Εδώ και έξι χρόνια ο Χάνο Μπέργκερ ζει αυτοεξόριστος σε ένα σαλέ κάπου στα βουνά του Ενγκαντίν, κοντά στο Σεν Μόριτς της Ελβετίας.

O 67χρονος –γεννημένος στο Ελμ της Γερμανίας- δικηγόρος και στη συνέχεια οικονομικός και φοροτεχνικός σύμβουλος φοβάται για την ζωή του, καθώς βρίσκεται αναμειγμένος στην μεγαλύτερη οικονομική κομπίνα του 21ου αιώνα σε ευρωπαϊκό έδαφος, το σκάνδαλο Cum-Ex, μια οικονομική απάτη που έχει κοστίσει μέχρι στιγμής πάνω από 55 δισ. στα κρατικά ταμεία της ΕΕ. Η Γερμανία επλήγη περισσότερο αλλά έχουν επηρεαστεί αρνητικά και τα ταμεία της Γαλλίας, της Ισπανίας, της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Δανίας, του Βελγίου, της Αυστρίας, της Φινλανδίας, της Νορβηγίας και της Ελβετίας.

Με το παρατσούκλι «Mr. Cum-Ex» να τον ακολουθεί από τα γερμανικά ΜΜΕ, ο Μπέργκερ μαζί με τρεις βρετανούς τραπεζίτες της γερμανικής τράπεζας Hypovereinsbank (HVB) και δύο ακόμη χρηματοοικονομικούς συμβούλους από το Μόναχο που δρούσαν ανεξάρτητα, κατηγορούνται πως ευθύνονται για μια εκτεταμένη φοροδιαφυγή της τάξεως των 113 εκατ. ευρώ αντιμετωπίζοντας συνολικά 14 κατηγορίες.

Είναι τα πρώτα πρόσωπα που κατηγορούνται για την υπόθεση αυτή –σίγουρα θα ακολουθήσουν κι άλλοι καθώς από τα 113 εκατ. μέχρι τα 55 δισ. ευρώ που έχουν χαθεί συνολικά είναι πολλά χρήματα και κάπως θα πρέπει να δικαιολογηθούν…

Πώς γινόταν η κομπίνα

Οι αρχές κατηγορούν τους εμπλεκόμενους ότι όταν πλησίαζε η περίοδος να χορηγηθούν μερίσματα στους μετόχους, τράπεζες και πελάτες τους διαπραγματεύονταν με πολύ μεγάλη ταχύτητα μετοχές με δικαίωμα μερισμάτων. Οι συναλλαγές αφορούσαν συνεχείς μεταβιβάσεις μετοχών με δικαίωμα μερίσματος (“cum”) ή χωρίς τέτοιο δικαίωμα (“ex”) με στόχο να μείνει κρυφή η πραγματική ταυτότητα του δικαιούχου, επιτρέποντας ταυτόχρονα σε περισσότερα του ενός μέρη να διεκδικούν και να παίρνουν την ίδια επιστροφή φόρου.

Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία που γνωρίζουμε, η εν λόγω πρακτική στήθηκε στα αρχές της περασμένης δεκαετίας από τον Μπέργκερ.

Ο γερμανός δικηγόρος πέρασε εύκολα τον επαγγελματικό Ρουβίκωνα που χώριζε το αρχικό του επάγγελμα (δικηγόρος) κι αρχικά έγινε φορολογικός ελεγκτής με «βαθιές» επαφές στο Χρηματιστήριο της Φρανκφούρτης ενώ στη συνέχεια έγινε ανεξάρτητος φορολογικός σύμβουλος. Αυτός είναι που βρήκε το νόμιμο «παραθυράκι» για τις συναλλαγές τέτοιου τύπου -ένα παράθυρο το οποίο έκλεισε το 2012, με τον Μπέργκερ ωστόσο να ισχυρίζεται σήμερα διαμέσου των δικηγόρων του πως «ό,τι έκανε, το έκανε στα πλαίσια της απόλυτης νομιμότητας».

Ωστόσο, στα γερμανικά δικαστήρια εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές σχετικά με το αν η πρακτική των «ανοικτών πωλήσεων» ήταν πάντα νόμιμη καθώς ένα γερμανικό περιφερειακό δικαστήριο έκρινε τον Φεβρουάριο του 2016 ότι η πρακτική δεν είχε ποτέ νομική βάση.

Πάντως, οι υπόγειες κινήσεις του Μπέργκερ «μόλυναν» σύντομα και άλλους… συναδέλφους του, καθώς όπως προκύπτει από την πρώτη έρευνα, άμεσα εμπλεκόμενες με το σκάνδαλο θεωρούνται τράπεζες όπως η Barclays, η Goldman Sachs, η Bank of America, η BNP Paribas, μια θυγατρική της UniCredit στη Γερμανία, η Deutsche Bank, η αυστραλιανή Macquarie και τελευταία όλων η ισπανική Santander, η οποία κατηγορείται από τους γερμανούς εισαγγελείς πως έχει «σχεδιάσει και εκτελέσει συναλλαγές» που διευκόλυναν τη «φοροδιαφυγή» από το 2007 έως το 2011.

Εκπρόσωπος της Santander ανέφερε ότι συνεργάζεται πλήρως με τις αρχές, πραγματοποιώντας ταυτόχρονα τη δική της έρευνα και ότι η έρευνα αυτή αφορά τρία στελέχη που έφυγαν από αυτή πριν από χρόνια. Η Goldman έχει αναφέρει ότι δεν γνωρίζει να έχει ξεκινήσει έρευνα για την τράπεζα ή τους εργαζομένους τους. Εκπρόσωπος της Macquarie ανέφερε ότι η τράπεζα πίστευε ότι η πρακτική αυτή είναι νόμιμη. Εκπρόσωπος της UniCredit ανέφερε ότι έχουν τερματιστεί οι διώξεις μετά την πληρωμή προστίμων. Η Deutsche Bank ανέφερε ότι συνεργάζεται με τις αρχές.

Δεν είναι τυχαίο πάντως πως, από τη δημοσιογραφική έρευνα που ξεκίνησε το 2017, έχουν προκύψει ήδη πάνω από 180.000 σελίδες εμπιστευτικών φακέλων που δόθηκαν σε 19 ΜΜΕ σε συνολικά 12 ευρωπαϊκές χώρες.

Η έρευνα των δημοσιογράφων έδειξε ότι η ζημία θα ήταν πολύ μικρότερη αν είχε γίνει ανταλλαγή πληροφοριών σχετικά με τη φορολογική απάτη μεταξύ των διαφόρων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων με πλέον χαρακτηριστική περίπτωση την Γερμανία η οποία ενημέρωσε τους ευρωπαίους γείτονές της για τις συναλλαγές «Cum-ex» το 2015, παρόλο που το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών το γνώριζε ήδη από το… 2002!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News