Η Τρίτη ήταν η ημέρα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η επίτροπος Υγείας Στέλλα Κυριακίδη επιτέθηκε ανοιχτά στην AstraZeneca κατηγορώντας την για ανεπαρκείς εξηγήσεις όταν της ζητήθηκε ο λόγος της καθυστέρησης των παραδόσεων εμβολίων –τα οποία βέβαια δεν έχουν καν εγκριθεί από την αρμόδια ευρωπαϊκή ρυθμιστική αρχή, την EMA–, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν απείλησε ότι θα δημιουργηθεί μηχανισμός ελέγχου των εξαγωγών των εμβολίων κατά της Covid-19 που παράγονται στην ΕΕ.

Η Τετάρτη ήταν η ημέρα της βρετανο-σουηδικής AstraZeneca να περάσει στην αντεπίθεση. Μιλώντας στη La Repubblica και σε άλλες ευρωπαϊκές εφημερίδες, ο Πασκάλ Σοριό, διευθύνων σύμβουλος της φαρμακευτικής, επέρριψε στην ΕΕ την ευθύνη για τα προβλήματα στις παραδόσεις, υπενθυμίζοντας ότι η Ενωση καθυστέρησε τη σύναψη συμφωνίας με την εταιρεία κατά τρεις μήνες σε σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ και ότι ως εκ τούτου δεν υπήρχε δέσμευση για συγκεκριμένες ποσότητες εμβολίων!

Είναι γνωστό ότι η Βρετανία είχε συνάψει συμφωνία ήδη από τον περασμένο Μάιο με τη φαρμακευτική που ανέπτυσσε από κοινού με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης το εμβόλιο κατά του κορονοϊού. Τον Μάιο είχε κλείσει τη δική της συμφωνία με την AstraZeneca και η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ. Η ΕΕ περίμενε ως τον Αύγουστο.

Θα μπορούσε να πει κανείς ότι ο Σοριό έφτασε στο σημείο να «αδειάσει» με κυνισμό την Κομισιόν, περιγράφοντάς την ως μη ικανή να προβλέψει εγκαίρως τις ανάγκες που θα προκύψουν για τον εμβολιασμό του πληθυσμού, τον διεθνή ανταγωνισμό και τα ασφυκτικά χρονικά πλαίσια, αν όχι μη ικανή να υπογράψει μια συμφωνία της προκοπής.

Ολα αυτά δε, λίγες ώρες πριν από την προγραμματισμένη για το απόγευμα της Τετάρτης τηλεδιάσκεψη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με τη διοίκηση της εταιρείας, όπου οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επρόκειτο να ζητήσουν «κομβικής σημασίας στοιχεία» για το πόσα εμβόλια μπορεί να παραδώσει η εταιρεία στην ΕΕ μέσα στο α’ εξάμηνο του 2021 –το οποίο είναι και το ορόσημο για να εκκινήσει, μεταξύ άλλων ο τουρισμός. Ακόμα και αυτή η τηλεδιάσκεψη όμως τέθηκε εν αμφιβόλω: σύμφωνα με το Reuters, η εταιρεία φέρεται να ανακοίνωσε την αποχώρησή της από τις συζητήσεις και εκπρόσωπος της Κομισιόν είπε ότι η τηλεδιάσκεψη ακυρώθηκε, ωστόσο αργότερα εκπρόσωπος της εταιρείας είπε ότι το μίτινγκ θα γίνει.

Στη συνέντευξή του, τώρα, ο Πασκάλ Σοριό εξήγησε ότι η AstraZeneca είχε συνάψει το καλοκαίρι συμφωνία «βέλτιστης προσπάθειας» και όχι συγκεκριμένων παραδόσεων εμβολίων με την Κομισιόν. Αυτή η ρήτρα, για «best effort», υιοθετήθηκε, είπε ο Γάλλος, επειδή οι Βρυξέλλες επέμεναν να λάβει η ΕΕ το εμβόλιο ακριβώς στον ίδιο χρόνο με τη Βρετανία, παρά το γεγονός ότι υπέγραψε με την εταιρεία με τρεις μήνες καθυστέρηση σε σχέση με το Λονδίνο. «Είπαμε ότι εντάξει, θα κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε, θα προσπαθήσουμε, αλλά δεν μπορούμε να δεσμευτούμε με συμβόλαιο διότι είμαστε τρεις μήνες πίσω από τη Βρετανία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο Σοριό.

Η ΕΕ έχει αντιτείνει ότι έχει πληρώσει προκαταβολή ύψους 336 εκατ. ευρώ στην εταιρεία προκειμένου να αναπτύξει την παραγωγή της σε τέτοιο σημείο ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις ανάγκες όταν αυτές προκύψουν και απαίτησε εξηγήσεις για τη διαφαινόμενη καθυστέρηση στις προβλεπόμενες παραδόσεις (αντί 80 εκατ. δόσεις ως τα τέλη Μαρτίου, θα λάβει μόλις 31 εκατ.).

Σε συζήτηση που είχε την περασμένη Δευτέρα με την Κομισιόν, ο Πασκάλ Σοριό εξήγησε ότι υπάρχει πρόβλημα με την παραγωγή στο εργοστάσιο της εταιρείας στο Βέλγιο –για τουλάχιστον 12 περιφερειακές αλυσίδες εφοδιασμού με 20 προμηθευτές από 15 χώρες έκανε λόγο σε ανακοίνωσή της η εταιρεία την Τετάρτη, περιγράφοντας το δαιδαλώδες του εγχειρήματος και τις τεχνικές δυσκολίες της γραμμής παραγωγής σε τέτοια κλίμακα. Για «ατυχία» που τα προβλήματα παρατηρήθηκαν στις ευρωπαϊκές γραμμές παραγωγής οι οποίες εξυπηρετούν τις παραγγελίες της ΕΕ έκανε λόγο στη συνέντευξή του ο Πασκάλ, υπενθυμίζοντας ότι και αυτός είναι Γάλλος –«έχω ευρωπαϊκή ψυχή» είπε.

Οταν όμως ευρωπαίοι αξιωματούχοι ανέφεραν στον Σοριό ότι η AstraZeneca έχει άλλα δύο εργοστάσια στη Βρετανία και ότι η ΕΕ υπέγραψε συμφωνία με την εταιρεία και όχι για συγκεκριμένο εργοστάσιο, ο Σοριό φέρεται να τους απάντησε ότι τα εμβόλια που παράγονται στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι για την τοπική αγορά και τρίτες χώρες, εξηγώντας τους ότι κάθε γραμμή παραγωγής έχει στηθεί για συγκεκριμένες παραγγελίες.

Σε κάθε περίπτωση το ότι η AstraZeneca υπέγραψε για «best effort» («βελτιστη προσπάθεια») αλλά πήρε μια θηριώδη προκαταβολή, δημιουργεί προβληματισμό για το τι είχαν οι δύο πλευρές στο νου τους.

Η αλήθεια είναι ότι η ΕΕ βρίσκεται στο έλεος της AstraZeneca καθώς μέχρι στιγμής έχει στη διάθεσή της μόνο τα εμβόλια των Pfizer-BioNTech και Moderna, τα οποία όμως είναι σχετικά δύσχρηστα (απαιτούν βαθιά κατάψυξη και έτσι δυσκολεύεται η διάθεσή τους, ενώ έχουν μικρό χρονικό εύρος ανάμεσα στην πρώτη και στην επαναληπτική δόση).

Την περασμένη εβδομάδα, σύμφωνα με το Reuters, η AstraZeneca διεμήνυσε ότι τελικά θα μπορέσει να παράσχει στην ΕΕ μόνο 31 εκατ. δόσεις του εμβολίου της μέσα στο α’ τρίμηνο του 2021, αντί για 80 εκατ. που ανέμεναν οι Βρυξέλλες. Αυτό σημαίνει νέες καθυστερήσεις στο πρόγραμμα εμβολιασμών των κρατών-μελών, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για τις οικονομίες τους που παραμένουν βυθισμένες σε ένα καταστροφικό lockdown.

Εξαιτίας της καθυστέρησης έγκρισης των εμβολίων –αλλά και των άστοχων, όπως φαίνεται, συμφωνιών που έγιναν από την Κομισιόν– η ΕΕ έχει εμβολιάσει έως τώρα ένα ισχνό 2% του ευρωπαϊκού πληθυσμού, ενώ η Βρετανία έχει εμβολιάσει το 10% και οι ΗΠΑ το 6,5%. Στην Ουάσινγκτον, ο Τζο Μπάιντεν έχει κάνει λόγο για 100 εκατ. εμβολιασμούς στις πρώτες 100 ημέρες της θητείας του, δηλαδή ως τα τέλη Απριλίου.

Το πρόβλημα συνοψίζεται στο δίπολο αυξημένη ζήτηση – μειωμένη προσφορά, την ώρα που υπάρχει και πίεση χρόνου και τεράστια γεωπολιτικά συμφέροντα. Στο Λονδίνο ο Μπόρις Τζόνσον προειδοποίησε τις Βρυξέλλες ότι δεν θέλει να δει περιορισμούς στη διάθεση εμβολίων –μια έμμεση αλλά σαφής αναφορά στην προαναγγελία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μηχανισμό ελέγχου των εξαγωγών των εμβολίων. Ο βρετανός πρωθυπουργός είπε ότι η διεθνής συνεργασία είναι όρος επιβίωσης. Είναι «θέμα κοινής λογικής, ο ιός δεν γνωρίζει σύνορα», σχολίασε.

Ως τώρα τα εμβόλια που κυκλοφορούν είναι αυτά της Pfizer-BioNTech, της Moderna, της AstraZeneca καθώς και το κινεζικό (Sinovac) και το ρωσικό (Sputnik V), τα οποία όπως δεν διατίθενται στην ΕΕ. Η Κομισιόν περιμένει το εμβόλιο της αμερικανικής Johnson & Johnson και της γαλλικής Sanofi, η οποία όμως έχει καθυστερήσει. Η τελευταία, σε μια προσπάθεια να βοηθήσει κάπως την κατάσταση, ανακοίνωσε συμφωνία για την παραγωγή άνω των 125 εκατ. δόσεων του εμβολίου των Pfizer-BioNTech. Αλλά και αυτό δεν λύνει τώρα το πρόβλημα. Με βάση τη συμφωνία, η Sanofi θα δώσει πρόσβαση στην BioNTech στη γραμμή παραγωγής που έχει στη Φρανκφούρτη από το καλοκαίρι του 2021.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News