«Δεν ξέρω πως περνούν οι ζωντανοί, αλλά οι πεθαμένοι εδώ κοιμούνται χαρούμενα».

Το μήνυμα είναι από τη φίλη μου, την ηθοποιό Μαρία Πανουργιά που βρίσκεται στο Μεξικό με τον αγαπημένο της, τον μουσικό Blaine L. Reininger. Είναι η Dias de los muertos, η Μεγάλη Γιορτή των Νεκρών, και ετοιμάζονται να πάνε σε πάρτι σε νεκροταφείο.

Θα ταίριαζε ως μουσική υπόκρουση και το Persephone των Dead can dance (για να συνδεθούμε και με τη δική μας επικαιρότητα), αλλά με τον Blaine Reininger στην παρέα, In a manner of speaking, δεν γίνεται να μην ακούσουμε Tuxedomoon.

Στην Oaxaca, όλη η πόλη έχει προετοιμαστεί για τη μέρα που κατά την παράδοση οι νεκροί επιστρέφουν στη γη: σωροί από Calaveritas (σοκολατένια κρανία), γλυκά με ζαχαρένιες νεκροκεφαλές, το παραδοσιακό ψωμί pan de muertos, στολές με ζωγραφισμένους σκελετούς, πορτοκαλί λουλούδια που διώχνουν τον θάνατο… ένα πανηγύρι από τους δρόμους μέχρι τα νεκροταφεία. Παράδοση που κρατάει 3.000 χρόνια από την εποχή των Αζτέκων που τιμούσαν τη θεά Katrina, την Μεγάλη Κυρία των Νεκρών.

Μπορεί να είναι ο θάνατος γιορτή; Σε πολλούς πολιτισμούς ναι, στον δικό μας όχι – αν υποθέσουμε ότι η αντίστοιχη μέρα τιμής στους νεκρούς είναι το Ψυχοσάββατο, μ' έναν απλό κατάλογο ονομάτων και ένα πρόσφορο στην εκκλησία.

Άλλωστε, εδώ έχουμε άλλα θέματα να λύσουμε. Αν μπορεί κάποιος να επιλέξει τον τρόπο αφανισμού του, μετά τον θάνατο. Με ταφή που θα ευλογηθεί ή με καύση χωρίς ψαλμούς;

Το θέμα, ως επιχειρηματολογία -και από τις δύο πλευρές- έχει εξαντληθεί, αλλά κοιτάζοντας τις φωτογραφίες από το Μεξικό (όπως και από το πάρτι στο νεκροταφείο Green-Wood της Ν. Υόρκης) σκέφτομαι ότι «όλα μια ιδέα είναι» -ο θάνατος βέβαια έμμονη, και γι' αυτό οτιδήποτε βοηθάει να ξορκισθεί ο φόβος για το σίγουρο τέλος δεν είναι θέμα κριτικής, αλλά ανάγκης.

Σε όλους τους πολιτισμούς, πάντως, αυτό που γίνεται σεβαστό είναι «η τελευταία επιθυμία» εκείνου που τελειώνει με τα εγκόσμια. Μια θεία μου είχε ζητήσει από τα παιδιά της να μην κάνουν μαρμαρόπλακες και άλλα τέτοια στον τάφο, παρά μια ταπεινή ξύλινη περίφραξη και την ώρα της ταφής να παίζει το «Δυο πόρτες έχει η ζωή». Έτσι και την αποχαιρετήσαμε.
Ο ΚΥΡ, ο σκιτσογράφος, έλεγε ότι «άστα τα κοκκαλάκια σου να βρίσκονται, δεν ξέρεις ποτέ…»

Ιστορίες, από τον θάνατο των άλλων, πολλές… Όταν φτάνουμε στον δικό μας, μπορεί να είμαστε άνετοι στα λόγια, ότι δεν μας νοιάζει αφού δεν θα είμαστε εκεί, στην πράξη όμως τα πράγματα δυσκολεύουν. Το πνεύμα πρόθυμο, αλλά η σαρξ, το σώμα, το κορμί -μόνη απτή και σίγουρη παρέα πολλές δεκαετίες- δεν ξέρεις με ποιο τρόπο θα' θελες να περάσει στην ανυπαρξία. Μπορεί να είναι το άκρον άωτον της ματαιοδοξίας, αλλά είναι και η πιο ανθρώπινη…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News