«Δεν έχω βάλει κάτι στο μυαλό μου μέχρι σήμερα και να μην το καταφέρω. Δεν μου έχει συμβεί ποτέ» δηλώνει με ένα χαρακτηριστικό χαμόγελο ο Ναγκίμπ Σαουίρις, ο πιο πλούσιος άνθρωπος της Αιγύπτου, όταν αναφέρεται στην πτώση του κόμματος  των Αδελφών Μουσουλμάνων από τη εξουσία. Ο πανίσχυρος Αιγύπτιος έχει πολλές ιστορίες ισχύος να διηγηθεί. Τώρα στο μυαλό του μπήκε ένα νέο σχέδιο που αφορά τους σύρους μετανάστες. Ο Σαουίρις  δηλώνει έτοιμος να ξοδέψει ένα κομμάτι της περιουσίας του, που υπολογίζεται σε περισσότερο από 3 δισ ευρώ, προκειμένου να αγοράσει νησιά στην Μεσόγειο στα οποία θα κατοικήσουν οι μετανάστες. «Έχουμε ήδη βρει 23 νησιά και έχουμε έρθει σε επαφή με τους ιδιοκτήτες τους» δηλώνει ο αιγύπτιος μεγιστάνας στην Frankfurter Allgemeine Zeitung. Θα μπορούσαν, όπως πιστεύει ο Σαουίρις, να εγκατασταθούν εκεί περισσότεροι από είκοσι με τριάντα χιλιάδες άνθρωποι στο κάθε νησί.

Βέβαια αναφέρεται σε ελληνικά νησιά, καθώς στην Ιταλία όλα τα νησιά ανήκουν στο κράτος. Στο άρθρο της η FAZ επισημαίνει ότι με τον έλληνα πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, έχουν ήδη συναντηθεί. «Είπα απλά στους ιδιοκτήτες των νησιών: Εάν θέλετε να πουλήσετε, τότε ελάτε να κάνουμε μια συνάντηση» λέει ο  αιγύπτιος μεγιστάνας, ωστόσο δεν δίνει καμία πληροφορία γύρω από την συνάντηση με τον έλληνα πρωθυπουργό. Το μόνο που δήλωσε είναι ότι, το σχέδιο δεν είναι ακόμη στο τραπέζι. Βέβαια, για ένα τέτοιο σχέδιο υπάρχουν προβλήματα πολλά και για τον χαρακτήρα του Σαουίρις, που έχει  μάθει να παίρνει ότι θέλει, φαντάζει ασυνήθιστο. Δηλώνει απογοητευμένος από τους ευρωπαίους πολιτικούς οι οποίοι δεν έχουν φαντασία, όπως τους κατηγορεί. «Οι πολιτικοί δεν έχουν φαντασία. Πιστεύουν ότι κάνω πλάκα ή δεν είμαι σοβαρός».

Ο Ναγκίμπ  Σαουίρις το εννοεί αυτό που προτείνει και στον δικό του κόσμο τα πράγματα είναι πολύ απλά: Οι ίδιοι οι μετανάστες θα βοηθήσουν για να χτιστεί το κάθε νησί. Ομως και η ελληνική οικονομία θα έχει να κερδίσει πολλά από αυτή την προσπάθεια. Ποιος θα αναλάβει όλη την κατασκευή και την δημιουργία των υποδομών; διερωτάται ο αιγύπτιος πολυεκατομμυριούχος. «Οταν θα τελειώσει ο πόλεμος θα έχουμε έτοιμο έναν τουριστικό προορισμό» ενώ πιστεύει ότι μια «χρυσή ευκαιρία» για την Ελλάδα. Οπως υποστηρίζει, θα μπορούσαν οι Έλληνες να δείξουν ότι κάνουν κάτι, για να λύσουν τα οικονομικά τους προβλήματα. Ωστόσο επισημαίνει ότι κανένα σχέδιο δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την συγκατάθεση της ελληνικής κυβέρνησης. «Χρειάζομαι τα ελληνικά σύνορα και τους συνοριοφύλακες της» λέει χαρακτηριστικά.

Σαφές είναι, όπως επισημαίνεται στο άρθρο, ότι στην Αίγυπτο θα ήταν ίσως πολύ πιο εύκολο να πραγματοποιήσει τα σχέδια του καθώς με μερικά ραντεβού και με συγκεκριμένα ποσά όλα θα έβρισκαν τον δρόμο τους. Ο ίδιος πάντως το παραδέχεται: «Η δυσπιστία απέναντι στις δυνατότητές μου βρίσκεται στα όρια της αυθάδειας».

Ο Βόλφγκανγκ Μίνχαου, ένας από τους κορυφαίους αρθρογράφους των FT, δεν έκρυψε ποτέ την απαισιοδοξία του για την τύχη του ευρωπαϊκού οικοδομήματος ούτε έναν κάποιον ευρωσκεπτικισμό από τον οποίο διακατέχεται. Αλλά ακόμη και αν οι αναλύσεις του είναι κατά κάποιο τρόπο «στρατευμένες», παραμένουν εξαιρετικά ενδιαφέρουσες. Αυτή τη φορά ο γερμανός αρθρογράφος ξεκινά την ανάλυσή του ενώνοντας σε μια πρόταση μία δήλωση της γερμανίδας καγκελαρίου Ανγκελα Μέρκελ, μία του γάλλου πρωθυπουργού Μανουέλ Βαλς και μία του προέδρου της Κομισιόν Ζαν Κλοντ Γιούνκερ. Αυτός ο κάπως τεχνητός συλλογισμός οδηγεί σε ένα συμπέρασμα: το ευρώ είναι καταδικασμένο να αποτύχει. Ο λόγος; Οι κρίσεις με τις οποίες βρίσκεται αντιμέτωπη η ΕΕ είναι πάρα πολλές. «Οι πρόσφυγες, η τρομοκρατία, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, το πρόβλημα του δημοσίου χρέους, η καταλανική ανεξαρτησία, οι ιταλικές τράπεζες, η Volkswagen. Θα χρειαζόταν – γράφει ο Μίνχαου – μια βάση δεδομένων για να μην ξεχάσει κάποια από αυτές».

Το πρόβλημα, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι ότι η Ευρώπη δεν είναι κατασκευαστικά εξοπλισμένη για να αντιμετωπίζει κρίσεις. Ο κατασκευαστικός της προορισμός ήταν να συντάσσει σύμφωνα ελεύθερων συναλλαγών, καθώς και να εγγυάται τον ανταγωνισμό και την ελεύθερη κυκλοφορία ανθρώπων, αγαθών και κεφαλαίων. Κάπως έτσι, η Ευρώπη αντί να λύνει τις κρίσεις, τις βάζει στο συρτάρι. Αυτό που πρέπει να κάνει, όμως, είναι μια λίστα προτεραιοτήτων. Για τον Μίνχαου, αυτό που προέχει είναι η ασφάλεια του ευρώ ακόμη και σε βάρος της συνθήκης του Σένγκεν. «Κάτι τέτοιο, όμως, απαιτεί μια στρατηγική ανάλυση που αυτή τη στιγμή είναι απούσα. Ετσι, οι ευρωπαίοι ηγέτες κινδυνεύουν να χάσουν τα πάντα: και το Σένγκεν και το ευρώ». Μικρός επίλογος: ο Βόλφγκανγκ Μίνχαου έχει προβλέψει κάμποσες φορές το τέλος της ΕΕ – τουλάχιστον έτσι όπως την ξέρουμε. Μένει να φανεί εάν αυτή τη φορά θα δικαιωθεί.

Εν μέρει οφείλεται στις επιθέσεις στο Παρίσι, εν μέρει στις απειλές για νέα χτυπήματα ως το τέλος του χρόνου. Το γεγονός πάντως είναι ένα: οι κρατήσεις σε ξενοδοχεία, εστιατόρια και κέντρα διασκέδασης της γαλλικής πρωτεύουσας έχουν μειωθεί κατά 50%. Το στοιχείο αυτό αφορά ολόκληρη την περίοδο των εορτών – από την παραμονή των Χριστουγέννων έως την παραμονή της Πρωτοχρονιάς. Σύμφωνα με τη Figaro, εντοπίζεται μια σημαντική διαφορά προέλευσης. Ενώ οι ευρωπαίοι τουρίστες φαίνεται να μην αποθαρρύνονται από τις τρομοκρατικές επιθέσεις, πολλοί Αμερικανοί και Ιάπωνες επέλεξαν να ακυρώσουν τις διακοπές τους στην Πόλη του Φωτός.

Ούτε, πάντως, και οι Παριζιάνοι βγαίνουν όπως άλλοτε. Από τις 13 Νοεμβρίου, ημέρα των τρομοκρατικών επιθέσεων, οι πελάτες στα μπαρ και τα ξενοδοχεία της πρωτεύουσας έχουν μειωθεί από 40% έως 70% τις βραδινές ώρες. Από τον κανόνα δεν εξαιρούνται ούτε τα σύμβολα της παρισινής διασκέδασης: το Moulin Rouge έχει χάσει το 30% της πελατείας του, το Plaza Athéneée πάνω από το 35%.

«Λένε ότι όταν πιάσεις πάτο, μπορείς μόνο να αρχίσεις να ανεβαίνεις. Δεν είναι αλήθεια. Γιατί αυτό που μπορεί να σου συμβεί επίσης είναι να αρχίσεις να σκάβεις». Είναι η αίσθηση που αποκομίζει κανείς διαβάζοντας το άρθρο του Μουσταφά Ακιόλ στην Hurriyet. Ο τούρκος αρθρογράφος υπενθυμίζει ότι πέρυσι τέτοια εποχή έγραφε για την τρομερή χρονιά που είχε ζήσει η Τουρκία εξαιτίας των πληγμάτων που είχαν υποστεί η ελευθερία του Τύπου, η ανεξαρτησία της Δικαιοσύνης και ο «απλός πολιτισμός».

Δώδεκα μήνες από τότε, ο ίδιος επισημαίνει ότι όχι μόνο δεν άλλαξε τίποτε προς το καλύτερο, αλλά στο μεταξύ προστέθηκε ακόμη ένα πρόβλημα: ο νέος γύρος εχθροπραξιών ανάμεσα στην Αγκυρα και τους Κούρδους του ΡΚΚ. Πρόκειται για έναν «μίνι εμφύλιο πόλεμο» που έχει προκαλέσει τον θάνατο περισσότερων από εκατό αμάχων και που αυτές τις ημέρες γνωρίζει μια νέα επιδείνωση με την επιβολή της απαγόρευσης της κυκλοφορίας σε πολλές κουρδικές πόλεις στα σύνορα με τη Συρία και το Ιράκ και τον ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP Σελαχατίν Ντερμιτάς να κατηγορείται για παραβίαση του Συντάγματος.

Τα σενάριο για το 2016 είναι δύο: «το ένα κακό και το άλλο χειρότερο». Το κακό είναι η σημερινή κατάσταση να γίνει η «νέα κανονικότητα». Το χειρότερο είναι η τουρκική κυβέρνηση να γίνει ακόμη πιο αυταρχική (ή μάλλον να γίνει ακόμη πιο αυταρχικός ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν) και παράλληλα να ενταθεί η κοινωνική αντίδραση. Συμπέρασμα; «Θα είμαστε τυχεροί εάν το 2016 θα είναι περίπου σαν το 2015».

«Είναι τέλη Δεκέμβρη και στον Βόρειο Πόλο το σκοτάδι διαρκεί 24 ώρες το 24ωρο. Κι όμως σήμερα, εάν επαληθευτούν οι προβλέψεις, η θερμοκρασία θα είναι γύρω στους 4 βαθμούς Κελσίου. Κανονικά, όμως, τέτοια εποχή η θερμοκρασία θα έπρεπε να είχε πέσει στους μείον 30 βαθμούς Κελσίου. Σήμερα, δηλαδή, στον Βόρειο Πόλο θα κάνει περισσότερη ζέστη από τις δυτικές περιοχές του Τέξας, τη νότια Καλιφόρνια, αλλά και μερικές περιοχές της Σαχάρας». Αυτά λέει στο Slate ο μετεωρολόγος Ερικ Χόλθαους. Και προσπαθεί να καταλάβει πώς αυτό το φαινόμενο – αδιανόητο για τους ειδικούς του κλίματος – έγινε πραγματικότητα.

Η αιτία φαίνεται να βρίσκεται στο ρεύμα του Ελ Νίνιο. Αυτό το τρομερό «μωρό» θερμαίνει τόσο απρόσμενα τον χειμώνα σε πόλεις όπως η Νέα Υόρκη, προκαλεί κυκλώνες στις νότιες και τις μεσοδυτικές πολιτείες των ΗΠΑ και πνίγει στο νερό ολόκληρες περιοχές της Βρετανίας. Το θέμα, εξηγεί ο Χόλθαους, είναι ότι όλα αυτά δεν είναι καθόλου φυσιολογικά. Ενώ, από την άλλη πλευρά, επιβεβαιώνουν με ανησυχητική ακρίβεια τις χειρότερες προβλέψεις – το «worst-case climate change scenario». Μας υπενθυμίζουν, πάντως, ότι η συμφωνία για το κλίμα πρέπει οπωσδήποτε να υλοποιηθεί. Διαφορετικά, η επόμενη αποστολή στον Βόρειο Πόλο δεν θα είναι για εξερεύνηση, αλλά για διακοπές.