Μετά από σχεδόν 15 ώρες συνεδρίασης, που ξεκίνησε στις 6 το απόγευμα της Τετάρτης, το ΚΑΣ αποφάσισε στις 8.30 το πρωί της Πέμπτης, με 13 ψήφους υπέρ, δύο κατά και δύο αποχές, να τεμαχιστούν και να αποσπαστούν οι σπουδαίες αρχαιότητες από τον πολύπαθο σταθμό Βενιζέλου του μετρό Θεσσαλονίκης και να επανατοποθετηθούν όταν θα είναι έτοιμος, σύμφωνα με την μελέτη της Αττικό Μετρό.

Κατά της απόσπασης, ψήφισαν η Πολυξένη-Αδάμ Βελένη,  προϊστάμενη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του υπουργείου Πολιτισμού και ο καθηγητής Βλάσης Κουμούσης, πολιτικός μηχανικός, καθηγητής Δομοστατικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Αποχώρησε στις 4 το πρωί η Αμαλία Ανδρουλιδάκη, προϊστάμενη της Γενικής Διεύθυνσης Αναστήλωσης Μουσείων και Τεχνικών Εργων του υπουργείου, η οποία και δεν ψήφισε.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας μίλησαν στο ΚΑΣ στις 3 το πρωί, ενώ τα μέλη της Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης, που υποστήριζαν την παραμονή των αρχαιοτήτων, μπήκαν στην αίθουσα στις 1:45 τη νύχτα μετά από οκτώ ώρες αναμονής έξω από την αίθουσα.

Στην αρχή της συνεδρίασης απορρίφθηκε αίτημα εξαίρεσης του Μανόλη Κορρέ, που είναι αδελφός του Δημήτρη Κορρέ -στον οποίο ανήκει η εταιρία που θα αποσπάσει τις αρχαιότητες και ο οποίος μίλησε λίγο αργότερα για τον τρόπο που θα αποσπαστούν- και του Μιχάλη Τιβέριου που παλαιότερα ήταν έμμισθος σύμβουλος της Αττικό Μετρό.

Η ένσταση υποβλήθηκε από τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τον Ενιαίο Σύλλογο Υπαλλήλων ΥΠΠΟ Αττικής, Στερεάς και Νήσων, την Πανελλήνια Ενωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων και την Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης, με το σκεπτικό ότι έχουν προσωπική εμπλοκή με την υπόθεση. «Δεν διώκουμε καμία επιστημονική άποψη, πρόκειται για δυο διακεκριμένους ακαδημαϊκούς. Κανένα μέλος του ΚΑΣ δεν έχει προσωπικό συμφέρον στην υπόθεση», δήλωσε ο γγ του ΥΠΠΟΑ, Γ. Διδασκάλου.

Τι ειπώθηκε στη συνεδρίαση

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του ΑΠΕ-ΜΠΕ, μεγάλο μέρος της συνεδρίασης πραγματοποιήθηκε με την παρουσία της Αττικό Μετρό ΑΕ, η οποία υποστήριξε το «ανέφικτο» της λύσης της κατά χώραν διατήρησης των αρχαιοτήτων. Επίσης, έγινε πολύωρη συζήτηση ως προς κατά πόσο υπήρξαν πραγματικά μελέτες για τη λύση της μη απόσπασης των αρχαιοτήτων, με εστίαση στην προκαταρκτική μελέτη που εγκρίθηκε από το ΚΑΣ το 2017, η οποία, όπως τονίστηκε, δεν έφερε τις απαιτούμενες υπογραφές των μηχανικών της εταιρείας.

Από τη μεριά της, η Πολυξένη-Αδάμ Βελένη, γενική διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, η οποία και μειοψήφησε στην απόφαση του ΚΑΣ, επικαλέστηκε πολλές φορές την αντίφαση, πώς η λύση με τη διατήρηση των αρχαιοτήτων που υποστηριζόταν ως πρόσφατα από την Αττικό Μετρό έπαψε να είναι εφικτή.

Επιχειρήθηκαν να δοθούν εξηγήσεις, με έμφαση στο ότι η Υπουργική Απόφαση του 2017 κάνει λόγο για μελέτη κατασκευής χωρίς να υπάρχει επισήμανση μελέτης, στην έλλειψη τεχνογνωσίας για τις κατά χώραν κατασκευές, καθώς και στο ότι η λύση της διατήρησης δεν έχει ακόμα ξεκινήσει («άρα έχει αποδειχτεί de facto το ανεφάρμοστο της in situ επιλογής», όπως αναφέρθηκε από την Αττικό Μετρό).

«Με σοκάρει η λύση πέτρα-πέτρα και νομίζω ότι θα σοκάρει το μεγαλύτερο τμήμα του λαού της Θεσσαλονίκης, που έχει πλέον ευαισθητοποιηθεί. Δημιουργείται μια αντίθεση χωρίς λόγο και αιτία», δήλωσε κάποια στιγμή ο καθηγητής του ΕΜΠ, Βλάσης Κουμούσης, που μειοψήφησε.

Σύμφωνα με την πρόταση της Αττικό Μετρό, τα αρχαία επιστρέφουν κατά 92% στην αρχική τους στάθμη, ο σταθμός θα περιλαμβάνει δυο διαδρομές μέσω μεσοπατώματος που θα επιτρέπει τη θέαση των αρχαιοτήτων, ενώ οι επιβάτες θα έρχονται σε άμεση επαφή με τον αρχαιολογικό χώρο.

Το κόστος εκτιμάται γύρω στα 70,6 εκατ. ευρώ και ο χρονικός ορίζοντας υλοποίησης του έργου το 2023, χρονιά που ολοκληρώνεται και η ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, ενώ, σύμφωνα με την εταιρεία, η λύση της κατά χώραν διατήρησης υπολογίζεται περίπου στα 125 εκ. ευρώ και ο χρονικός ορίζοντας το 2026.

«Επιστρέφουμε στην προσέγγιση που οδήγησε στη λύση του 2014, δηλαδή στη μεθοδολογία με την οποία το θέμα αντιμετωπίστηκε τότε», δήλωσε ο πρόεδρος της Αττικό Μετρό, Νίκος Ταχιάος, τονίζοντας ότι «από το 2015 και μετά, το θέμα του Μετρό Θεσσαλονίκης εργαλειοποιήθηκε» και πως «για εμάς δεν μπαίνει λογική “ή αρχαία ή μετρό”, αλλά “και αρχαία και μετρό”». Επίσης, ως προς το αν υπάρχει εγγύηση για την επιστροφή των αρχαιοτήτων, ο ίδιος επισήμανε ότι δεν κλείνει η πλάκα οροφής του σταθμού αν δεν επιστρέψουν τα αρχαία, συνεπώς και ο σταθμός δεν θα μπορέσει να λειτουργήσει χωρίς την επιστροφή τους.

Στη συνεδρίαση παραβρέθηκε επίσης ο γενικός γραμματέας Υποδομών Γιώργος Καραγιάννης, που υποστήριξε τον δημόσιο χαρακτήρα του έργου, τονίζοντας ότι έχει εξαντληθεί κάθε εναλλακτική λύση, ενώ ως προς την επανατοποθέτηση των ευρημάτων εγγυήθηκε πολιτικά ότι αυτή θα γίνει. «Εχουμε τη βούληση, τα μέσα και τα χρήματα για να το κάνουμε αυτό. Οι καθυστερήσεις επιβάλλουν να μην χαθεί άλλος χρόνος», επισήμανε.

Για τον τρόπο απόσπασης των αρχαιοτήτων, ρωτήθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ ο Δημήτρης Κορρές, αρχιτέκτονας – μηχανικός που έχει πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των αποσπάσεων στο Μετρό Θεσσαλονίκης.

Οπως σημείωσε, θα υπάρξουν πολλά τεμάχια (τα περισσότερα προέρχονται από το αρχαίο οδόστρωμα), τα ανοίγματα είναι επαρκή για να βγουν τα αρχαία (το ίδιο, είπε, έγινε και στην Αγία Σοφία), ενώ συνολικά το βάρος των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου θα είναι περίπου 700 τόνοι (περίπου τα μισά από όσα έχουν μεταφερθεί ως τώρα). Τόνισε ακόμα, ότι η επανατοποθέτηση θα είναι ακριβής και πως ο χρόνος απόσπασης θα είναι περίπου έξι μήνες και ο χρόνος επανατοποθέτησης περίπου τέσσερις μήνες.

Το «παρών» στη συνεδρίαση έδωσαν επίσης μέλη της Κίνησης Πολιτών Θεσσαλονίκης για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που εξέφρασαν την αντίθεσή τους στο σχέδιο της Αττικό Μετρό. Μεταξύ αυτών, ήταν ο πρώην δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Γιάννης Μπουτάρης, που είπε ότι «το θέμα δεν είναι τεχνικό, αλλά πολιτικό» και ότι «ο πολιτισμός δεν μετριέται με κυβικά μπετόν και λεφτά».

Επίσης, παρέστησαν μέλη του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) και σωματείων εργαζομένων του ΥΠΠΟ, καθώς και ο περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας, Απόστολος Τζιτζικώστας και ο δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Κωνσταντίνος Ζέρβας.

Τι έχει βρεθεί στον σταθμό «Βενιζέλου»

Τα ευρήματα στον σταθμό Βενιζέλου θεωρούνται μοναδικά. Σε βάθος έξι μέτρων αποκαλύφθηκαν, σε μήκος 77 μέτρων μεγάλα τμήματα της βυζαντινής λεωφόρου του Decumanus Maximus (κύρια οδός) που διασταυρώνεται με μια cardo (κάθετη οδός).

Ο οδικός άξονας είναι στρωμένος με μαρμάρινες πλάκες και βρίσκεται κάτω από εντυπωσιακό τετράπυλο με πλατεία, δημόσιο κτίριο και μαγαζιά.

Οπως περιγράφουν αρχαιολόγοι, ο σταθμός είναι σαν να μπαίναμε σε μια αρχαία αγορά ρωμαϊκών και βυζαντινών χρόνων με πολλά μαγαζιά και εργαστήρια να επιδεικνύουν τη δουλειά τους. Βρέθηκαν πολλά αντικείμενα και κοσμήματα όπως και υψηλά επίπεδα υδραργύρου τα οποία χρησιμοποιούσαν μεταλλουργοί της εποχής για την παραγωγή πολύτιμων μετάλλων.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News