Αφορμή στάθηκε η άνοδος της τιμής των αυγών. Αλλά η οργή για τη μιζέρια και τις απογοητεύσεις της καθημερινότητας ώθησε τελικά χιλιάδες αγανακτισμένους Ιρανούς να κατέβουν στους δρόμους, αψηφώντας τη σκληρή αντίδραση του καθεστώτος. Σήμερα, ωστόσο, έπειτα από πέντε ημέρες συγκεντρώσεων διαμαρτυρίας και αιματηρών συγκρούσεων με τις δυνάμεις ασφαλείας με τουλάχιστον είκοσι νεκρούς, οι αρχές του Ιράν καλούνται να αντιμετωπίσουν μια λαϊκή εξέγερση, κατά της εξουσίας των Αγιατολάδων, κατά της διαφθοράς, κατά μιας επιζήμιας για τους απλούς πολίτες εξωτερικής πολιτικής.

«Αφήστε τη Συρία στη μοίρα της, σκεφτείτε εμάς», φώναζαν οι διαδηλωτές στο Μασάντ, τη δεύτερη μεγαλύτερη σε πληθυσμό πόλη της χώρας. Η πολυπόθητη υπογραφή της συμφωνίας για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν η οποία θα συνέβαλε στην εξομάλυνση των οικονομικών σχέσεων της χώρας με τον υπόλοιπο κόσμο δεν είχε τα επιθυμητά αποτελέσματα. Και δεν θα ήταν υπερβολικό να ισχυριστεί κανείς ότι δεν έφερε κανένα θετικό αποτέλεσμα. Η απειλή της επιβολής κυρώσεων από τους Αμερικανούς που κρέμεται πάνω από τα κεφάλια πιθανών επενδυτών, φρέναρε και τους Ευρωπαίους. Όλες οι ελπίδες για μια οικονομική ανάπτυξη η οποία θα περιόριζε την ανεργία που πλήττει μια ολόκληρη γενιά νέων ανθρώπων έχουν σχεδόν εξανεμιστεί. Το μόνο που σκέφτονται πλέον χιλιάδες απόφοιτοι πανεπιστημίου είναι να μπορέσουν να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους.

Αποτελούν την πλειονότητα των διαδηλωτών, νέοι ηλικίας από 20 έως 30 ετών. Επιρρίπτουν την ευθύνη για τη δυστυχία τους στους υπερσυντηρητικούς συμβούλους τους ανώτατου πνευματικού ηγέτη της χώρας Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, αλλά κατηγορούν και την κυβέρνηση του μετριοπαθή Χασάν Ρουχανί. Ο ιρανός πρόεδρος κατάφερε να φέρει εις πέρας την εξαιρετικά δύσκολη αποστολή της επίτευξης μιας συμφωνίας για τα πυρηνικά, αλλά δεν μπόρεσε να επουλώσει τις πληγές στο εσωτερικό της χώρας. Κυρίως τη διαφθορά που μολύνει κάθε πρωτοβουλία οικονομικού χαρακτήρα. Ταυτόχρονα, οι πανίσχυροι Φρουροί της Επανάστασης, μέσω των βιομηχανικών ομίλων που έχουν στην κατοχή τους, ελέγχουν ολόκληρους τομείς της οικονομίας και καταφέρνουν να εκμηδενίσουν τον ανταγωνισμό.

Ο τραπεζικός τομέας επίσης νοσεί, με χιλιάδες μικροκαταθέτες να χάνουν κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών τις όποιες καταθέσεις τους. Την αγανάκτηση των απλών πολιτών προκάλεσε και το γεγονός ότι για πρώτη φορά στην ιστορία της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν, είδαν με τα μάτια τους πόσα δισεκατομμύρια από τα κρατικά ταμεία κατέληξαν σε θρησκευτικά ιδρύματα και σε ερευνητικά κέντρα υπό τον έλεγχο των μουλάδων. Την ώρα, μάλιστα, που δεν υπήρχαν χρήματα για να καταβληθούν οι μισθοί των εκπαιδευτικών. Αναμφίβολα, επρόκειτο για μια θαρραλέα απόφαση του προέδρου Ρουχανί να εφαρμόσει μια πολιτική διαφάνειας. Αλλά η επίσημη επιβεβαίωση των υποψιών εκατομμυρίων ανθρώπων περί κατάχρησης δημοσίου χρήματος ενέτεινε τη λαϊκή οργή κατά των «καπιταλιστών μουλάδων», όπως φώναζαν χθες οι φοιτητές του πανεπιστημίου της Τεχεράνης: «Καπιταλιστές μουλάδες, δώστε πίσω τα λεφτά μας».

Οι Φρουροί της Επανάστασης και οι υπερσυντηρητικοί κρατικοί αξιωματούχοι φέρουν επίσης την ευθύνη για τις ολοένα πιο δαπανηρές στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Συρία, τον Λίβανο, το Ιράκ και την Υεμένη. Έως σήμερα η περιφερειακή πολιτική του Ιράν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί συνετή. Αλλά οι συντηρητικοί επιδιώκουν τη δραστική αλλαγή της, εκμεταλλευόμενοι την ρητορική του Ντόναλντ Τραμπ και των Σαουδαράβων που κάνουν λόγο για ιρανικό «κίνδυνο». Υποστηρίζουν πως το Ιράν βρίσκεται αντιμέτωπο με μια επικείμενη επίθεση, διπλωματική αλλά όχι μόνον, που οργανώθηκε από τη Σαουδική Αραβία, τους Αμερικανούς και τους Ισραηλινούς. Οπότε θεωρούν πως ο μοναδικός τρόπος για να μπορέσουν να τους αντιμετωπίσουν είναι να κερδίσουν το ταχύτερο δυνατό έδαφος στα ανοιχτά περιφερειακά μέτωπα.

Για τους υπερσυντηρητικούς, όμως, αυτός είναι ο ιδανικός τρόπος και για να επανακτήσουν την ισχύ που απώλεσαν εξαιτίας της επικράτησης του Ρουχανί. Ειδικά σε μια περίοδο που πληθαίνουν οι φήμες περί της κακής υγείας του ανώτατου πνευματικού ηγέτη της χώρας, την ώρα, μάλιστα, που πλησιάζει η ώρα – εξαιρετικά κρίσιμη και σε πολιτικό επίπεδο – για τη διαδοχή του Αλί Χαμενεΐ. Το χειρότερο δυνατό σενάριο για τους συντηρητικούς θα ήταν η κατάληψη της θέσης του ανώτατου πνευματικού ηγέτη από έναν μετριοπαθή σαν τον Ρουχανί. Εδώ και μήνες η κρατική τηλεόραση (που ελέγχεται από τους συντηρητικούς) διεξάγει μια εκστρατεία δυσφήμησης του προέδρου. Σύμφωνα με τον μεταρρυθμιστή αντιπρόεδρο της χώρας Εσάκ Τζαχανγκίρι, ήταν οι συντηρητικοί αυτοί που υποδαύλισαν την εναντίωση των πολιτών προς την κυβέρνηση.

Η εκρηκτική κατάσταση που επικρατεί, περιπλέκεται περαιτέρω από το γεγονός ότι είναι πολλοί εκείνοι που επιδιώκουν να επηρεάσουν και να καπηλευτούν τη λαϊκή οργή. Όλοι όσοι, για παράδειγμα, τόσο στο Ιράν όσο και στο εξωτερικό, επιθυμούν την πτώση του καθεστώτος. Αν όχι τώρα, ποτέ; – διερωτώνται. Οι πρωταγωνιστές του μεταρρυθμιστικού Πράσινου Κινήματος που πρωτοστάτησε στις εξεγέρσεις του 2009 είτε εγκατέλειψαν την πατρίδα τους είτε είναι πεπεισμένοι πως οι πορείες και οι συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας και οι συγκρούσεις με τις δυνάμεις ασφαλείας δεν οδηγούν πουθενά. Ο Χασάν Ρουχανί ήταν η ελπίδα των νέων για ανάκαμψη στην οικονομία, για περισσότερη ελευθερία, για άνοιγμα προς τη Δύση, για την αποφυλάκιση των όλων πολιτικών κρατούμενων. Ο ιρανός πρόεδρος, ωστόσο, δεν τήρησε ή δεν μπόρεσε να τηρήσει τις δεσμεύσεις του.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News