Ένα καινούργιο περιοδικό κυκλοφορεί στο Βέλγιο. Λέγεται «Juliette et Victor», που τα αρχικά του (J’y Vais) παίζουν με την έννοια «πάω»… Είναι το «όργανο των εξορίστων για λόγους φορολογίας στη Φλάνδρα», όπως το χαρακτηρίζει η «Le Monde». Ο εκδότης του λέει, ότι το ονόμασε έτσι προς τιμήν του Victor Hugo και της ερωμένης του Juliette Drouet, που κατέφυγαν στις Βρυξέλλες για να γλιτώσουν από τα πυρά του Ναπολέοντα ΙΙΙ. Ο ίδιος, Γάλλος στην καταγωγή, μετακόμισε στο Βέλγιο το 2006 για να αποφύγει τους φόρους επί των κερδών από την πώληση των μετοχών που είχε σε μια εταιρεία, η οποία εξαγοράστηκε από βελγικό όμιλο «για μερικές εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ». Η ύλη του περιοδικού αναφέρεται στην «τέχνη της γαλλο-βέλγικης ζωής» και περιλαμβάνει ποικίλλες πληροφορίες – πολιτισμού και τέχνης, φορολογικές συμβουλές, πληροφορίες για τα ακίνητα, για τα σχολεία, την κοινωνική ζωή.

Ο «φορολογικός τουρισμός» είναι το νέο σύμπτωμα της εποχής. Υπήρχε πάντα, επειδή όμως τώρα διανύουμε την περίοδο της κρίσης, η επιδεικτική εφαρμογή του προκαλεί αντιδράσεις και ο δημόσιος διάλογος φουντώνει, ιδίως γιατί υπάρχουν πάντα χώρες που οφείλουν την ευημερία τους ακριβώς στη δημιουργία των φορολογικών καταφυγίων.

Η φυγή των πλουσίων στους φορολογικούς παραδείσους συμβαίνει από τη δεκαετία του ΄70, όμως τότε ήταν η εποχή της ευζωίας. Ποιος ήξερε για παράδειγμα ότι ο ροκάς Ντέηβιντ Μπάουι ζεί στην Ελβετία από το 1976, για να αποφύγει τον φόρο (83% ήταν τότε επί του εισοδήματος) που είχε επιβάλει η βρετανική κυβέρνηση; Ο Στέλιος Χατζηιωάννου, μέγας χορηγός του London School of Economics, ζεί από ετών στο Μονακό, ενώ ο Σων Κόννερυ ακολούθησε τον κοσμοπολιτισμό του ήρωά του, του Τζέημς Μποντ. Αν και Sir, για να αποφύγει την υψηλή φορολογία, έφυγε στη δεκαετία του ΄70 στην Ισπανία κι από κεί μετακόμισε το 1999 στις Μπαχάμες… Θέλετε κι άλλα; Ο Αλέν Ντελόν και ο Τζόνυ Χάλλιντεη έζησαν στην Ελβετία, και μήπως το τραγούδι «exile on Main St.» σας λέει κάτι; Ήταν το περίφημο άλμπουμ των Rolling Stones, που κυκλοφόρησε (με το συγκεκριμένο στίχο τιμής ένεκεν) όταν στη δεκαετία του ΄70 το συγκρότημα εγκατέλειψε τη Βρετανία και σκόρπισαν στη Γαλλία, για να αποφύγουν την υψηλή φορολογία.

Το θέμα επανήλθε στην επικαιρότητα και ανατάραξε τη Γαλλία, καταρχάς όταν ο (πλουσιότερος Γάλλος) Μπερνάρ Αρνώ μετέφερε την κατοικία του μαζί με την περιουσία του στο Βέλγιο και στη συνέχεια, όταν τα βήματά του ακολούθησε ο Ζεράρ Ντεπαρντιέ. Νηφάλιοι αναλυτές έγραψαν τότε, ότι αυτό είναι το πρόβλημα με τη θέσπιση υψηλής φορολογίας – δεν ανακατανέμει τον πλούτο, ανακατανέμει τους ανθρώπους. Ο νέος νόμος της κυβέρνησης Ολλάντ – που προβλέπει για όσους δηλώνουν εισόδημα άνω των 150.000 ευρω, φόρο 45% και για όσους κερδίζουν πάνω από 1 εκ., φόρο 75% – προκάλεσε τη φυγή των πλουσίων. Ή μάλλον κάποιων πλουσίων. Φυσικά η επιλογή τους ήταν νόμιμη. Ήταν και ηθική; – είναι το παλιό και οικείο ερώτημα.

Στην περίπτωση του Ντεπαρντιέ, η γαλλική κοινωνία διχάστηκε – σχεδόν η ευρωπαϊκή κοινωνία διχάστηκε. Οι μεν υποστήριξαν ότι η χρήση (από τον Ντεπαρντιέ) της δυνατότητας που του προσφέρει η σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία ήταν απολύτως θεμιτή, επιπλέον δε, ήταν και επιβεβλημένη λόγω της αλλαγής των συνθηκών που διαμορφώθηκαν. «Αυτό που έκανε ήταν νόμιμο και υπαγορευόταν απ΄το συμφέρον του. Πού είναι το πρόβλημα;» λένε. Οι δε υπενθύμισαν, ότι στην αρχή της καριέρας του ο Ντεπαρντιέ εκμεταλλεύτηκε κάθε κρατική επιχορήγηση που αφορούσε το θέατρο και το σινεμά (στις εποχές που η Γαλλία προικοδοτούσε γενναιόδωρα τον κινηματογράφο) και αξιοποίησε όλες τις εγκαταστάσεις που υπήρχαν χάρη στους δημόσιους πόρους. «Τώρα λοιπόν, που έχει τρικυμία, εγκαταλείπει το σκάφος; Παίρνει την περιουσία του και πάει στα ήρεμα νερά, με το σκάφος που έφτιαξε χάρη σε μας;  Είναι αυτό πατριωτισμός, είναι αλτρουισμός, είναι η αλληλεγγύη ενός πολίτη;» αντιτείνουν.

Αναμφίβολα, τέτοιες κινήσεις στη συγκυρία που οι κυβερνήσεις προσπαθούν να εφαρμόσουν μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης, διαβρώνουν διαλυτικά τις εθνικές προσπάθειες. Αναμφίβολα επίσης, ο κοινωνικός αναβρασμός δημιουργήθηκε, διότι στην ευαίσθητη περίοδο της κρίσης, κάποιοι κάνουν αυτό, που οι απλοί βιοπαλαιστές δεν μπορούν να κάνουν. Σπάνε την αλυσίδα της κοινωνικής συνοχής, στήνουν αλλού το παλατάκι τους και ακολουθούν το συμφέρον τους χωρίς κανένα συναισθηματισμό. Αναμφίβολα τέλος, η δυσφορία δεν έχει να κάνει με την ισότητα, τη φορολογία, την αγωγή του πολίτη – έχει να κάνει με το φιλότιμο και τη μπέσα, αυτό που οι παλαιότεροι ονόμαζαν «τιμή».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News