Οταν οι εφημερίδες και τα περιοδικά της Δύσης άρχισαν να δημοσιεύουν τα πιο αποκαλυπτικά από τα εκατομμύρια έγγραφα των Pandora Papers, τα κρατικά ρωσικά ΜΜΕ έτριβαν τα χέρια τους, αφιερώνοντας εκτενή ρεπορτάζ στις ύποπτες συναλλαγές επικεφαλής κρατών, πολιτικών και διασημοτήτων, ειδικά όσων θεωρούνται εχθροί της Ρωσίας, όπως, για παράδειγμα, ο πρόεδρος της Ουκρανίας.

Ωστόσο τα ρωσικά Μέσα αποσιωπήσαν με περίσσεια προσοχή τον ισχυρισμό ότι άτομα του στενού περιβάλλοντος του Βλαντίμιρ Πούτιν μετέφεραν δεκάδες εκατομμύρια δολάρια σε μία γυναίκα ονόματι Σβετλάνα Κριβονόγκιχ που φέρεται να είναι μία από τις ερωτικές συντρόφους του προέδρου της Ρωσίας αλλά και μητέρα ενός εκ των παιδιών του.

«Από τότε που ανήλθε στην κορυφή του ρωσικού πολιτικού συστήματος, ο Πούτιν κατέστησε σαφές ότι είναι αποφασισμένος να προστατέψει την οικογένεια και τους πιο στενούς φίλους του από τον δημόσιο έλεγχο και πως όποιος παραβαίνει αυτόν τον άγραφο νόμο θα το πληρώνει ακριβά», αναφέρει σε άρθρο του στην Washington Post ο ρώσος δημοσιογράφος Ρομάν Μπαντάνιν, ιδρυτής και πρώην αρχισυντάκτης του Proekt, ενός ρωσικού ιστοτόπου που ειδικεύεται στην ερευνητική δημοσιογραφία.

Ο Μπαντάνιν αναγνωρίζει στο άρθρο του πως αρκετοί συμπατριώτες του ενδέχεται να συμφωνούν με τη στάση του προέδρου τους, θεωρώντας απόλυτα φυσιολογικό και δικαιολογημένο να θέλει να προστατέψει την ιδιωτικότητά του και τα μέλη της ευρύτερης οικογένειάς του από τα φώτα της δημοσιότητας.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, είναι ο Πούτιν αυτός που εμπλέκει τις ζωές των πιο κοντινών του ανθρώπων με «την εξουσία, τον έλεγχο και τα δημόσια ταμεία», γράφει ο ρώσος δημοσιογράφος, εξηγώντας πως «το πού βρήκε η Κριβονόγκιχ τον πλούτο της δεν αφορά μόνον την προσωπική ζωή του Πούτιν, αποτελεί επίσης ζήτημα ζωής και θανάτου για τον λαό της χώρας μου».

Η αποκάλυψη και η… μαύρη λίστα

Για να γίνει κατανοητός εξιστορεί την προσωπική του εμπειρία.

Το 2020 το Proekt τόλμησε να δημοσιεύσει ένα ρεπορτάζ για την Σβετλάνα Κριβονόγκιχ. Σύμφωνα με τις έρευνες που διεξήγαγαν οι δημοσιογράφοι του ερευνητικού ιστοτόπου, η σχέση του Πούτιν με την 47χρονη, σήμερα, Κριβονόγκιχ άρχισε όταν ο πρόεδρος της Ρωσίας ήταν ακόμη παντρεμένος με την τότε σύζυγο του Λουντμίλα Πούτινα. Παρέμεινε, ωστόσο, κρυφή, ούτως ώστε να μην πληγεί η εικόνα του Πούτιν ως θεματοφύλακα των παραδοσιακών αξιών αλλά αυτό δεν εμπόδισε τον ρώσο ηγέτη να βοηθήσει ποικιλοτρόπως, κυρίως επαγγελματικά και οικονομικά, την ερωμένη του.

Ο Μπαντάνιν αναγνωρίζει πως το εν λόγω ρεπορτάζ κατά πάσα πιθανότητα αναστάτωσε την προσωπική ζωή του Πούτιν και της οικογένειάς του, αλλά το γεγονός δεν δικαιολογεί σε καμία περίπτωση το βαρύ τίμημα που κλήθηκαν να πληρώσουν οι δημοσιογράφοι του Proekt.

Λίγο μετά τη δημοσίευση του, το Proekt κατέληξε στη μακρά λίστα του Κρεμλίνου με «ανεπιθύμητες» οργανώσεις ενώ σχεδόν όλοι οι δημοσιογράφοι του, περιλαμβανομένου και του Μπαντάνιν, χαρακτηρίστηκαν ως «ξένοι πράκτορες». Στη συνέχεια, έπειτα από μία παρωδία έρευνας, (που προκάλεσε την έντονη αντίδραση της επικεφαλής του γραφείου της Διεθνούς Αμνηστίας στη Μόσχα) απαγγέλθηκαν στον Μπαντάνιν και σε ακόμη δύο δημοσιογράφους κατηγορίες που τιμωρούνται με ποινές φυλάκισης. Γνωρίζοντας πως στην πατρίδα του δεν ήταν, πλέον, ασφαλής ο ιδρυτής και διευθυντής του Proekt εγκατέλειψε τη Ρωσία και μετέβη στις ΗΠΑ, όπου φιλοξενείται προσωρινά (ως υπότροφος) στο Πανεπιστήμιο Στάνφορντ.

Οι άνθρωποι του προέδρου πλουτίζουν

Απευθυνόμενος περισσότερο στους συμπατριώτες του παρά στη διεθνή κοινότητα, ο Μπαντάνιν αναφέρει πως όποιος θεωρεί πως η ερωτική και, γενικότερα, η προσωπική ζωή του Βλαντίμιρ Πούτιν δεν πρέπει να απασχολεί την κοινή γνώμη, αρκεί να αναλογιστεί την εξέλιξη της πανδημίας του κορονοϊού στη Ρωσία, ούτως ώστε να αλλάξει άποψη.

Η διαρκής αύξηση των κρουσμάτων (περισσότερα από 39.000 την 28η Οκτωβρίου) επέφερε, αναπόφευκτα, και αύξηση των θανάτων. «Ωστόσο οι κλεπτοκράτες μας, υποβοηθούμενοι και ενθαρρυμένοι από το Κρεμλίνο, συνεχίζουν να πλουτίζουν, ακόμη και την ώρα που κοινοί άνθρωποι πεθαίνουν σε νοσοκομεία που υποχρηματοδοτούνται», γράφει ο ρώσος αντιφρονών δημοσιογράφος.

Πιο συγκεκριμένα υποστηρίζει (λαμβάνοντας υπόψη τις έρευνες που διεξήγαγε ο ίδιος και οι συνάδελφοί του) πως την ώρα που τα δημόσια νοσοκομεία κατέρρεαν υπό το βάρος της πανδημίας σε ολόκληρη τη Ρωσία, οι συγγενείς και οι φίλοι και οι λοιποί ημέτεροι του Πούτιν, περιλαμβανομένης και της Σβετλάνα Κριβονόγκιχ, είχαν την προσοχή τους στραμμένη στην οικοδόμηση συγκροτημάτων κατοικιών αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων.

Σημαντικό μέρος των κεφαλαίων για την ανέγερση των ε λόγω υπερπολυτελών κατοικιών προήλθαν από την Bank Rossiya, μία από τις μεγαλύτερες ιδιωτικές τράπεζες της Ρωσίας. «Οι μέτοχοι της τράπεζας είναι όλοι άνθρωποι από το στενό περιβάλλον του Πούτιν, η Κριβονόγκιχ είναι συν-ιδιοκτήτρια, γεγονός που την καθιστά – όπως και την πηγή του πλούτου της – τμήμα μιας ιστορίας που επιδρά άμεσα στην ευημερία των απλών ρώσων πολιτών», αναφέρει ο Μπαντάνιν.

Τα κεφάλαια του… ΚΚΣΕ

Γιατί η Bank Rossiya δεν ιδρύθηκε με ιδιωτικά κεφάλαια αλλά με λεφτά από τα ταμεία του Κομμουνιστικού Κόμματος Σοβιετικής Ενωσης στις αρχές της δεκαετίας του 1990, δηλαδή «με χρήματα που είχαν ουσιαστικά κατασχεθεί από τους πολίτες της Ρωσίας». Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων δύο δεκαετιών η Bank Rossiya αύξησε τα κεφάλαιά της, αναλαμβάνοντας τον έλεγχο μιας πρώην κρατικής ασφαλιστικής εταιρείας καθώς και περιουσιακών στοιχείων των μεγαλύτερων τηλεοπτικών σταθμών της χώρας.

Καμία από αυτές τις συμφωνίες δεν θα ήταν δυνατή δίχως τη στήριξη του Κρεμλίνου και ειδικά του Πούτιν, ο οποίος, μάλιστα, όταν επιβλήθηκαν στις τράπεζα κυρώσεις από την ΕΕ, έσπευσε να τη διασώσει, εξουσιοδοτώντας την να εισπράττει πληρωμές λογαριασμών κοινής ωφέλειας.

«Παρά το προσωπικό τίμημα που αναγκάστηκα να πληρώσω για τις έρευνές μου, θα συνεχίσω να αποκαλύπτω τη διαφθορά στη Ρωσία και τον κρυφό πλούτο του Πούτιν. Πρέπει να το κάνουμε για χάρη εκείνων των Ρώσων που στερούνται φαρμάκων, συντάξεων και άλλων βασικών παροχών εξαιτίας των κλεπτοκρατών που θέλουν να κρατούν τα πάντα εντός της οικογένειας», γράφει ο Μπαντάνιν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News