Η αφορμή της αφήγησης που ακολουθεί, δόθηκε τις προάλλες – από μιαν αδιάφορη δήλωση του κυβερνητικού εταίρου της Α. Μέρκελ. Επειδή, όμως, ως δημοσιογράφος είχα την τύχη να ζήσω από κοντά τα γεγονότα που παραθέτω, η δήλωση απέκτησε βάθος και κατέληξε σχεδόν διασκεδαστική. Αν θέλετε, λοιπόν, παρακολουθείστε μαζί μου την αλληλουχία των γεγονότων.

Η ιστορία ξεκινά τον Μάιο του ’97, όταν ο (τότε) ευρωβουλευτής της Ν.Δ., Τίμος Χριστοδούλου, ορίστηκε εισηγητής στην έκθεση που αναφερόταν στο Σύμφωνο Σταθερότητας. Κατά την άποψή του, το Σύμφωνο έπρεπε να υιοθετηθεί, πλην όμως ήταν «άκαμπτο» και γι΄ αυτό θα αποδεικνυόταν μη εφαρμόσιμο. Ο ίδιος προσπάθησε να τροποποιήσει ορισμένες πτυχές του – κάποιες από τις τροπολογίες που είχε προτείνει έγιναν δεκτές, κάποιες άλλες απορρίφθηκαν από την Επιτροπή και το συμβούλιο υπουργών. Στην τελική αγόρευσή του στο Ημικύκλιο, ο εισηγητής στράφηκε στον επίτροπο Ντε Σιλγκί, απευθύνοντάς του έκκληση να δεχτεί τις τροπολογίες που η Επιτροπή είχε απορρίψει, με την επισήμανση πως «το Σύμφωνο, στο πλαίσιο που διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή, δεν θα εφαρμοστεί. Διότι δεν έχει ευελιξία. Ελπίζω να έχω άδικο, φοβάμαι ότι έχω δίκιο».

Έξι χρόνια αργότερα, τον Νοέμβριο 2003, το ECOFIN είχε μια δραματική συνεδρίαση που κράτησε πάνω από δέκα ώρες. Η συζήτηση είχε φορτισθεί εξαιτίας της πολεμικής που ασκούσαν η Γερμανία και η Γαλλία στο Σύμφωνο επειδή ήταν «ιδιαίτερα άκαμπτο», υποστηρίζοντας την ανάγκη να ερμηνευθεί με έναν «πιο ελαστικό» τρόπο… Η αντιδικία είχε φουντώσει εξαιτίας της σύστασης της Επιτροπής να επιβληθούν κυρώσεις στη Γερμανία και τη Γαλλία, επειδή το έλλειμμά τους είχε υπερβεί το 3% και υπολογιζόταν στο 4.2%, κατά παράβαση του Συμφώνου! Παρά τις προειδοποιήσεις της Επιτροπής Πρόντι, οι κυβερνήσεις Σρέντερ και Σιράκ προσπαθούσαν να αντιμετωπίσουν την ύφεση τονώνοντας την ανάπτυξη –  αναζητούσαν λοιπόν τρόπους μιας ελαστικότερης εφαρμογής του Συμφώνου, δήλωναν σταθερά την άρνησή τους  να συμμορφωθούν και είχε φτάσει ο κόμπος στο χτένι .

Οι υπουργοί Οικονομικών της Γερμανίας (Χανς Άιχελ), της Γαλλίας (Νικολά Σαρκοζί) και της Βρετανίας (Γκόρντον Μπράουν) σε κοινή τους επιστολή είχαν ζητήσει, στην πρόβλεψη επιβολής κυρώσεων να αντικατασταθεί το κριτήριο του ελλείμματος από το κριτήριο του χρέους (που προέβλεπε να μην υπερβαίνει το 60% του ΑΕΠ). Η  διευθέτηση αυτή θα ευνοούσε τις χώρες τους – καθώς επ΄ αυτού υπέρβαση σημείωναν μόνον η Ιταλία (το χρέος της οποίας ήταν της τάξης του 106% του ΑΕΠ) και η Ελλάδα (102% του ΑΕΠ) – ενώ οι εγκαλούμενες χώρες θα απαλλάσσονταν από την απειλή των κυρώσεων.

Στην πραγματικότητα, το κριτήριο του ελλείμματος παραβίαζαν ήδη η Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία, Βρετανία, Ολλανδία, Πορτογαλία και οριακά η Ελλάδα, καθώς επίσης η Κύπρος, η Τσεχία, Ουγγαρία, Μάλτα, Πολωνία και Σλοβακία. Η Γερμανία, αντιδρώντας στην πίεση της Επιτροπής, είχε υποστηρίξει ότι «δεν μπορεί να εγγυηθεί τη συνεργασία μέσω της διαμάχης, αλλά μέσα από ένα πνεύμα κατανόησης με στόχο την τόνωση της ανάπτυξης». Η Γαλλία είχε ομοίως δηλώσει ότι η προσαρμογή της στους κανόνες του Συμφώνου «δεν θα ήταν εφικτή ούτε το 2006».

Στη δραματική συνεδρίαση του ECOFIN (υπό την προεδρία του Νίκου Χριστοδουλάκη) η σύσταση της Επιτροπής για την επιβολή κυρώσεων στη Γερμανία και τη Γαλλία δεν συγκέντρωσε την απαιτούμενη ειδική πλειοψηφία. Οι δύο χώρες κλήθηκαν απλά να μειώσουν το διαρθρωτικό έλλειμμά τους σε μια διετία σε συνάρτηση με τον ρυθμό της ανάπτυξης. Μειοψήφισαν τότε η Ισπανία(!), Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία, ενώ αντέδρασαν οργισμένα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και η Επιτροπή.

Γιατί τα θυμήθηκα όλα αυτά; Δεν θα σας υποτιμήσω, έχετε καταλάβει. Η αφορμή, πάντως, μου δόθηκε από μια δήλωση του κυβερνητικού συμμάχου της Α. Μέρκελ, του ηγέτη των Ελευθέρων Δημοκρατών Ράινερ Μπρίντερλε – «ο σοσιαλιστής πρόεδρος Ολάντ ανέφερε ότι θα αναλάβει μεγαλύτερο χρέος από όσο επιτρέπεται. Πρέπει να προσέξουμε, γιατί αυτοί που τάσσονται υπέρ της παραβίασης του Συμφώνου είναι για μια ακόμη φορά εδώ», τόνισε. Προφανώς ο κ. Μπρίντερλε νόμιζε ότι αναφέρεται σε μια κοινωνία Λωτοφάγων, επικαλούμενος αρχές που η ίδια η χώρα του είχε καταστρατηγήσει και είχε μάλιστα πρωτοστατήσει στην τροποποίησή τους για να στηρίξει την ανάπτυξη της εθνικής της οικονομίας. Ενδεχομένως, ο ίδιος ο κ. Μπρίντερλε να ξέχασε ότι η ζωή κύκλους κάνει κι ότι ήταν η Γερμανία αυτή που δέκα χρόνια πριν ζητούσε ελαστικότητα, ενώ έξι χρόνια νωρίτερα είχε επιβάλει την ακαμψία. Ίσως, όμως, ο κ. Μπρίντερλε απλά να προβάριζε την ομιλία του στον καθρέφτη του – προσπαθώντας να βρει έναν κόσμιο τρόπο για να μας πει την κυνική αλήθεια: «τα δικά σας-δικά μας και τα δικά μας-δικά μας».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News