Ενα απόγευμα Σαββάτου τον Απρίλιο του 2018 μια ομάδα Νεοναζί προσπάθησε να τρομοκρατήσει τους κατοίκους του Νιούναν με μια πορεία στο κέντρο της μικρής πόλης, στην Τζόρτζια των ΗΠΑ, θέλοντας να γιορτάσει τα γενέθλια του Αδόλφου Χίτλερ, και να διαδηλώσει ενάντια στην παράνομη μετανάστευση και την απομάκρυνση ρατσιστικών μνημείων.

Το Νιούναν,  που ονομάστηκε και «City of Homes» χάρη στην αρχιτεκτονική των σπιτιών του, που είχαν χτιστεί πριν από τον Αμερικανικό Εμφύλιο Πόλεμο, είναι μια γοητευτική μικρή πόλη μόλις 65 χλμ νοτιοδυτικά της Ατλάντα. Ο ηγέτης του Εθνικοσοσιαλιστικού Κινήματος των ΗΠΑ είχε δηλώσει ότι προτιμούν να κάνουν συγκεντρώσεις σε πόλεις λευκών, όπως όμως αποδείχτηκε, ελάχιστοι ήταν οι λευκοί νεοναζί που συγκεντρώθηκαν στο σημείο συνάντησης. Tο Νιούναν που είχαν φανταστεί δεν υπάρχει πια, γράφουν οι New York Times.

Ο πληθυσμός της πόλης υπερδιπλασιάστηκε σε λιγότερο από 20 χρόνια, προσελκύοντας μια ολοένα και πιο ποικιλόμορφη ομάδα ανθρώπων. Και έναν χρόνο μετά τη νεοναζιστική πορεία, αυτή η αλλαγή αποκαλύφθηκε στα μάτια όλων όταν η πόλη τοποθέτησε 17, μεγάλων διαστάσεων, πορτρέτα απλών κατοίκων του Νιούναν στους τοίχους κτιρίων στο κέντρο της πόλης.

Ανάμεσά τους είναι η Ελεν Μπέρι μια Αφροαμερικανίδα, που για χρόνια εργάστηκε σε βιοτεχνία ρούχων, αλλά και ο Γουίλι Ντράιβερ, λευκός εργάτης σε μια βιοτεχνία της περιοχής που πακετάριζε κουβέρτες μέχρι τον θάνατό του το 2017, η Τζινέτ Μπλάνκο, σερβιτόρα, που έφτασε στο Νιούναν με τις μεξικανικές παραδόσεις και τα όνειρά της, όπως και οι αδελφές Σαχ που γεννήθηκαν μεν στη Τζόρτζια, αλλά ο μηχανικός πατέρας τους και η μητέρα τους ήταν μετανάστες από το Πακιστάν.

Το πορτρέτο των αδελφών Αατίκα και Ζαχράβ Σαχ με μαντήλα (χιτζάμπ) εμφανίστηκε σε ένα άδειο κτίριο στο κέντρο του Νιούναν, και αμέσως προκάλεσε έντονες αντιδράσεις.

«Αισθάνομαι ότι το Ισλάμ αποτελεί απειλή για τον αμερικανικό τρόπο ζωής. Δεν θα πρέπει να υπάρχουν θετικές απεικονίσεις του», έγραψε στο Facebook ο Τζέιμς Σέλνατ,  παροτρύνοντας τους κατοίκους να διαμαρτυρηθούν, πράγμα που συνέβη. Κάποιοι από τους διαμαρτυρόμενους αναφέρθηκαν στην 11 Σεπτεμβρίου, και ισχυρίστηκαν ότι οι πιστοί του Ισλάμ είναι βίαιοι. Μια γυναίκα είπε ότι δεν υπάρχουν αρκετοί Μουσουλμάνοι στο Νιούναν ώστε να δικαιολογείται η συμμετοχή των αδελφών Σαχ στην εγκατάσταση, και μάλιστα στην πρώτη θέση.

Σκοπός του project, όμως, ήταν η ενοποίηση, να μπουν όρια στις πεισματικές προκαταλήψεις, και να ανοίξουν τα «κουκούλια», που είχαν δημιουργηθεί μέσα στην κοινότητα, πράγμα που έγινε μεν αλλά αποκάλυψε, επίσης, το πώς η μετανάστευση και η δημογραφική αλλαγή έχουν αναδιατυπώσει τη φυλετική δυναμική, που κάποτε όριζε την Αμερική, προσθέτοντας νέα στρώματα ανησυχίας στις παλιές εντάσεις, οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν σε όλη τη χώρα.

«Δεν ξέρω αν το Νιούναν είχε κοιτάξει ποτέ πριν τον εαυτό του από τόσο κοντά όσο τώρα», δήλωσε ο Ρόμπερτ Χάνκοκ, δικηγόρος και σύμβουλος αγοράς ακινήτων ο οποίος, ως πρόεδρος του προγράμματος «Artist in Residence» του Νιούναν, βοήθησε στην εγκατάσταση των πορτρέτων.

Το παλιό Νιούναν εναντίον του νέου

Η ευημερία της πόλης οφειλόταν κυρίως στη βαμβακοβιομηχανία, μάλιστα, μέχρι κάποια στιγμή ήταν μια από τις πλουσιότερες πόλεις των ΗΠΑ με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα των κατοίκων της. Και την περίοδο του Εμφυλίου Πολέμου, το νοσοκομείο του Νιούναν είχε περιθάλψει τους στρατιώτες και από τις δύο αντίπαλες πλευρές.

Όταν ο κ. Χάνκοκ μετακόμισε στην πόλη το 1986, το Νιούναν είχε περίπου 12.000 κατοίκους. Σήμερα ο πληθυσμός του φθάνει τους 40.000, με το μεγαλύτερο ρυθμό ανάπτυξης να έχει σημειωθεί μεταξύ 2000 και 2010, οπότε και διπλασιάστηκε.

Περισσότεροι από τους μισούς κατοίκους εξακολουθούν να είναι λευκοί, αλλά οι νέοι έχουν σε μεγάλο βαθμό άλλο υπόβαθρο. Το ποσοστό των ισπανόφωνων έχει υπερδιπλασιαστεί, ενώ οι Ασιάτες, αν και εξακολουθούν να είναι λίγοι, πενταπλασιάστηκαν μεταξύ του 2000 και του 2017. Την ίδια περίοδο, ο μαύρος πληθυσμός μειώθηκε από το 42% στο 28% του συνόλου.

Οι τεράστιοι ρυθμοί ανάπτυξης της πόλης προκαλούν ανατριχίλα σε κάποιους, όπως η Σίνθια Τζένκινς, η πρώτη Αφροαμερικανίδα που εξελέγη στο δημοτικό συμβούλιο, το 2003: «Οι άνθρωποι παλεύουν με τους αριθμούς, και αναρωτιούνται: “Μήπως θα γίνουμε περισσότερο σαν τη μεγάλη πόλη που δεν μας αρέσει;” και “Πώς μπορούμε να κρατήσουμε την αίσθηση της μικρής πόλης;”», δήλωσε, «Αν αναγνωρίζω λιγότερους ανθρώπους στο μπακάλικο που ψωνίζω, μήπως έχουμε μεγαλώσει πάρα πολύ;»

Η εγκατάσταση με τίτλο «Seeing Newnan» δημιουργήθηκε από τη φωτογράφο Μέρι Μπεθ Μίχαν μετά από πρόσκληση του Ρόμπερτ Χάνκοκ και του Τσαντ Ντέιβιντσον, διευθυντή της Σχολής Καλών Τεχνών του Πανεπιστημίου West Georgia.

Ο Χάνκοκ της μίλησε για τις φυλετικές και ταξικές εντάσεις της πόλης, για το παλιό Νιούναν που καταφέρεται εναντίον του νέου Νιούναν, και για το πώς είδαν την πληθυσμιακή έκρηξη οι κάτοικοι που μεγάλωσαν εδώ. «Ενιωθα απλά σαν να ζούσαμε χωριστά», είπε ο κ. Χάνκοκ, «Ήμασταν μέσα σε μικρές “φυσαλίδες” και σκέφτηκα ότι αυτό το project  θα μπορούσε να τις διαπεράσει».

Η κυρία Μίχαν είχε ήδη κάνει παρόμοιες εγκαταστάσεις με πορτρέτα στην πατρίδα της, το Μπρόκτον της Μασαχουσέτης, και πρόσφατα στη Σίλικον Βάλεϊ, πριν πάει στο Νιούναν το 2016 στο πλαίσιο του προγράμματος «Artist in Residence». Την υποδέχτηκαν με κάποια καχυποψία, ήταν λευκή φιλελεύθερη από τον Βορρά, δεν είχε ζήσει στον Νότο.

Επί δύο χρόνια επισκεπτόταν το Νιούναν και παρακολουθούσε το είδος των μικρών και μεγάλων στιγμών που μπορούσαν να αποτυπώσουν την ταυτότητα της κοινότητας, όπως η συνάντηση μιας τάξης αποφοίτων του 1954 ενός σχολείου μόνο για μαύρους μαθητές, οι κυριακάτικες λειτουργίες σε μια εκκλησία με απογόνους των πρώτων αποίκων της πόλης, τα αποτελέσματα τη νύχτα των εκλογών, που έφεραν τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο (τον ψήφισε το 70% της πόλης).

Το πορτρέτο των αδελφών Σαχ ήταν από τα τελευταία θέματα που φωτογράφισε η Μίχαν τον Οκτώβριο του 2018. «Ήξερα ενστικτωδώς ότι η εικόνα θα ήταν αμφιλεγόμενη», δήλωσε ο Ρόμπερτ Χάνκοκ, επέλεξε, όμως, τη φωτογραφία μη θέλοντας να υποκύψει σε παράλογους φόβους: «Οι άνθρωποι πρέπει να ανοίξουν τα μάτια τους και να δουν σε τι όμορφο μέρος ζούμε, ένα μέρος διαφορετικότητας», είπε.

Η αρνητική ανάρτηση του Τζέιμς Σέλνατ στο Facebook συγκέντρωσε περίπου 1.000 απαντήσεις, με τους περισσότερους από τους σχολιαστές να υπερασπίζονται τις αδελφές και να κατηγορούν τον Σέλνατ και άλλους για ρατσιμό, και ότι αντιστέκονται στην αλλαγή και τη θρησκευτική ελευθερία. Ο Σέλνατ, που μεγάλωσε στο Νιούναν και έχει μια μικρή κατασκευαστική εταιρεία, αρνήθηκε ότι είναι ρατσιστής. «Δεν αισθάνομαι ότι οι δύο γυναίκες στη φωτογραφία έχουν ριζοσπαστικές ή επικίνδυνες ιδέες», είπε τονίζοντας: «Απλά δεν νομίζω ότι το Νιούναν πρέπει να αγκαλιάσει το Ισλάμ».

Οι αντιδράσεις έκαναν και τις αδελφές να συνειδητοποιήσουν ότι μεγάλο μέρος των κατοίκων του Νιούναν δεν γνώριζαν την πόλη τους. Και ήταν οδυνηρό: «Είμαστε εδώ, εδώ και επτά χρόνια», δήλωσε η 22χρονη Αατίκα Σαχ, «επειδή δεν μας είχαν δει ποτέ και έπειτα είδαν την εικόνα μας, κάποιοι νομίζουν ότι δεν ανήκουμε εδώ».

Εχοντας ξοδέψει εκατοντάδες ώρες μιλώντας με κατοίκους της πόλης, η κυρία Μίχαν ήλπιζε ότι τα πορτρέτα της θα ανάγκαζαν τους ανθρώπους να δουν ο ένας τον άλλο, ίσως για πρώτη φορά. Αλλά γνώριζε επίσης ότι υπήρχαν κίνδυνοι αν τα πορτρέτα δεν ταίριαζαν με την άποψη των θεατών τους για το Νιούναν.

Στο μεταξύ τα πορτρέτα της, τα οποία θα κατέβουν τον Ιούνιο, έχουν ήδη επιβάλει μια αλλαγή στην πόλη, προκαλώντας ουσιαστικές συζητήσεις μεταξύ ανθρώπων που δεν είχαν συναντηθεί ποτέ προηγουμένως: «Η αλήθεια είναι ότι αυτές οι συζητήσεις είναι δύσκολες, στενόχωρες και αμήχανες, αλλά πρέπει να στηριχθούμε πάνω τους», δήλωσε ο πάστορας της Πρεσβυτεριανής Εκκλησίας του Νιούναν, ο οποίος σκοπεύει να χρησιμοποιήσει την εγκατάσταση για να οργανώσει αργότερα φέτος μια συνάντηση με θέμα τη φυλή, το φύλο και την ταυτότητα. «Πρέπει να μιλήσουμε για το ποιοι ζουν στην κοινότητά μας, αν είναι διαφορετικοί, και γιατί αυτό μας ανησυχεί», δήλωσε.

Δείτε όλα τα πορτρέτα της Μέρι Μπεθ Μίχαν για την«Seeing Newnan» εδώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News