Ένα γλυκό αγορίστικο προσωπάκι με ξανθές μπούκλες και δάκρυα στα μάτια φιγουράρει σε μιαν αφίσα, όπου σημειώνεται,  ότι με τη γέννα του ο μικρός διπλασίασε τις πιθανότητες να μην τελειώσουν το σχολείο οι (ανήλικοι) γονείς του. Αυτή είναι μια διαφήμιση της δημοτικής υπηρεσίας κοινωνικών λειτουργών που έχει αναρτηθεί στο μετρό της Νέα Υόρκης και αναφέρεται στο καυτό θέμα της ανήλικης μητρότητας. Διότι, το 2008, το 7% περίπου των κοριτσιών ηλικίας 15-19 γινόντουσαν μανάδες, σήμερα ο δείκτης έχει πέσει στο 5% και καταβάλλεται προσπάθεια να μειωθεί κι άλλο.

Στην Ευρώπη η κατάσταση είναι καλύτερη, το πρόβλημα όμως είναι υπαρκτό. Σε 1.000 κορίτσια ηλικίας 15-19 χρόνων στη Βουλγαρία, πάνω από 40 έγιναν μανάδες, στη Βρετανία πάνω από 25, στην Εσθονία περίπου 25, στη Σλοβακία και Ουγγαρία περίπου 20, λίγο χαμηλότερος είναι ο δείκτης στην Πολωνία και Πορτογαλία, ενώ στην Ισπανία και την Ελλάδα υπολογίζονται στα 10-12 κορίτσια. Τον χαμηλότερο δείκτη παρουσιάζουν η Ελβετία, η Ολλανδία, η Ιταλία, η Σλοβενία και αμυδρά υψηλότερα η Σουηδία και η Δανία.

Το πρόβλημα απασχολεί ιδιαίτερα τη Βρετανία, όπου πέρσι πάνω από 48.000 μωρά γεννήθηκαν από ανήλικες μανάδες – πέντε φορές πάνω από την Ολλανδία και δυό φορές πάνω από τη Γαλλία ή τη Γερμανία. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, ένας νέος νόμος (που αναμένεται να τεθεί σε ισχύ το καλοκαίρι) προβλέπει την αύξηση κατά ένα χρόνο της υποχρεωτικής εκπαίδευσης –  κατά τρόπο ώστε, οι έφηβοι ως τα 17 τους χρόνια να φοιτούν υποχρεωτικά σε σχολεία ή σε σχολές επαγγελματικής κατάρτισης. Η θέσπιση του νόμου υπαγορεύθηκε μετά από μια μελέτη που απέδειξε, ότι όταν αυξήθηκε το ΄72 η υποχρεωτική εκπαίδευση από τα 15 στα 16 χρόνια, μειώθηκαν κατά 7% οι ανήλικες μανάδες των 17 ετών και κατά 17% των 15-16 ετών. Με άλλα λόγια «όσο τα παιδιά μένουν περισσότερο χρόνο υπό τη σχολική επιτήρηση, έχουν λιγότερο ελεύθερο χρόνο, γεγονός που συμβαδίζει με μείωση του δείκτη της εφηβικής γονιμότητας αλλά και της εφηβικής παραβατικότητας». (Guardian)

Σε σύγκριση με τις ΗΠΑ η Ευρώπη θεωρείται ότι έχει καλύτερες επιδόσεις επειδή έχει εισαγάγει τον θεσμό της σεξουαλικής ενημέρωσης και της πληροφόρησης σε μεθόδους αντισύλληψης (ιδιαίτερα στη Σκανδιναβία και την Ολλανδία), ή επειδή ορισμένες κοινωνίες έχουν ισχυρές παραδοσιακές αξίες και ταυτόχρονα στιγματίζουν και περιθωριοποιούν τις έφηβες που παρεκκλίνουν (ιδιαίτερα στην Ισπανία, Ιταλία, Ελλάδα). Στη Βρετανία, μολονότι γίνεται η μεγαλύτερη κατανάλωση αντισυλληπτικών χαπιών, η ανήλικη μητρότητα βρίσκεται ψηλά – ίσως λένε, εξαιτίας της άγνοιας καθώς πολλά ανήλικα κορίτσια θεωρούν ότι το χάπι λειτουργεί αμέσως, σαν ασπιρίνη…

Στην Ελλάδα είναι αδιευκρίνιστος ο αριθμός των εκτρώσεων σε κορίτσια κάτω των 18 χρόνων – κάπου 500 τον χρόνο υπολογίζεται ότι γίνονται σε νοσοκομεία, γίνονται όμως χιλιάδες σε ιδιωτικά ιατρεία. Στην εκπομπή «Πρωταγωνιστές» (6/12/2012) είχε αναφερθεί ότι «η Ελλάδα είναι η πρώτη χώρα στην Ε.Ε. στις εφηβικές εκτρώσεις». Η εγκυμοσύνη στα χρόνια της εφηβείας είναι ένα ισχυρό σοκ που συνταράζει τόσο τις ανήλικες γυναίκες, όσο και τις οικογένειές τους. Ψυχολόγοι μιλούν για την εκδήλωση μιας «κρίσης» στον ψυχισμό της έφηβης, που εμφανίζεται με ξεσπάσματα θυμού αλλά και ενοχής, κραυγής για βοήθεια αλλά και άρνησης, καθώς μέσα της περιπλέκονται προσωπικά, κοινωνικά και ηθικά διλήμματα. Οι ανήλικες μανάδες συνήθως περνούν στο περιθώριο, λόγω της αδυναμίας τους να συνεχίσουν το σχολείο και τις σπουδές τους, ενώ ευρωπαϊκές έρευνες αναφέρουν ότι παιδιά ανήλικων μανάδων γίνονται επίσης ανήλικοι γονείς…

Μια μελέτη για τη σεξουαλική ζωή των εφήβων (από τη Μονάδα εφηβικής υγείας του νοσοκομείου παίδων «Αγλαϊα Κυριακού») έδειξε ότι 20 στους 100 εφήβους ξεκίνησαν τη σεξουαλική τους ζωή πριν από τα 16 τους χρόνια, ενώ το 5.7% είχε σεξουαλικές εμπειρίες στα 12 τους χρόνια, σε αναλογία 3 αγόρια προς 1 κορίτσι…

Τα διεθνή δεδομένα δείχνουν ότι η απόσταση ανάμεσα στην κούκλα και το μωρό είναι μικρή. Ωστόσο, όσο μικρή είναι αυτή η απόσταση, τόσο μεγάλο είναι το κόστος – στον κόσμο της οικονομίας, στη Βρετανία έχει υπολογιστεί ότι τα 48.000 μωρά που γεννούν ετησίως ανήλικες μανάδες έχουν ένα κόστος για τον φορολογούμενο της τάξης των 146 εκ. ευρώ (σε εισοδηματικές ενισχύσεις) πέραν των δαπανών που καταβάλλονται για τη στεγαστική ή ψυχολογική υποστήριξη. Το βασικό όμως είναι το μη οικονομικό κόστος, που τελικά μεταβάλλεται σε οικονομικό. Η αυτοπαγίδευση της έφηβης στον ρόλο της μητρότητας, την επιβαρύνει πρόωρα με μια σειρά προβλημάτων, της στερεί τη φρεσκάδα της ηλικίας της, την ωθεί προς το περιθώριο και πάντως, δυσκολεύει την προσέγγισή της στην κοινωνία της γνώσης – σε μιαν εποχή που ο ανταγωνισμός στην αγορά εργασίας είναι ιδιαίτερα σκληρός.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News