«Χωρίς ανάσα» λειτουργούν τα συστήματα Υγείας σε δεκάδες χώρες σε όλο τον κόσμο, καθώς αντιμετωπίζουν σοβαρές ελλείψεις ιατρικού οξυγόνου, εξαιτίας του αυξημένου αριθμού κρουσμάτων κορονοϊού.

Η Ενωση Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (Bureau of Investigative Journalism, ΕΕΔ) ανέλυσε τα δεδομένα που παρείχαν ο Συνασπισμός Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων «Κάθε Ανάσα Μετράει» (EBCC), η Path και η Πρωτοβουλία Κλίντον για την Πρόσβαση στην Υγεία (CHAI), προκειμένου να εντοπίσει τις χώρες που διατρέχουν τον μεγαλύτερο κίνδυνο πλήρους εξάντλησης του αποθέματος οξυγόνου. Επιπλέον, μελέτησε δεδομένα που αφορούν τους ρυθμούς εμβολιασμού σε όλο τον κόσμο, όπως γράφει ο Guardian.

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της ανάλυσης, 19 κράτη σε όλο τον κόσμο, μεταξύ των οποίων η Ινδία, η Αργεντινή, το Ιράν, το Νεπάλ, οι Φιλιππίνες, η Μαλαισία, το Πακιστάν, η Κόστα Ρίκα, το Εκουαδόρ και η Νότια Αφρική, θεωρείται ότι αντιμετωπίζουν τον υψηλότερο κίνδυνο, καθώς έχουν καταγράψει τεράστιες ανάγκες οξυγόνου από τον Μάρτιο μέχρι σήμερα. Στις χώρες αυτές έχει εμβολιαστεί ποσοστό μικρότερο από το 20% του γενικού πληθυσμού.

Την ίδια στιγμή οι ειδικοί εκφράζουν ανησυχίες ότι και άλλες χώρες της Ασίας, όπως το Λάος, βρίσκονται επίσης σε κίνδυνο, ενώ το ίδιο ισχύει και για χώρες της Αφρικής, όπως η Νιγηρία, η Αιθιοπία, το Μαλάουι και η Ζιμπάμπουε, που διαθέτουν πιο λιγότερο οργανωμένα συστήματα παράδοσης οξυγόνου, κάτι που σημαίνει ότι ακόμη και μια μικρή αύξηση της ζήτησης θα μπορούσε να προκαλέσει σημαντικά προβλήματα.

Πολλές από τις χώρες αυτές, μάλιστα, αντιμετώπιζαν προβλήματα στις προμήθειες ιατρικού οξυγόνου πριν καν ξεκινήσει η πανδημία, εξηγεί η Λιθ Γκρίνσντεϊλ, συντονίστρια της EBCC.

«Η κατάσταση κατά τη διάρκεια της περυσινής χρονιάς στη Βραζιλία και το Περού θα έπρεπε να έχει λειτουργήσει ως μέσο αφύπνισης», λέει η Γκρίνσντεϊλ. «Ομως ο πλανήτης δεν ξύπνησε. Γιατί δηλαδή θα έπρεπε να περιμένουμε να εξελιχθεί σε αυτό το σημείο η κατάσταση στην Ινδία, όταν είδαμε τι είχε συμβεί στη Λατινική Αμερική; Και τώρα, κοιτάζοντας την Ασία, θα πρέπει να περιμένουμε ότι το ίδιο θα συμβεί και σε ορισμένες μεγάλες πόλεις της Αφρικής».

Η Ινδία και το ντόμινο του θανάτου

Τα νοσοκομεία της Ινδίας έχουν αναφέρει σημαντικές ελλείψεις οξυγόνου, καθώς η χώρα βρίσκεται αντιμέτωπη με το δεύτερο, σφοδρό κύμα του κορονοϊού. Μέχρι τα μέσα Μαΐου, η Ινδία χρειάστηκε επιπλέον 15,5 εκατομμύρια κυβικά μέτρα οξυγόνου την ημέρα μόνο για τους ασθενείς με λοίμωξη Covid, δηλαδή 14 φορές περισσότερο σε σχέση με τις ανάγκες της τον Μάρτιο, σύμφωνα με την ανάλυση της ΕΕΔ.

Για να αντιμετωπίσει την κρίση, η Ινδία απαγόρευσε όλες τις εξαγωγές υγρού οξυγόνου. Ομως οι ειδικοί ανησυχούν και για τις χώρες που έχουν γειτνίαση με την Ινδία και συγκεκριμένα για το Πακιστάν, το Νεπάλ, το Μπαγκλαντές, τη Σρι Λάνκα και τη Μιανμάρ, ορισμένες από τις οποίες στηρίζονται σε οξυγόνο και εξοπλισμό που παράγεται στην Ινδία.

Τα στοιχεία του ΕΕΔ δείχνουν επίσης ότι το Νεπάλ έχει εκατονταπλάσιες ανάγκες σε οξυγόνο σε σχέση με τον Μάρτιο. Αντίστοιχα, η ζήτηση για οξυγόνο στη Σρι Λάνκα έχει επταπλασιαστεί. Στο Πακιστάν, το οποίο βιώνει το τρίτο πανδημικό κύμα στην επικράτειά του, οι ασθενείς που λαμβάνουν οξυγόνο στο νοσοκομείο έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 60% σε σχέση με το διάστημα της προηγούμενης κορύφωσης της πανδημίας.

«Ελπίζουμε σε κάτι… μαγικό»

«Το κλίμα είναι εξαιρετικά δυσοίωνο», υποστηρίζει ο δρ Φιεζά Τζεχάν, ο οποίος είναι γιατρός στο Καράτσι. «Πιστεύω ότι φοβόμαστε πολύ μια κατάσταση όπως αυτή στην Ινδία. Ελπίζουμε ότι θα συμβεί κάτι μαγικό και αυτό το lockdown θα αποτρέψει ένα νέο κύμα κρουσμάτων».

«Η ταχύτατα αυξανόμενη ανάγκη για οξυγόνο ασκεί πιέσεις στο σύστημα Υγείας, το οποίο δεν μπορεί να ανταποκριθεί, κι έτσι βλέπουμε ασθενείς να πεθαίνουν», προσθέτει από την πλευρά της η Γκρίνσντεϊλ. «Και αυτό θα συνεχίσει να συμβαίνει για εβδομάδες ή και μήνες ακόμη, αν ο ρυθμός εμβολιασμού παραμείνει τόσο αργός».

Αρκετές χώρες έχουν απαιτήσει οι εταιρείες που παράγουν υγρό οξυγόνο να ανακατευθύνουν τα προϊόντα τους από τους βιομηχανικούς τους πελάτες στα νοσοκομεία. Το ιατρικό οξυγόνο αντιπροσωπεύει μόλις το 1% της παγκόσμιας παραγωγής υγρού οξυγόνου.

Ωστόσο, από τα δεδομένα του Gasworld Business Intelligence, που ανέλυσε την παγκόσμια αγορά αερίων, προέκυψε ότι πολλές από τις χώρες με τις πιο επείγουσες ανάγκες θα εξακολουθούσαν να αντιμετωπίζουν ελλείψεις, ακόμη και αν το σύνολο της τοπικής παραγωγής οξυγόνου κατέληγε στα νοσοκομεία.

Στο Ιράκ, οι εταιρείες καυσίμων παράγουν περίπου 64.000 κυβικά μέτρα υγρού οξυγόνου την ημέρα, δηλαδή μόλις το ένα τρίτο των αναγκών των ασθενών κορονοϊού στη χώρα. Στην Κολομβία, η βιομηχανία μπορεί να παράγει έως και 450.000 κυβικά μέτρα την ημέρα, δηλαδή λιγότερο από τα δύο τρίτα των αναγκών. Στο Περού, οι εταιρείες καυσίμων μπορούν να καλύψουν μόλις το 80% των συνολικών αναγκών οξυγόνου, αν στρέψουν ολόκληρη την παραγωγή τους στο σύστημα υγείας.

«Αυτή τη στιγμή το Περού καταγράφει μείωση κρουσμάτων», λέει ο δρ Χισούς Βαλβέρδε Χουαμάν, ο οποίος εργάζεται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας (ΜΕΘ) στη Λίμα. «Ωστόσο, έχουμε ακόμη ανάγκη από οξυγόνο ιατρικής χρήσης, ιδίως για τα νοσοκομεία».

Απεγνωσμένη προσπάθεια ενίσχυσης

Ο ΠΟΥ, η Unicef, η Παγκόσμια Τράπεζα και άλλοι χορηγοί και ΜΚΟ έχουν αποστείλει χιλιάδες συμπυκνωτές σε διάφορες χώρες προκειμένου να τις βοηθήσουν να αντιμετωπίσουν την αύξηση των αναγκών τους σε οξυγόνο, όμως οι κατασκευαστές έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν ελλείψεις σε εξαρτήματα.

Η Παγκόσμια Τράπεζα έχει προειδοποιήσει ότι πολλά κράτη δεν έχουν υποβάλει αίτηση για τα διαθέσιμα δάνεια έκτακτης ανάγκης, τα οποία θα μπορούσαν να τις βοηθήσουν να αναβαθμίσουν τα συστήματα οξυγόνου τους. Στη διάρκεια της περσινής χρονιάς, η Παγκόσμια Τράπεζα όρισε κονδύλι 160 δισ. δολαρίων για τέτοιου είδους δάνεια, που θα επέτρεπαν στα κράτη να προετοιμαστούν για τον κορονοϊό, ενώ αυτό τον μήνα πρόσθεσε άλλα 12 δισ. δολάρια. Τα χρήματα αυτά μπορούν να διατεθούν για την εισαγωγή οξυγόνου ή για την αύξηση της παραγωγής του.

Η Unitaid και η Wellcome έχουν δωρίσει 10 εκατ. δολάρια σε ένα ταμείο εκτάκτου ανάγκης για την προμήθεια οξυγόνου σε φτωχά κράτη. Το Παγκόσμιο Ταμείο έχει καταστήσει διαθέσιμα άλλα 13,7 δισ. δολαρίων με τη μορφή επιχορηγήσεων για προγράμματα αντιμετώπισης του κορονοϊού, τα οποία περιλαμβάνουν την αγορά συμπυκνωτών οξυγόνου και τη δημιουργία δημόσιων εργοστασίων οξυγόνου.

Εντούτοις, ο Μίκι Τσόπρα, υψηλόβαθμος αξιωματούχος της Παγκόσμιας Τράπεζας, υπογραμμίζει ότι τα κράτη έχουν υποβάλει αιτήσεις για δάνεια για την προμήθεια αναπνευστήρων και εξοπλισμού ατομικής προστασίας, όχι όμως και για την αγορά οξυγόνου. «Οι μεταλλάξεις και οι ξαφνικές εξάρσεις έχουν ξαφνιάσει τους ανθρώπους σε μεγάλο βαθμό και το πιο αδύναμο σημείο του συστήματος αποδείχθηκε ότι είναι το σύστημα προμήθειας οξυγόνου».

Απελπιστική κατάσταση

Κοιτώντας προς το μέλλον, η Γκρίνσντεϊλ θα ήθελε να δει τα κράτη να εκπονούν ενιαίες εθνικές στρατηγικές για το οξυγόνο ιατρικής χρήσης, με εργαζόμενους εκπαιδευμένους στην ασφαλή παροχή οξυγόνου σε ασθενείς, αλλά και στη συντήρηση και την επιδιόρθωση του σχετικού εξοπλισμού.

Οι χώρες θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένα σχέδια για απρόσμενες αυξήσεις της ζήτησης, τονίζει η ίδια. «Αυτό που κάνουν αυτή τη στιγμή όταν πλήττονται από μια κρίση, είναι οι κυβερνήσεις να παλεύουν να δημιουργήσουν μια ομάδα που θα βρει κάποιον τρόπο να διαχειριστεί την κατάσταση. Ομως θα πρέπει να βρίσκονται ένα βήμα μπροστά», καταλήγει μιλώντας στον Guardian.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News