Η έκθεση «Γκίκας, Craxton, Leigh Fermor: η γοητεία της ζωής στην Ελλάδα» που παρουσιάζεται εφέτος στο Μουσείο Μπενάκη αντανακλά τις μαγευτικές εξερευνήσεις των τριών μεγάλων δημιουργών στην Ελλάδα του περασμένου αιώνα. Πρόκειται για ένα αφιέρωμα στη ζωή και το έργο τους αλλά και στη φιλία που τους συνέδεσε για σχεδόν 50 χρόνια καθώς και στον «διάλογο» που ανέπτυξαν μεταξύ τους.

Διοργανώθηκε από τη Λεβέντειο Πινακοθήκη σε συνεργασία με το Μουσείο Μπενάκη και το Craxton Estate και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά τον περασμένο χειμώνα στη Λευκωσία στη Λεβέντειο Πινακοθήκη. Τώρα συνεχίζεται στην Αθήνα και του χρόνου θα μεταφερθεί στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου (Μάρτιος – Ιούλιος 2018).

Το αφιέρωμα περιλαμβάνει πίνακες και υδατογραφίες του Χ. Γκίκα και του Κράξτον και κείμενα του Λι Φέρμορ, πολλά από τα οποία προέρχονται από αδημοσίευτο υλικό που εντόπισαν οι επιμελητές της έκθεσης σε προσωπικά αρχεία ή στο αρχείο του συγγραφέα στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σκωτίας.

Ακόμη, παρουσιάζονται επιστολές, σελίδες από βιβλία επισκεπτών, σημειώματα, σκίτσα, εκδόσεις και αφιερώσεις, αλλά και πολλές σπάνιες φωτογραφίες από τη ζωή των τριών δημιουργών, που αποκαλύπτουν την αγάπη τους για την Ελλάδα, την ιστορία, το μύθο, την ύπαιθρο και τον ελληνικό τρόπο ζωής, αντικατοπτρίζοντας ταυτόχρονα τις συναρπαστικές αναζητήσεις τους, τις μεταξύ τους αλληλεπιδράσεις και την αφοσίωσή τους στην χαρά της ζωής.

Τα πρώτα χρόνια

Τα έργα προέρχονται από την Πινακοθήκη Γκίκα του Μουσείου Μπενάκη,  το Craxton Estate στο Λονδίνο, τη Λεβέντειο Πινακοθήκη στη Λευκωσία και από πολλές ιδιωτικές συλλογές, βιβλιοθήκες και μουσεία στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Η πρώτη ενότητα της έκθεσης αναφέρεται στα πρώτα χρόνια της γνωριμίας τους, στα γεγονότα αλλά και στην ατμόσφαιρα της εποχής, η οποία, στη συνέχεια, θα είχε αλληλένδετη επιρροή στη δημιουργικότητά τους.

Οι τρεις καλλιτέχνες  συναντήθηκαν για πρώτη φορά τις χρονιές 1945 και 1946. Ο Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας γνώρισε τον Τζον Κράξτον και τον Πάτρικ Λι Φέρμορ στο Λονδίνο. Λίγο αργότερα οι δύο τελευταίοι συναντήθηκαν στην Αθήνα και μεταξύ των τριών, καθώς και μεταξύ των συζύγων δύο εξ αυτών, της Μπάρμπαρα Γκίκα και της Τζόαν Λι Φέρμορ, αναπτύχθηκε μια φιλία με κοινό σημείο αναφοράς την αγάπη όλων τους για την Ελλάδα. Αυτή η φιλία επρόκειτο να αποδειχτεί ιδιαίτερα ανθεκτική, αφού θα διαρκούσε για περίπου πενήντα χρόνια.

Τόποι έμπνευσης και ευτυχίας

Οι επόμενες ενότητες της έκθεσης περιστρέφονται γύρω από τους τέσσερις τόπους –Ύδρα, Καρδαμύλη, Χανιά και Κέρκυρα- που επισφράγισαν το έργο και τη φιλία τους.

Ύδρα.  Υπήρξε σημαντικό κεφάλαιο στη ζωή των τριών φίλων, αλλά και ένας πόλος έλξης Ελλήνων και ξένων, διανοουμένων και καλλιτεχνών. Για τον Γκίκα ήταν το σπίτι των παιδικών του χρόνων και αργότερα το καταφύγιό του, ο τόπος έμπνευσής του. Για τον Λι Φέρμορ, «μια πηγή ευτυχίας», όπως έλεγε ο ίδιος, ένα ησυχαστήριο για τη συγγραφή του βιβλίου του «Μάνη» και για τον Κράξτον, ένας τόπος δημιουργίας λίγο πριν ανακαλύψει τον δικό του παράδεισο στην Κρήτη.

Χανιά. Το 1947 ο Κράξτον επισκέπτεται για πρώτη φορά την Κρήτη. Έναν  χρόνο αργότερα ξαναγυρίζει και ζωγραφίζει έργα με θέμα τους κρητικούς βοσκούς. Ο τόπος και οι άνθρωποι τον γοητεύουν και έτσι το 1960 αποφασίζει να ακολουθήσει το όνειρό του και να ζήσει στα Χανιά, «στην αγαπημένη μου πόλη, στο αγαπημένο μου νησί». Το σπίτι πάνω από το βενετσιάνικο λιμάνι έγινε ο κύριος τόπος εργασίας του. Πολλοί από τους πιο γνωστούς πίνακές του, με χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες, σκηνές από την καθημερινή ζωή, καθώς και τοπία της κρητικής γης, δημιουργούνται εκεί.

Καρδαμύλη. Είναι ο τόπος όπου οι Λι Φέρμορ θα ανακαλύψουν τον δικό τους παράδεισο-καταφύγιο στην Πελοπόννησο. Γοητευμένος από τη φύση της περιοχής, ο φίλος του, ο Γκίκας, ζωγραφίζει τοπία της Καρδαμύλης και δημιουργεί έργα για τη διακόσμηση του σπιτιού. Εκεί ο Πάντι, όπως ήταν το χαϊδευτικό του, θα αφοσιωθεί στη συγγραφή: «Επιτέλους μπορούσα να βηματίζω ανάμεσα στα ελαιόδεντρα επί ώρες, σχηματίζοντας φράσεις και διαλύοντάς τες σε κομματάκια ξανά», γράφει.

Κέρκυρα. Ένα παλιό ελαιοτριβείο στις Σινιές της Κέρκυρας θα αποτελέσει, τη δεκαετία του ’70, τον νέο τόπο συνάντησης και δημιουργίας για τους τρεις φίλους. Εκεί ο Γκίκας και η γυναίκα του Μπάρμπαρα θα δημιουργήσουν ένα νέο «ειδυλλιακό σκηνικό», ένα φιλόξενο «καταφύγιο μοναδικής ατμόσφαιρας και γοητείας», που θα εμπνεύσει και τους τρεις καλλιτέχνες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News