Η έλλειψη μίας «φυσικής μόνιμης έδρας» δεν θα αποτελεί πια δικαιολογία και πρόσχημα  για τις μεγάλες εταιρείες του Διαδικτύου για να μην καταβάλλουν φόρους στα ευρωπαϊκά κράτη στα οποία οι ίδιες κερδίζουν δισεκατομμύρια ευρώ. H Ευρώπη κινείται επιτέλους για να θέσει ένα τέλος στη «ληστεία των αιώνα» όπως χαρακτηρίζει η Repubblica αυτή την τακτική των γιγάντων του Διαδικτύου και γενικώς των εταιρειών που δραστηριοποιούνται μέσω του Web. Στην πραγματικότητα οι εταιρείες αυτές επωφελούνται από ένα «φεουδαρχικού» χαρακτήρα δικαίωμα, να πληρώνουν τους φόρους τους όπου αυτές θέλουν. Στο «άθλημα» αυτής της συστηματικής «κλοπής» πρωταγωνίστριες είναι οι τέσσερις «μεγάλες αδελφές του Διαδικτύου» – Apple, Google, Amazon, Facebook αλλά και άλλες όπως η Airbnb.

Ετσι τέσσερις χώρες της ΕΕ – Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία – αποφάσισαν να καταθέσουν από κοινού στην επόμενη συνεδρίαση του Eurogroup που θα γίνει στο Ταλίν στις 15 και στις 16 Σεπτεμβρίου μία κοινή πρόταση για έναν ευρωπαϊκό φόρο ειδικά για το web.

Δεδομένου ότι νομοθετικές πρωτοβουλίες αυτού του χαρακτήρα ανήκουν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η συζήτηση στο Ταλίν θα αποτελέσει την αρχή μόνον της διαδικασίας, αλλά αυτή τη φορά φαίνεται ότι οι Βρυξέλλες είναι αποφασισμένες να θέσουν ένα τέλος σε αυτή την κατάσταση ανομίας με νόμιμο πλαίσιο. Η εκπρόσωπος της Επιτροπής, Βανέσα Μοκ εξέφρασε την ικανοποίηση των Βρυξελλών για το «πολιτικό ενδιαφέρον σε σχέση με τη φορολόγηση των ψηφιακών επιχειρήσεων». «Θεωρούμε ότι αυτή τη φορά πρέπει να εκμεταλλευθούμε την ευκαιρία ώστε να φέρουμε σε τέλος τις προσπάθειές μας και να βρούμε μία λύση στο ζήτημα» ανέφερε. Διότι όπως προσέθεσε η εκπρόσωπος «και οι ψηφιακές εταιρείες οφείλουν να πληρώνουν ένα δίκαιο ποσοστό φόρων στα κράτη στα οποία δραστηριοποιούνται και από τα οποία κερδίζουν.

Για την Επιτροπή πάντως το ζήτημα είναι περίπλοκο γιατί δεν είναι όλες οι ψηφιακές εταιρείες το ίδιο. Επιπλέον οποιαδήποτε απόφαση της ΕΕ για το ζήτημα απαιτεί την ομόφωνη θετική γνώμη των κρατών-μελών. Σε κάθε περίπτωση η κοινή πρόταση των τεσσάρων χωρών αποτελεί ένα καλό σημείο εκκίνησης και αν βρει θετική ανταπόκριση, η Επιτροπή θα μπορούσε να επεξεργαστεί και να παρουσιάσει τη νομοθετική πρόταση πριν από το τέλος του χρόνου.

Ως σήμερα εταιρείες όπως το Facebook, το Twitter και το Airbnb έχουν καταφέρει να πληρώνουν ελάχιστα, χάρη σε ένα σύστημα μεταφοράς των κερδών τους εκεί που πληρώνουν τους λιγότερους φόρους. Το πρόβλημα είναι ότι τα έσοδά τους είναι «ψηφιακά» και η παραδοσιακή νομοθεσία τα συνδέει με την παρουσία μίας φυσικής έδρας – η οποία σκοπίμως δεν υπάρχει στις περισσότερες περιπτώσεις παρά μόνον στις χώρες όπου καταβάλλονται οι λιγότεροι φόροι.

Η λεία αυτής της νομιμοποιημένης «κλοπής» είναι τεράστια. Μόνο στην Ιταλία, για παράδειγμα, υπολογίζεται σε 5 με 6 δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Σύμφωνα με τη ιταλική Repubblica, εταιρείες όπως το Facebook, η Apple, η Amazon, η Airbnb, το Twitter και το Tripadvisor – απέδωσαν για το 2016 στο ιταλικό κράτος 11,7 εκατομμύρια ευρώ. Λιγότερο και από ψίχουλα. Μόνο το Facebook για παράδειγμα έλαβε το 2016 για υπηρεσίες που πούλησε (διαφημίσεις) 224,6 εκατομμύρια ευρώ, αλλά τα «εξαφάνισε», μεταφέροντας ψηφιακά τα έσοδα στο Δουβλίνο, για να επωφεληθεί από τον χαμηλό φορολογικό συντελεστή που προσφέρει -σε βάρος των άλλων μελών της ΕΕ- η Ιρλανδία.

Αυτό είναι και το μόνιμο κόλπο των εταιρειών. Τώρα οι λοιπόν οι τέσσερις χώρες της ΕΕ με την πρωτοβουλία τους αυτή θέλουν να κλείσουν αυτές τις τρύπες. Αν οι εταιρείες αυτές βγουν από αυτό το άτυπο Φαρ-Ουέστ φορολογικής ανομίας η οικονομική ένεση για τα ευρωπαϊκά κράτη θα είναι σημαντικότατη.

Στη βάση του το πρόβλημα είναι πολιτικό. Οι εταιρίες αυτές απλώς χρησιμοποιούν προς όφελός τους την πολιτική αδυναμία συνεννόησης και τον ανταγωνισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών κρατών. Οι κυβερνήσεις πολεμούν η μία την άλλη επιχειρώντας να προσελκύσουν τις εταιρείες αυτές στις χώρες τους προσφέροντάς τους όλο και περισσότερα προνόμια. Η Apple για παράδειγμα έχει καταφέρει να αποσπάσει από το Δουβλίνο μια αποικιοκρατικού χαρακτήρα φορολόγηση επί των εσόδων που φτάνει στο ιλιγγιώδες… 0,2%. Οι υπάλληλοι καθαρισμού που εργάζονται στην εταιρεία ούτε στα όνειρά τους δεν μπορούν να φανταστούν τόσο χαμηλό συντελεστή φορολόγησης.

Αυτή η πρακτική συνεχίζεται εδώ και χρόνια παρά τις διαμαρτυρίες διεθνών οργανισμών όπως ο ΟΟΣΑ και το ΔΝΤ, που υπολογίζουν σε πολλά δισεκατομμύρια τους χαμένους φόρους. Για να έχει αποτέλεσμα η πρωτοβουλία των «τεσσάρων» θα πρέπει να μην συναντήσει την αντίδραση «συνασπισμών» που θα επιδιώξουν να καθυστερήσουν τις αποφάσεις, και από αυτή την πλευρά είναι θετικό που η Βρετανία είναι έξω από το παιχνίδι. Το Λονδίνο όλα αυτά τα χρόνια έπαιζε τον ρόλο του «λαγού» των εταιρειών αυτών, προσφέροντας διευκολύνσεις τύπου offshore.

Αλλά για να έχει επιτυχία αυτό το σχέδιο η Ευρώπη θα πρέπει να πάρει με το μέρος της τις ΗΠΑ, κάτι ιδιαίτερα δύσκολο. Οι ΗΠΑ είναι ίσως ο μεγαλύτερος χαμένος από τις τακτικές φοροαποφυγής των γιγάντων του Διαδικτύου, αλλά και η χώρα στην οποία η δύναμη πίεσης αυτών των εταιρειών είναι τεράστια. Επί προεδρίας Ομπάμα είχαν συνταχθεί στα λόγια τουλάχιστον με την ευρωπαϊκή στάση. Αλλά όταν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τιμώρησε με πρόστιμο την Apple ο Ομπάμα υπερασπίστηκε την αμερικανική εταιρεία.

O Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος ετοιμάζει αυτό το διάστημα τη φορολογική μεταρρύθμιση δεν φαίνεται πρόθυμος να σταθεί απέναντι στις μεγάλες εταιρείες, γεγονός που ίσως προμηνύει ένα ακόμα μέτωπο μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης. Σε κάθε περίπτωση ο πόλεμος μόλις τώρα ξεκίνησε…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News