αντεπιτέθηκε χρησιμοποιώντας αυτές ακριβώς τις έρευνες της Γκαλίζια. Είναι προφανές ότι κυβέρνηση και αντιπολίτευση στη Μάλτα επιχειρούν να ρίξουν η μία στην άλλη την ευθύνη για τη δολοφονία μιας δημοσιογράφου η οποία όσο ήταν ζωντανή επέκρινε και τους δύο. Σε αυτή τη μετά θάνατον διαμάχη, οι πολιτικοί χρησιμοποιούν όλα τα όπλα εκτός από ένα: τα γεγονότα. «Υπάρχουν πια παντού διεφθαρμένοι. Η κατάσταση είναι απελπιστική», ήταν η τελευταία, καθόλου όπως φαίνεται τυχαία, ανάρτηση της Γκαλίζια.

Μεταξύ άλλων τους προηγούμενους μήνες είχε ασχοληθεί με το λαθρεμπόριο πετρελαίου: ξεκινώντας από τις ακτές της Λιβύης, τα λαθρεμπορικά κάνουν στάση ανοιχτά της Μάλτας όπου μεταφέρουν το φορτίο τους σε ρωσικά πετρελαιοφόρα, τα οποία εν συνεχεία κατευθύνονται στην Ιταλία. Ενα εμπόριο που σύμφωνα με τις ιταλικές Αρχές ζημιώνει το κράτος κατά εκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Και όχι μόνον αυτό. Η Γκαλίτσια ερευνούσε μία ακόμα πίστα. Η Μάλτα τα τελευταία δέκα χρόνια εκτιμάται ότι στέρησε από τις ευρωπαϊκές χώρες έσοδα 8,2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Πώς; Χάρη στις φορολογικές ελαφρύνσεις που προσφέρει. Στο Βαλέτα έχουν έδρα 53.247 εταιρείες που αντιστοιχούν σε 78.000 ιδιοκτήτες. Μόνο το 2015 η Μάλτα επέστρεψε σε ξένες εταιρείες φόρους 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, που κανονικά θα έπρεπε να έχουν καταλήξει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η Μάλτα επιβάλλει μεν φόρο επιχειρήσεων 35% αλλά με επιστροφή του… 80%. Ο πραγματικός φορολογικός συντελεστής είναι δηλαδή μόνο 8%. Παράλληλα η σχετική νομοθεσία δίνει μεγάλα περιθώρια ανωνυμίας: το πραγματικό όνομα του (ξένου) ιδιοκτήτη μπορεί άνετα να καλυφθεί, καθώς εμφανίζονται μόνο τα ονόματα Μαλτέζων. Αποτέλεσμα είναι, όπως αναφέρει ο Guardian, όλες οι μεγάλες στοιχηματικές εταιρείες, όπως η Betson, η Bet 365 και η Microgaming να έχουν πια έδρα στη Μάλτα, με 8.000 υπαλλήλους (σε μία χώρα με πληθυσμό λιγότερο από 450.000) και μόνες τους καλύπτουν το 12% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος! Το ίδιο περίπου συμβαίνει με τις 581 επενδυτικές τράπεζες και εταιρείες που εδρεύουν στο νησί.

Στη Μάλτα αποβιβάστηκαν τα τελευταία χρόνια, κατά τις ιταλικές Αρχές, άνθρωποι της Μαφίας και της Ντρανγκέτα (η μαφία της Καλαβρίας). Εφτασαν και οι «ειδικοί» των εταιρειών τζόγου που παλαιότερα είχαν έδρα το Μπάρι. Μετακινήθηκε το χρήμα των σομαλών δουλεμπόρων και ανθρώπων του καθεστώτος Καντάφι που έφυγαν από τη Λιβύη. Και τώρα, εν όψει Brexit, στη Βαλέτα αναμένουν την άφιξη χιλιάδων εταιρειών από το Λονδίνο.

Αυτό που η Γκαλίζια περιέγραφε στις έρευνές της ήταν το πώς το μικρό νησιωτικό κράτος – που ας μην ξεχνάμε ως πριν από λίγους μήνες είχε την προεδρία της ΕΕ – παραδόθηκε σε εγκληματικές οργανώσεις και μετατράπηκε σε άντρο της διεθνούς Μαφίας. Ενα πολιτικό σύστημα βαθιά διεφθαρμένο, μια επιχειρηματική δραστηριότητα με κύριο έργο το ξέπλυμα χρήματος και ένα δικαστικό σύστημα ανίκανο ή αδιάφορο να θέσει υπό έλεγχο αυτό το ατελείωτο γαϊτανάκι της διαφθοράς.

Αλλά αυτό το μικρό κράτος στο οποίο δολοφονούνται δημοσιογράφοι είναι σε κάθε περίπτωση Ευρώπη. Και εδώ ίσως είναι που έκαναν λάθος οι δολοφόνοι της. Ο θάνατός της, εκτός από ένα μεγάλο διεθνές κύμα θυμού, προκάλεσε και την αντίδραση της ΕΕ. Ισως οι Βρυξέλλες να αποφάσισαν ότι πρέπει να κάνουν κάτι με τα φαινόμενα τύπου Μάλτας, όπου η αδιαφορία για τους «κανόνες» – τους οποίους τόσο συχνά επικαλούνται οι βόρειοι εταίροι – επέτρεψε στο οργανωμένο έγκλημα να κάνει βάση του μία ολόκληρη χώρα.

Η Γκαλίζια ήταν αναμφίβολα «κακός μπελάς» για πολλούς. Μία ανεξάρτητη δημοσιογράφος που χωρίς τη στήριξη εντύπου, ή δημοσιογραφικού οργανισμού τα έβαλε σχεδόν με το σύνολο του πολιτικού συστήματος της χώρας της, τους δικαστικούς και το οργανωμένο έγκλημα. Τα κείμενά της – στα αγγλικά – ήταν επιθετικά και «κοφτερά». Σε μία ανάρτηση τον περασμένο Μάιο έγραφε: «Δεν καταλαβαίνω γιατί μας εκπλήσσει το γεγονός ότι το οργανωμένο έγκλημα άπλωσε τα πλοκάμια του και στη χώρα μας, έφτασε στα ανώτατα κλιμάκια της κυβέρνησης, χρησιμοποιώντας για το δικό του όφελος τη Δημοκρατία, την ίδια ώρα που την υπονομεύει. Εφόσον αυτό συνέβη στην Ιταλία και στην Ανατολική Ευρώπη, το ίδιο μπορεί να γίνει και εδώ, όπου οι κρατικοί θεσμοί είναι πιο αδύναμοι». Καλό μάθημα, με πολλούς αποδέκτες…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News