Με μια έκκληση για την υπεράσπιση της δημοκρατίας, η οποία «απειλείται κάθε φορά που τη θεωρούμε δεδομένη», και με δάκρυα στα μάτια ο Μπαράκ Ομπάμα αποχαιρέτησε τους Αμερικανούς με μια ομιλία που σφράγισε την οκταετή του θητεία.

Ηταν μια εμπνευσμένη ομιλία που περιστράφηκε γύρω από τη δημοκρατία και την αξία του διαλόγου, της γόνιμης αλλά ειρηνικής αντιπαράθεσης, του συμβιβασμού και της ενότητας. (Διαβάστε το κείμενο της ομιλίας).

«Καταλάβετε ότι η δημοκρατία δεν απαιτεί ομοιομορφία. Οι ιδρυτές του Εθνους καβγάδιζαν και συμβιβάζονταν και περιμένουν ότι και εμείς θα κάνουμε το ίδιο. Γνώριζαν όμως ότι η δημοκρατία απαιτεί μια βασική αίσθηση αλληλεγγύης – την ιδέα ότι, παρ’ όλες τις εξωτερικές διαφορές μας, όλοι είμαστε μαζί· ότι όλοι σηκωνόμαστε ή πέφτουμε σαν ένας», τόνισε. Ενα μήνυμα προς τον διάδοχό του; Σίγουρα.

«Βάλαμε ψηλά τον πήχη»

Μπροστά σε χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί για να τον δουν -και πολύ περισσότερο να τον ακούσουν- στο Σικάγο, την πολιτική του πατρίδα, ο απερχόμενος πρόεδρος περισσότερο μίλησε για το παρόν και το μέλλον παρά για τα όσα έπραξε στην θητεία του.

Στα όσα πέτυχε η προεδρία του κατονόμασε την ανάσχεση της μεγάλης οικονομικής κρίσης, την επανεκκίνηση της αυτοκινητοβιομηχανίας, το μακρύ διάστημα κατά το οποίο η οικονομία προσθέτει συνεχώς νέες θέσεις εργασίας (είναι πλέον έξι συνεχόμενα χρόνια). Ακόμη το νέο κεφάλαιο στις σχέσεις με το Ιράν και την Κούβα και τον θάνατο «του ενορχηστρωτή της 11ης Σεπτεμβρίου», του Οσάμα μπιν Λάντεν. Και επιπλέον, τη θεσμοθέτηση του νόμου των ομοφυλοφίλων και το δικαίωμα στην περίθαλψη για 20 εκατ. Αμερικανούς (Obamacare). «Θα λέγανε κάποιοι ότι βάλαμε ψηλά τον πήχη», παρατήρησε.

Το γενικότερο μήνυμα ήταν πάντως θετικό, παρά την δυσθυμία -ίσως και ανησυχία- με την οποία, αν κρίνουμε από δημοσιεύματα, υποδέχτηκε την επερχόμενη προεδρία Τραμπ. Αλλά η ομιλία ήταν ένα μήνυμα σε όλους,  ακόμα και τους ψηφοφόρους του ανθρώπου που έχει υποσχεθεί να ανατρέψει βασικές πολιτικές του Ομπάμα.

«Κάθε ημέρα μαθαίνω από εσάς, με κάνατε καλύτερο πρόεδρο και καλύτερο άνθρωπο», τόνισε προς το συγκεντρωμένο πλήθος που τον επευφημούσε σε κάθε ευκαιρία.

«Σχεδόν με κάθε τρόπο, η Αμερική είναι ένα καλύτερο, πιο ισχυρό μέρος» από ό,τι ήταν πριν οκτώ χρόνια, είπε. Οι νέοι Αμερικανοί, αυτοί που πιστεύουν «σε μια πιο δίκαιη, ίση και συμπεριληπτική Αμερική», τον κάνουν περισσότερο αισιόδοξο για τη χώρα.

Αλλά για τον Ομπάμα δημοκρατία και πρόοδος είναι αδιάσπαστα ενωμένες. «Η νεολαία και η δυναμική μας, η ποικιλία και ο ανοιχτός χαρακτήρας και η απεριόριστη ικανότητα για ρίσκο και επανεφεύρεση, σημαίνουν ότι το μέλλον είναι δικό μας», είπε σε εμψυχωτικό τόνο, αλλά έσπευσε να τονίζει ότι «αυτό θα γίνει μόνο εάν λειτουργεί η δημοκρατία».

Οι κίνδυνοι -και οι ευκαιρίες- για τη δημοκρατία

Το πλήθος φώναζε ρυθμικά «four more years», «άλλα τέσσερα χρόνια», εκφράζοντας μια πολιτικά ανέφικτη ευχή – και τους το είπε ότι αυτό δεν γίνεται.

Για άλλη μια φορά μάλιστα ζήτησε από το ακροατήριο να μη γιουχάρει τον Ντόναλντ Τραμπ, καλώντας από το πλήθος να αναλογιστεί ότι η ειρηνική μεταβίβαση της εξουσίας είναι από τους θεμέλιους λίθους της δημοκρατίας στις ΗΠΑ.

Κατονόμασε τρεις απειλές για τη δημοκρατία, την οικονομική ανισότητα, τον ρατσιστικό διχασμό και το κλείσιμο διαφορετικών τμημάτων της κοινωνίας σε «γυάλες» όπου, όπως είπε, οι απόψεις δεν βασίζονται «σε κάποια κοινά αποδεκτά γεγονότα».

«Η ωμή ανισότητα διαβρώνει τις δημοκρατικές μας αξίες. Ενώ το 1% στην κορυφή συγκέντρωσε μεγαλύτερο μερίδιο πλούτου και εισοδήματος, πάρα πολλές οικογένειες στο κέντρο των πόλεων και σε αγροτικές περιοχές έμειναν πίσω –είναι ο απολυμένος βιομηχανικός εργάτης, η σερβιτόρα και ο εργαζόμενος στην υγεία– και είναι πεπεισμένοι ότι το σύστημα είναι στημένο εναντίον τους και ότι η κυβέρνηση εξυπηρετεί τα συμφέροντα των πιο ισχυρών. Αυτό είναι συνταγή κυνισμού και πόλωσης στο πολιτικό μας σύστημα».

Το όραμα μιας Αμερικής πέρα τις φυλετικές διακρίσεις, η οποία θα έρχονταν μετά την εκλογή του, δεν ήταν ποτέ ρεαλιστικό, αν και ήταν μια καλή πρόθεση, παραδέχτηκε ο Ομπάμα. Πρέπει να γίνουν περισσότερα, αλλά η κατάσταση φαίνεται να αλλάζει ανάμεσα στους νεότερους Αμερικανούς

«Δώστε προσοχή και ακούστε ο ένας τον άλλο», κάλεσε τους συμπατριώτες του επαναφέροντας με αυτόν τον τρόπο στη συζήτηση για την τάση στην ιδεολογική απομόνωση στην οποία συνεισφέρει –και- το Ιντερνετ.

Δεν χρειάζονται πολλά για μια καλύτερη δημοκρατία, μόνο κάποιες απλές ενέργειες και συμμετοχή, ήταν λίγο-πολύ το μήνυμα του Ομπάμα που ήταν διάχυτο σε μεγάλο μέρος της ομιλίας του. «Αν κουραστήκατε να τσακώνεστε με ξένους στο Ιντερνετ, δοκιμάστε να μιλήσετε με έναν στην πραγματική ζωή. Αν κάτι πρέπει να διορθωθεί, δέστε τα κορδόνια σας και οργανωθείτε. Αν απογοητευτήκατε από τους εκλεγμένους αξιωματούχους,  μαζέψτε μερικές υπογραφές και κατεβείτε οι ίδιοι υποψήφιοι. Εμφανιστείτε, μπείτε στο παιχνίδι, παραμείνετε· κάποιες φορές θα κερδίσετε, κάποιες όχι».

Επιστροφή στις (πολιτικές) ρίζες

Η επιστροφή στο Σικάγο ήταν για τον Μπαράκ Ομπάμα και ένα συμβολικό πολιτικό ταξίδι, «εκεί όπου άρχισαν όλα», όπως είπε και ο ίδιος.

Η ζήτηση για τα εισιτήρια της ομιλίας (που ήταν δωρεάν), ήταν τεράστια και εξαντλήθηκαν γρήγορα. Οι τυχεροί που τα εξασφάλισαν είχαν την αίσθηση ότι η ομιλία θα ήταν ιστορική, το φινάλε μιας πολιτικής διαδρομής που από μόνη της ήταν ένα κορυφαίο ιστορικό γεγονός για τη χώρα.

Την αίσθηση ότι το Σικάγο ήταν η πόλη που τον «γέννησε» πολιτικά μετέφερε και ο ίδιος ο Ομπάμα. Νεαρός σε αυτήν την πόλη «ακόμη έψαχνα να βρω ποιος είμαι, έψαχνα ακόμη τον σκοπό μου στη ζωή», τόνισε και ανέφερε ότι «είδε την δύναμη της πίστης και της αξιοπρέπειας των εργαζομένων απέναντι στον αγώνα και την απώλεια». Αυτό έγινε ένα μάθημα δημοκρατίας: «η αλλαγή συμβαίνει όταν ασχολούνται και εμπλέκονται οι καθημερινοί άνθρωποι και όταν συνέρχονται μαζί και το ζητούν».

«Ακόμη το πιστεύω αυτό και δεν είναι μόνο πεποίθησή μου, είναι η καρδιά που χτυπά μέσα στην αμερικανική μας ιδέα», τόνισε και επανέλαβε τα λόγια από την Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας για το πώς όλοι οι άνθρωποι γεννιούνται με «απαράγραπτα δικαιώματα, τη ζωή, την ελευθερία, και την επιδίωξη να είναι ευτυχισμένοι». Δικαιώματα που, όπως είπε, «ναι μεν είναι προφανή, αλλά δεν ενεργούν από μόνα τους».

Εκλεισε την ομιλία του με μια έκκληση στους συμπατριώτες του να πιστέψουν όχι στην δική του ικανότητα να προκαλέσει αλλαγές «αλλά στην δική σας».

So proud of @POTUS and all that we've accomplished together. An incredible journey filled with remarkable people. I love you Barack. -mo pic.twitter.com/TFUN3GDLyz

— The First Lady (@FLOTUS) January 11, 2017

Εμφανώς συγκινημένη από την περίσταση και η Μισέλ Ομπάμα, η οποία μετά την ομιλία σε αυτό το tweet θύμισε σε όλους πώς ξεκίνησαν όλα και ευχαρίστησε τον σύζυγό της. Ο Μπαράκ Ομπάμα συνοδευόταν στο Σικάγο από τη σύζυγό του Μισέλ, την κόρη του Μαλία (η Σάσα απουσίαζε) και από τον αντιπρόεδρο Τζο Μπαιντεν με τη σύζυγό του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News