Θα μπορούσε να είναι αίνιγμα: είναι μωβ, έχει πολύ μεγάλη αξία, είναι πανάλαφρο, πακετάρεται εύκολα και το αγαπούν οι εγκληματίες – τι είναι; Το 500άρικο… Το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ μπορεί να είναι άγνωστο στους περισσότερους πολίτες, είναι όμως ιδιαίτερα δημοφιλές σε όσους ασκούνται στη φοροδιαφυγή και σε όσους εμπλέκονται στα πλοκάμια του ξεπλύματος βρώμικου χρήματος.

Η ιστορία, όπως ξεδιπλώθηκε μπροστά μου από ένα δημοσίευμα της Μonde, έχει ως εξής: μια μελέτη της Merrill Lynch συνέστησε στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να καταργήσει την έκδοση του χαρτονομίσματος των 500 ευρώ, επειδή «η φήμη του είναι καταστροφική». Στην Ισπανία τα πεντακοσάρικα τα αποκαλούν «Μπιν Λάντεν» – παραπέμποντας στην ευρύτατη χρήση τους από παράνομα κυκλώματα, καθώς όλοι ξέρουμε ότι κυκλοφορούν, ποτέ όμως δεν τα έχουμε δει… Κατά το δημοσίευμα, στην Ισπανία κυκλοφορεί το ¼ των διαθεσίμων 500άρικων, μολονότι δεν υπάρχουν σε κυκλοφορία στην αγορά της χώρας. Σε μιαν έρευνα, λοιπόν, που έκανε η Κεντρική Τράπεζα της Ισπανίας, το 2006, έκπληκτη από τούτη την αντιφατική πραγματικότητα, διαπίστωσε ότι αυτό οφείλεται στη διασύνδεση του χαρτονομίσματος με τη δράση των εγκληματικών οργανώσεων – «ένα χαρτόκουτο 45 εκατοστών μπορεί να πακετάρει 10 εκ. ευρώ»,  διαπιστώθηκε.

Το συμπέρασμα της έρευνας είναι ότι από την Ισπανία περνά το εμπόριο της κοκαϊνης –σε ένα δίκτυο που περιλαμβάνει επίσης την Κολομβία και τη Χιλή– και ότι ένα πρώτο ξέπλυμα χρήματος από το εμπόριο των ναρκωτικών γίνεται μέσω των μεσιτικών γραφείων. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι 20 λαθρέμποροι ναρκωτικών, που συνελήφθησαν στην Ισπανία, διατηρούσαν μεσιτικά γραφεία στη φημισμένη περιοχή Costa Del Sol… Η διασύνδεση με τη Λατινική Αμερική προκύπτει επίσης από τα αστυνομικά αρχεία, ενώ σε δημοσίευμα της Daily Mail αναφέρεται ότι το 2006 διαπιστώθηκε πως στην Κολομβία εισήλθε νομίμως συνάλλαγμα αξίας 228.000 ευρώ και εξήλθαν (τον ίδιο χρόνο) κάπου 680 εκ. ευρώ. Η ασυμμετρία οφείλεται στο γεγονός ότι τα ευρώ που έμπαιναν στη χώρα έφταναν στο ύψος του τουριστικού συναλλάγματος για να μην κινήσουν υποψίες. Τα υπόλοιπα, που έμπαιναν για την αγορά ναρκωτικών, δεν δηλώνονταν…

Οι βρετανικές αρχές έπαψαν να το διανέμουν εδώ και δυο χρόνια λέει η Monde, μετά από μια έρευνα που έδειξε ότι το 90% των μωβ χαρτονομισμάτων που κυκλοφορούσαν στην ηπειρωτική Ευρώπη κατέληγε στις τσέπες των κακοποιών. Μετά ταύτα, μια αστυνομική επιχείρηση επιβεβαίωσε την έρευνα, καθώς συνελήφθη μια συμμορία, που ξέπλενε βρώμικο χρήμα, να συσκευάζει πεντακοσάρικα σε κουτιά δημητριακών ανά 300.000 – το σύνολο του χρήματος που επρόκειτο να διακινηθεί έτσι απλά ήταν 28 εκ. ευρώ…
Σύμφωνα με το δημοσίευμα, μια αξία της τάξης των 300 δισ. ευρώ κυκλοφορεί σε χαρτονομίσματα των 500, από τα οποία τα 2/3 καταλήγουν σε στρώματα ή σε σεντούκια. Καταρχάς, σημειώνεται, είναι ένα εύκολο μέσο φοροδιαφυγής και, άρα, η μελέτη της Merrill Lynch «κουμπώνει» με τη συγκυρία, καθώς η ΕΕ ξεκινά έναν αγώνα επί του θέματος. «Κάθε χρόνο ένα τρισ. ευρώ χάνεται μέσα από τα μονοπάτια των δύο συμπτωμάτων: της φοροδιαφυγής και της φοροαποφυγής. Δεν μπορούμε άλλο να ανεχόμαστε ή να εφησυχάζουμε», δήλωσε τις προάλλες ο Βαν Ρομπάι, ζητώντας από τους ευρωπαίους ηγέτες, στη σύνοδο Κορυφής του Μαϊου, να επικεντρώσουν τη συζήτησή τους σε αυτό το θέμα.

Κυρίως, όμως, το 500άρικο είναι ένα μέσο διακίνησης των κερδών από το εμπόριο ναρκωτικών -και ευρύτερα το λαθρεμπόριο- καθώς, πέραν του ελάχιστου βάρους του και των μικρών διαστάσεών του, το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ μπορεί να διακινηθεί εύκολα εντός της ευρωζώνης αλλά και στο εξωτερικό, «σβήνοντας» την αρχική προέλευση προσπορισμού του. Η Daily Mail σημειώνει σχετικά ότι το χαρτονόμισμα των 500 ευρώ «είναι το πιο πολύτιμο στον κόσμο», καθώς το ξεπερνά σε αξία μόνο το χαρτονόμισμα των 1.000 ελβετικών φράγκων, που όμως κυκλοφορεί ελάχιστα. Τα χαρτονομίσματα των 1.000 δολαρίων ΗΠΑ και Καναδά έχουν καταργηθεί – το πρώτο το 1969 και το δεύτερο το 2000, ακριβώς για να μη διευκολύνουν τη δράση του οργανωμένου εγκλήματος.

Η ιστορία λέει ότι το 500άρικο εκδόθηκε μετά από την πίεση των Γερμανών που εγκατέλειπαν ένα χαρτονόμισμα 1.000 μάρκων και θεωρούσαν ότι το χαρτονόμισμα των 200 ευρώ δεν ισοφάριζε την απώλειά τους. Σήμερα, πάντως, πολλοί λόγοι συγκλίνουν υπέρ της κατάργησής του και λίγοι υπέρ της διατήρησής του. Αν έχετε, επομένως, 500άρικο, φυλάξτε το. Έτσι κι αλλιώς, ακόμη και σήμερα, συλλεκτικό είδος είναι…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News