Μια γοητευτική αίσθηση ότι κάτι το ιστορικό γίνεται εδώ δεν λείπει από την καμπάνια των Δημοκρατικών για το προεδρικό χρίσμα.

Θα επικρατήσει ο πρώτος (αυτοαποκαλούμενος έστω) σοσιαλιστής υποψήφιος ή η πρώτη γυναίκα που θα διεκδικήσει με αξιώσεις την προεδρία; Ενας ηλικιωμένος γερουσιαστής που δηλώνει ότι εκπροσωπεί το νέο έναντι μίας πρώην γερουσιαστού και πρώην υπουργού και πρώην Πρώτης Κυρίας που θέλει να ξαναπιάσει το νήμα από εκεί που το άφησε το 2008, αν όχι από εκεί που το έπιασε ο σύζυγός της το 1992;

Αν δεν αρκούν αυτά για να δώσουν στον αγώνα του Μπέρνι Σάντερς και της Χίλαρι Κλίντον μια περισσότερο πολιτική διάσταση, τα αποτελέσματα στις δύο ως τώρα αναμετρήσεις τους λένε μιαν άλλη ιστορία.

Οριακή η νίκη της Χίλαρι στην Αϊόβα, με τον Σάντερς να καταγράφει δυναμική παρουσία, πολύ ευκολότερη η επικράτησή του στο Νιου Χαμσάιρ χθες (Τρίτη 9 Φεβρουαρίου). Ο Σάντερς χρειαζόταν αυτή τη μεγάλη νίκη και την απέσπασε με σχεδόν 60% έναντι σχεδόν 39% της Κλίντον. Ηταν, βέβαια, προδιαγεγραμμένη, αλλά με τον αέρα της επιτυχίας του Σάντερς και τις επόμενες πολιτείες να κλίνουν υπέρ της Κλίντον με μικρότερη ή μεγαλύτερη διαφορά, το ερώτημα για τον βετεράνο γερουσιαστή γίνεται πιο αυτονόητο: «θα μπορούσε να τα καταφέρει;».

Σοσιαλιστής και Δημοκρατικός

Εβδομήντα τεσσάρων ετών σήμερα (η Κλίντον είναι 67), ο Σάντερς είναι πολιτικά ενεργός από τη δεκαετία του 1960, ήδη από το κίνημα του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ (κάτι που ελπίζει ότι -και αυτό- θα του δώσει πόντους σε ένα μαύρο ακροατήριο που, ως σήμερα, δεν τον στηρίζει αρκετά όπως σημειώνουν οι New York Times). Πολλές από τις ιδέες και προτάσεις του μοιάζουν προχωρημένες ακόμα και για την πιο προοδευτική πτέρυγα των Δημοκρατικών.

Δηλώνει «σοσιαλιστής», φέρνοντας στη πολιτική mainstream ρητορική μια λέξη που σχεδόν ακούγεται στα αυτιά πολλών Αμερικανών σαν βρισιά ή «κομμουνιστής», όσο και αν στην πράξη απέχει αρκετά. Είναι κατά κάποιο τρόπο ο περισσότερο «Ευρωπαίος» από τους υποψήφιους ως σήμερα, όχι μόνο για την παράταξη, αλλά και για το κόμμα του, αλλά δεν είναι δύσκολο να δεις περισσότερο αμερικανικές πτυχές στην ως τώρα παρουσία του, όπως την υποστήριξη λελογισμένης στρατιωτικής δράσης κατά της ISIS από μια συμμαχίας με μέλος και τις ΗΠΑ.

Ο Σάντερς, μέσα σε ένα περιβάλλον όπου οι προεκλογικές δαπάνες διογκώνονται, στρέφεται στην υποστήριξη των πολλών αντί των λίγων και θέτει τα ζητήματα πιο άμεσα από άλλους ακόμα και από την συνυποψήφιά του

Κεντρικά σημεία της πλατφόρμας του Σάντερς είναι ο περιορισμός της ισχύος των τραπεζών και, γενικότερα, της επιρροής των πλουσιότερων στην πολιτική ζωή και ειδικά στις εκλογές· η υποστήριξη των ανθρώπων που έχουν παραμεληθεί και αγνοηθεί, οι «φτωχοί εργαζόμενοι» όπως είχε πει σε μια ομιλία του· και η ιατρική περίθαλψη για όλους.

Το 1% των πλουσιότερων κατέχει σχεδόν όσο πλούτο κατέχει και το 90% των λιγότερο πλουσίων, είχε πει για να παρατηρήσει ότι «αυτού του είδους η οικονομία δεν είναι μόνο ανήθικη, είναι και μη βιώσιμη». Με δυο λόγια, η πολιτική του περιστρέφεται γύρω από την άμβλυνση των οικονομικών ανισοτήτων στην αμερικανική κοινωνία.

Το κοινό του ήταν και είναι άνθρωποι που έχουν πει στη ζωή τους «δεν πάει άλλο», όχι μόνο όσοι είναι λίγο πριν από την ένδεια, αλλά και όσοι κουράστηκαν με τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν ως τώρα και ειδικά στα χρόνια της κρίσης. Ανθρωποι που κουράστηκαν, αλλά δεν εγκαταλείπουν την πολιτική, που θέλουν να την ξαναδούν να παίρνει νόημα. Αυτό το κοινό συντήρησε την εκστρατεία όσο κέρδιζε αργά αλλά σταθερά έδαφος μέσα στο 2015 και είδε στο πρόσωπό του έναν υποψήφιο με τον οποίο θα μπορούσε -επιτέλους!, θα έλεγε ένα μέρος του κοινού- να ταυτιστεί.

Πλεόνασμα ενθουσιασμού

Μόνο προς το τέλος του 2015, η καμπάνια της Κλίντον άρχισε να αντιλαμβάνεται ότι υποτίμησε τον Σάντερς, επιλέγοντας η ίδια να επικεντρωθεί εκεί όπου είχε πλεονέκτημα, όπως στα debate. Η Κλίντον δεν είχε κάνει πολλά για να συναρπάσει τα πλήθη, όπως ο Σάντερς και παλαιότερα ο Ομπάμα· προτάσσει την πείρα και προσπαθεί να φανεί σαν συνεχίστρια της πολιτικής του νυν προέδρου.

Επασχε στο, τρόπος του λέγειν, ισοζύγιο ενθουσιασμού σε σχέση με τον Σάντερς και, όσο επιταχύνονταν οι ρυθμοί της εκστρατείας και προτού αρχίσουν οι προκριματικές εκλογές, αυτό άρχισε να λειτουργεί σε βάρος της Κλίντον.

Νέοι, ακτιβιστές, γυναίκες, άνθρωποι που δηλώνουν σοσιαλιστές: αυτό είναι το ενθουσιώδες, πιστό κοινό του Σάντερς

Πρώτα σε αγνοούν, δηλαδή, και μετά σε παίρνουν στα σοβαρά.

Ακόμα περισσότερο, το όπλο του Σάντερς είναι τα νεανικά πλήθη που συγκεντρώνει και στις ομιλίες (ήδη πολυπληθείς και μερικές φορές πάνω από τις προσδοκίες) και σε πρόθεση ψήφου και σε πραγματικές ψήφους στις προκριματικές, όπως στην Αϊόβα. Είναι και η υποστήριξη από τον μεγάλο πολιτικό ακτιβιστικό οργανισμό MoveOn, η πρώτη μετά το 2008 οπότε υιοθέτησε την καμπάνια Ομπάμα. Είναι, ακόμη, και το αναπάντεχο εύρημα των δημοσκοπήσεων ότι κάτι λιγότερο από τους μισούς ψηφοφόρους των Δημοκρατικών, μεταξύ τους και το ένα τρίτο από όσους σκοπεύουν να υποστηρίξουν την Κλίντον, δηλώνουν σοσιαλιστές.

Η ταινία που παίχτηκε το 2008 με το ασταμάτητο κύμα του Ομπάμα σε νέους και μειονότητες, τους μικροδωρητές, την υποστήριξη από στόμα σε στόμα και από γειτονιά σε γειτονιά, μπορεί, λοιπόν, να παιχτεί σε επανάληψη.

Και μετά;

Μετά το Νιου Χαμσάιρ, όλα γίνονται για το μομέντουμ, αλλά ακόμα και αυτό δεν φτάνει.

Κατά κάποιο τρόπο, ο Σάντερς ίσως αποτελεί μια ευκαιρία-παγίδα για το Δημοκρατικό Κόμμα. Είναι μια ιδανική περίπτωση για έναν υποψήφιο έξω από το κατεστημένο το οποίο εκφράζει η Κλίντον (σχεδόν 25 χρόνια από τον Λευκό Οίκο στο Καπιτώλιο δεν είναι λίγα) και εκφράζεται μέσω αυτής, αλλά είναι και ένας υποψήφιος που δεν είναι αρκετά ενσωματωμένος με το κατεστημένο για να εκλεγεί χάρη σε αυτό.

Οι ιδέες και η λογική του Σάντερς κυκλοφορούν με διάφορες μορφές από το 2008 με την χρηματοπιστωτική κρίση, ίσως ακόμα και μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Ο Σάντερς είναι αυτός που τις εκφράζει πιο έντονα ως σήμερα στην κεντρική πολιτική σκηνή, αλλά δεν είναι εύκολο να βρει αρκετή υποστήριξη. Ισως -αυτό είναι κάτι που θα μπορούσε να εκμεταλλευτεί η Κλίντον– είναι πολύ αριστερός για τα αμερικανικά δεδομένα για να γίνει πρόεδρος. Στην Ευρώπη, με άλλα λόγια, θα ήταν ένας σοσιαλδημοκρατικής στόφας υποψήφιος με καλές ελπίδες. (Και, βέβαια, όχι σε όλη την Ευρώπη).

Είναι και μεγάλο το ρίσκο της απώλειας του Λευκού Οίκου με υποψήφιο τον Σάντερς απέναντι σε Ρεπουμπλικάνους που όλοι μαζί (σε διαφορετικούς βαθμούς έστω) είναι διατεθειμένοι και έτοιμοι να ξηλώσουν όσα πέτυχε ο Ομπάμα. Η Χίλαρι μοιάζει περισσότερο πιθανό να τα διασφαλίσει· προφανώς και ο Σάντερς θα μπορούσε, αλλά είναι πιο δύσκολο να φτάσει ως το Οβάλ Γραφείο. Εστω και έτσι θα έχει δώσει έναν έντιμο, αλλά όχι χαμένο, αγώνα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News