«…και μετά θα κάααθεσαι!» ήταν η επωδός του παλιού ανεκδότου ευζωίας του νεοέλληνα, που προέτρεπε σε έναν προκομμένο βίο, για να καταλήξεις στο καθισιό. Αυτό το καθισιό όμως, υπήρξε πραγματικά στόχος, έγινε ποτέ όνειρο ζωής, ή ακριβέστερα έγινε ποτέ βίωμα ευδαιμονίας; Εμείς που κάνουμε τα πάντα βιαστικά, τα κάνουμε για να «καθόοομαστε» στο υπόλοιπο του χρόνου, ή μήπως, γιατί αυτός είναι ένας τρόπος ζωής – τόσο στη δουλειά μας, όσο και στη σχόλη μας;

Ένα σχετικό δημοσίευμα του «Spiegel» σημειώνει ότι η ταχύτητα, η σπουδή, η επιτάχυνση, η οικονομία του χρόνου, έχουν γίνει σταθερές στη ζωή μας κι ένας «παγκόσμιος στόχος του σύγχρονου κόσμου», παραπέμπει δε χαρακτηριστικά στο σύνθημα της Microsoft σε μια διάσκεψη – «ταχύτερα, ταχύτερα, ταχύτερα, ταχύτερα!» ήταν το εύγλωττο σλόγκαν της εταιρείας.

Η εξοικονόμηση του χρόνου και η ανάγκη της επιτάχυνσης, κατά τον Γερμανό κοινωνιολόγο Χάρτμουτ Ρόζα, δεν εξαντλείται στις νέες τεχνολογίες – η ταχύτητα, λέει, είναι το κεντρικό σημείο του εκσυγχρονισμού και, κατά συνέπεια, η βασική αντίληψη της γενιάς μας…

Επεξηγώντας, σημειώνει, ότι η διαδικασία της μηχανικής επιτάχυνσης ξεκίνησε τον 19ο αιώνα και ήταν στενά συνυφασμένη με την εκβιομηχάνιση. Αν θες, για παράδειγμα, να γυρίσεις τον κόσμο ολόκληρο, σε όρους χρόνου, το μέγεθος του κόσμου συρρικνώθηκε στο 1/6 του πραγματικού μεγέθους του. Τα δύο διαγώνια άκρα της Ευρώπης δεν απέχουν περισσότερο από 4 ώρες πτήσης και σε 8 ώρες υπερατλαντικής πτήσης καλύπτονται οι 20 μέρες που διαρκούσε η θαλάσσια μεταφορά.

Όμως, επισημαίνει ο Χ. Ρόζα, μολονότι η εξοικονόμηση του χρόνου στην εκτέλεση μιας δουλειάς αποσκοπούσε στη δημιουργία περισσότερου ελεύθερου χρόνου για τους ανθρώπους, τελικά οι άνθρωποι δεν απολαμβάνουν την πολυτέλεια της σχόλης – αντίθετα, διαρκώς υποφέρουν από μιαν έλλειψη χρόνου.

Γιατί αυτό; Διότι, λέει, θέλουμε να δοκιμάσουμε όσες περισσότερες επιλογές μπορούμε από την τεράστια παλέτα δυνατοτήτων που θέτει η ζωή μπροστά μας. Να ζήσουμε τη ζωή στο έπακρο, είναι ο στόχος της εποχής μας και αυτή η δίψα για νέα πράγματα δεν ικανοποιείται ποτέ. «Όσο γρήγορα κι αν πηγαίνουμε, η ποσότητα των εμπειριών που αποκτήσαμε πάντα θα υπολείπεται αυτών που χάσαμε» λέει ο Χ. Ρόζα.

Προσέξτε τώρα την παρενέργεια αυτής της ταχύτητας: η συνεχής επιτάχυνση στον τρόπο της ζωής μας οδηγεί σε αλλεπάλληλους κοινωνικούς μετασχηματισμούς και σε αλλαγές στις σχέσεις, τις αξίες, τις καθημερινές συνήθειες και ως εκ τούτου «ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να κατανοήσουν τον κόσμο στην περιπλοκότητά του». Επειδή λοιπόν χάνονται στη χοάνη των σύνθετων αλλαγών, έχουν την τάση επιστροφής σε πιο συντηρητικά μοντέλα, που είχαν όρια, έμεναν στατικά και δεν διαπλέκονταν.

Η προέκταση αυτής της ανάλυσης, λέει το δημοσίευμα, αφορά την ίδια τη δημοκρατική διαδικασία – που γίνεται πιο χρονοβόρα, καθώς υπάρχει μεγάλη ετερογένεια. Κατ΄ επέκταση, η πολιτική γίνεται πιο στατική, καθώς δεν προλαβαίνει να αφομοιώσει και να αναμορφώσει το σχέδιό της εξαιτίας της ταχύτητας στην εκδήλωση των αλλαγών.

Αυτό που δεν λέει το δημοσίευμα είναι πάντως ότι η ταχύτητα στη γνώση και τη μετάδοση της γνώσης, έφερε τα πάνω-κάτω στην ίδια τη ζωή. Στην Ελλάδα μόνο, σε 50 χρόνια αυξήθηκε το προσδόκιμο ζωής κατά 13 χρόνια. Με άλλα λόγια ζούμε, μιαν ακόμη εφηβεία…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News