Ενας γερμανός και ένας αμερικανός χημικός βραβεύτηκαν φέτος με το Νομπέλ Χημείας για την ασύμμετρη οργανική κατάλυση. Μία οργανική αντίδραση που χρησιμοποιείται στη φαρμακευτική έρευνα και μείωσε τις επιπτώσεις της χημικής βιομηχανίας στο περιβάλλον.

Μάλιστα, η ανακάλυψή τους οδήγησε στη δημιουργία της οσελταμιβίρης (Tamiflu), της πρώτης δραστικής ουσίας για την αντιμετώπιση του ιού της γρίπης.

Οπως ανακοίνωσε την Τετάρτη η επιτροπή των βραβείων στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα της Σουηδίας, το βραβείο και το χρηματικό έπαθλο που το συνοδεύει (περίπου 1 εκατομμύριο ευρώ) θα απονεμηθεί στον Μπέντζαμιν Λιστ του γερμανικού Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ και στον Ντέιβιντ Μακμίλαν του Πανεπιστημίου Πρίνστον, «για την ανάπτυξη της ασύμμετρης οργανοκατάλυσης».

Οι καταλύτες είναι ουσίες που ελέγχουν και επιταχύνουν χημικές αντιδράσεις, χωρίς να αναλώνονται, και διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παραγωγή νέων μορίων για κάθε χρήση.

Για αρκετά χρόνια, οι χημικοί από όλο τον κόσμο πίστευαν ότι υπάρχουν μόνο δύο είδη καταλυτών, τα μέταλλα και τα βιολογικά ένζυμα (αμέταλλα).

Οι δύο άνδρες που διακρίθηκαν με το Νομπέλ ανακάλυψαν στις αρχές της δεκαετίας του 2000, ανεξάρτητα ο ένας από τον άλλο, ένα τρίτο είδος, την ασύμμετρη οργανοκατάλυση, η οποία βασίζεται σε μικρά οργανικά μόρια.

«Πολλοί έχουν αναρωτηθεί γιατί δεν το σκεφτήκαμε νωρίτερα» είπε κατά την ανακοίνωση των βραβευθέντων ο Γιόχαν Αγκβιστ, πρόεδρος της Επιτροπής Χημείας των Νομπέλ.

Οι οργανικοί καταλύτες προσφέρουν ένα σταθερό πλαίσιο ατόμων άνθρακα επάνω στο οποίο μπορούν να συνδεθούν οι χημικές ομάδες που αντιδρούν για το τελικό προϊόν.

Οι καταλύτες αυτοί αποτελούνται από στοιχεία όπως ο άνθρακας, το οξυγόνο, το θείο ή ο φωσφόρος, κάτι που σημαίνει ότι είναι φθηνότεροι και πιο φιλικοί στο περιβάλλον σε σχέση με τους μεταλλικούς.

Η ευρεία αξιοποίηση των οργανικών καταλυτών οφείλεται κυρίως στην ικανότητά τους για ασύμμετρη κατάλυση. Ορισμένες χημικές αντιδράσεις δίνουν προϊόντα που εμφανίζονται σε δύο μορφές, οι οποίες είναι κατοπτρικά είδωλα η μία της άλλης, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τα δύο χέρια μας, εξήγησαν οι ειδικοί.

Πολλές φορές μόνο η μία από τις δύο μορφές είναι επιθυμητή, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για την παραγωγή φαρμάκων.

Η οργανοκατάλυση έχει εξελιχθεί με εντυπωσιακή ταχύτητα από το 2000 ως σήμερα. Οι Μπέντζαμιν Λιστ και Ντέιβιντ Μακμίλαν παραμένουν ηγέτες του πεδίου και έχουν δείξει ότι οι οργανικοί καταλύτες χρησιμοποιούνται με επιτυχία σε αναρίθμητες χημικές αντιδράσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News