H Κυρήνη, η αποικία που ίδρυσαν στη Λιβύη το 630 π.Χ. οι κάτοικοι της Θήρας, στέκεται ακόμα όρθια παρά τους πολέμους, τις επαναστάσεις και το Ισλαμικό Κράτος. Αγνωστο, όμως, αν θα γλιτώσει από τους αρχαιοκάπηλους, τους εργολάβους και τις μπουλντόζες τους.

Μέρος της αρχαίας πόλης, που ήταν το μεγαλύτερο κέντρο του ελληνισμού στη Βόρεια Αφρική, καταστρέφεται από την επέκταση της γειτονικής πόλης Σαχάτ, καθώς η ειρήνη φαίνεται πως επιστρέφει στη χώρα.

«Εχουμε όπλα, αλλά έχουν και αυτοί. Η κατάσταση για τους αρχαιολόγους που προστατεύουν την πολιτιστική κληρονομιά της Λιβύης, αυτή την περίοδο, είναι πολύ δύσκολη», λέει χαρακτηριστικά στους Times, ο Αχμέντ Χοσεΐν, διευθυντής αρχαιοτήτων στην ανατολική Λιβύη.

Η καρδιά της αρχαίας Κυρήνης, η οποία είναι προστατευόμενο μνημείο της Unesco, είναι περιφραγμένη, όμως τα ερείπιά της, κοντινοί οικισμοί και νεκροταφεία, απλώνονται σε μία πολύ μεγαλύτερη έκταση, η οποία δεν μπορεί να περιφρουρηθεί.

«Η τοποθεσία είναι ίση σε έκταση με το κέντρο του Παρισιού και περιέχει περίπου 2.000 ταφικά μνημεία, είναι αδύνατον να προστατέψουν τα πάντα», εξηγεί ο Μόργκαν Μπέλζιτς, ερευνητής στο Εθνικό Ινστιτούτο Ιστορίας της Τέχνης στο Παρίσι.

Η Κυρήνη επιβίωσε χωρίς πληγές από την εξέγερση του 2011, που έριξε τον Καντάφι. Εκείνη τη χρονιά, όμως, εκλάπησαν εκατοντάδες χρυσά νομίσματα που είχαν βρεθεί στην περιοχή και φυλάσσονταν σε μία τράπεζα. Ούτε οι ισλαμιστές του ISIS την πείραξαν, όταν κατέκτησαν την Ντέρνα, σε απόσταση 60 χλμ., τα επόμενα χρόνια.

Τώρα, ο Χοσεΐν ζητά από τη νέα κυβέρνηση εθνικής ενότητας να ελέγξει τις άδειες αγοράς γης και οικοδομικών εργασιών για όλους όσοι χτίζουν κοντά στα αρχαία.

«Θέλουμε να κατανοήσει η νέα κυβέρνηση τι σημαίνει αυτή η κληρονομιά για τη χώρα. Είναι η ταυτότητά μας. Εχουμε drones που παρακολουθούν την περιοχή γύρω από την Κυρήνη, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό», λέει.

Σε κοντινή απόσταση, οι εργολάβοι έχουν χτίσει νέα σπίτια πάνω σε αρχαίους τάφους και ψάχνουν να βρουν αγάλματα στο σημείο.

Ο Μπέλζιτς, που ανήκει σε ομάδα ειδικών, οι οποίοι παρακολουθούν τις διεθνείς αγοραπωλησίες αρχαίων αντικειμένων από τη Λιβύη, τονίζει ότι μαζί με τους εργολάβους εργάζονται και συμμορίες αρχαιοκαπήλων. «Ξέρουν τι αναζητούν και ανάμεσά τους βρίσκονται και αιγύπτιοι ειδικοί».

Οι αρχαιοκάπηλοι προτιμούν τις ελληνικές πόλεις στην ανατολική Λιβύη από τις ρωμαϊκές τοποθεσίες γύρω από την Τρίπολη. «Εχουν περισσότερα αγάλματα στην ανατολή», εξηγεί.

Τα κλεμμένα μεταφέρονται στην Αίγυπτο και από εκεί στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι και το Λονδίνο, όπου οι έμποροι πληρώνουν τεράστια ποσά.

«Εχουμε χαρτογραφήσει τις διαδρομές των λαθρεμπόρων και τα τελευταία πέντε χρόνια οι ερευνητές έχουν κατασχέσει 19 αγάλματα στην Ευρώπη και 25 στην Αίγυπτο. Το 2019, ένα άγαλμα θεότητας ύψους 1,6 μέτρων, από ταφικό μνημείο, εμφανίστηκε προς πώληση στη Νέα Υόρκη, προερχόμενο από την Κυρήνη. Κατασχέθηκε 41 ώρες πριν πουληθεί», πρόσθεσε ο Μπέλζιτς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News