Πριν από δύο μήνες οι U2 ξεκίνησαν μια ακόμα περιοδεία τους ανά την Ευρώπη. Όχι, όμως, μόνον για να παίξουν τις καινούργιες και τις παλιές επιτυχίες τους. Εξακολουθώντας να έχουν την πεποίθηση ότι και οι ροκ σταρ πρέπει να ασχολούνται και με τα κοινά, πέρα από τη μουσική τους, ο Μπόνο και η παρέα του είχαν ανακοινώσει τότε πως στις συναυλίες τους θα ανεμίζει κάθε φορά μια μεγάλη και φανταχτερή γαλάζια σημαία της ΕΕ. «Δεν γνωρίζαμε τι αντιδράσεις θα προκαλούσε αυτή η κίνησή μας. Γεγονός το οποίο αποτέλεσε, κατά κάποιο τρόπο, και τον λόγο για τον οποίο θελήσαμε να το κάνουμε», εξηγεί ο ίδιος ο Μπόνο σε κείμενο του στην La Repubblica με αφορμή τις επικείμενες εμφανίσεις των ιρλανδών γερόλυκων (πλέον) της ροκ στο Μιλάνο.

Έπειτα από δεκάδες συναυλίες ανά την ευρωπαϊκή επικράτεια, οι U2 εντυπωσιάστηκαν «βλέποντας το κοινό να σηκώνεται όρθιο και να χειροκροτά ένα σύμβολο που αποτελεί αντικείμενο πολεμικών, ακόμα και περιφρόνησης σε κάποιους χώρους». Σύμφωνα με τον Μπόνο, η Ευρώπη που για μεγάλο χρονικό διάστημα προκαλούσε μόνον το χασμουρητό στους πολίτες της, σήμερα πυροδοτεί έντονες συζητήσεις και αποτελεί τον τόπο δράσης ισχυρών δυνάμεων, δυνάμεων παρορμητικών και αντιφατικών, που θα καθορίσουν, ωστόσο, το μέλλον μας. «Λέω το μέλλον μας, γιατί είναι αναντίρρητο πως βρισκόμαστε όλοι στην ίδια βάρκα, σε θάλασσες φουρτουνιασμένες λόγω ακραίων καιρικών συνθηκών και εξτρεμιστικών πολιτικών».

Το ότι η Ευρώπη δεν είναι της μόδας αυτήν την περίοδο είναι δεδομένο. Αλλά αυτό αποτελεί επίσης ένα παράδοξο. Γιατί «παρότι πρέπει να εργαστούμε πολύ πιο σκληρά για τη διάδοση των οφελών της ευημερίας, οι Ευρωπαίοι είναι πιο μορφωμένοι, πιο προστατευμένοι από τις καταχρήσεις των μεγάλων πολυεθνικών και, συγκριτικά με τους ανθρώπους σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή του κόσμου, ζουν καλύτερα και περισσότερο, είναι πιο υγιείς και, γενικά, πιο ευτυχισμένοι», σημειώνει ο Μπόνο, υπογραμμίζοντας πως υπάρχουν άνθρωποι που όλα αυτά τα υπολογίζουν και τα εκτιμούν, όπως, για παράδειγμα, οι Ιρλανδοί. «Η Ιρλανδία είναι ένας τόπος με έναν ιδιαίτερο συναισθηματικό δεσμό με την Ευρώπη, με την ιδέα της Ευρώπης. Ενδεχομένως γιατί η Ιρλανδία είναι ένας μικρός βράχος στη μέση μιας απέραντης θάλασσας, και επιθυμεί να ανήκει σε κάτι μεγαλύτερο. Ίσως γιατί αισθανόμασταν πιο κοντά στην Ευρώπη παρά σε άλλους ανθρώπους που ζούσαν στο νησί μας».

Ως Ευρωπαίος ο Μπόνο αισθάνεται περήφανος, σκεπτόμενος τους Ιταλούς και τους Γερμανούς (τους Έλληνες τους ξέχασε) που υποδέχτηκαν τόσους πολλούς πρόσφυγες από τη Συρία· αναλογιζόμενος τον αγώνα των Ευρωπαίων για τον τερματισμό της ακραίας φτώχειας και την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής· βλέποντας, 20 χρόνια μετά την υπογραφή της ειρηνευτικής Συμφωνίας της Μεγάλης Παρασκευής, ευρωπαϊκές χώρες να συσπειρώνονται γύρω από την Ιρλανδία για το ζήτημα των συνόρων που επανήλθε στο προσκήνιο λόγω Brexit. Θεωρεί επίσης πως είναι πολύ τυχερός που υπήρξε μάρτυρας της πιο μακράς περιόδου ειρήνης στην ευρωπαϊκή ήπειρο.

Πλέον, όμως, όλες αυτές οι επιτυχίες απειλούνται σοβαρά «γιατί ο σεβασμός της διαφορετικότητας – προϋπόθεση ολόκληρου του ευρωπαϊκού συστήματος – τίθεται σήμερα εν αμφιβόλω». Ο 58χρονος τραγουδοποιός από το Δουβλίνο, επικαλείται τον συμπατριώτη του νομπελίστα (για τη συμβολή του στην ειρηνευτική διαδικασία στη Βόρεια Ιρλανδία) πολιτικό Τζον Χιουμ ο οποίος είχε δηλώσει πως «κάθε σύγκρουση περιστρέφεται γύρω από τη διαφορά, είτε αυτή αφορά τη ράτσα είτε τη θρησκεία ή την εθνικότητα. Οι αρχιτέκτονες της Ευρώπης αποφάσισαν πως η διαφορά δεν αποτελεί απειλή… Η διαφορά αποτελεί την πεμπτουσία της ανθρωπότητας», και για αυτό θα πρέπει να  την επαινούμε και να την καλλιεργούμε.

Τα τελευταία, ωστόσο, χρόνια ολοένα και περισσότεροι δεν πιστεύουν πια σε αυτήν την ιδέα. Οι ανισότητες της παγκοσμιοποίησης και η αποτυχημένη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης οδήγησε στην άνοδο των εθνικιστών που υποστηρίζουν πως η διαφορετικότητα είναι επικίνδυνη. «Καταφύγετε στην ομοιογένεια – μας λένε – διώξτε το διαφορετικό. Το όραμα τους για το μέλλον μου φαίνεται παρόμοιο με το παρελθόν: ταυτοτικές πολιτικές, δυσαρέσκεια, βία. Ακούσαμε αυτό το κάλεσμα μίσους στην Πολωνία, για παράδειγμα, και στην Ουγγαρία, και τον προηγούμενο μήνα και στη Σουηδία. Ο εθνικισμός επέστρεψε και αυτό έχει αρνητικό αντίκτυπο στις ίσες ευκαιρίες», υποστηρίζει ο επιφανής παγκόσμιος πολιτικός ακτιβιστής.

Ακριβώς επειδή οι Ευρωπαίοι βίωσαν με τον χειρότερο δυνατό τρόπο τις συνέπειες της εν λόγω ιδεολογίας, κατάφεραν να ανοίξουν έναν δρόμο μέσα από τα ερείπια του πολέμου, πέρα από τείχη και παραπετάσματα, απορρίπτοντας την άποψη κατά την οποία αυτό που μας καθορίζει είναι οι διαφορές μας. Όντας στο Μιλάνο, αυτές τις ημέρες, ο Μπόνο υπογραμμίζει ότι η Ιταλία, ένα από τα ιδρυτικά κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρισκόταν διαρκώς στην καρδιά αυτού του μεγάλου κοινού εγχειρήματος. Σήμερα, ωστόσο, η χώρα βρίσκεται «στον πυρήνα μιας κρίσης που μας απειλεί όλους και θα μπορούσε να μας αφανίσει, στην περίπτωση που αφήσουμε τις διαφορές μας να μας καθορίζουν».

Ο Μπόνο τάσσεται φανατικά υπέρ της διαφορετικότητας, «αγαπώ τις διαφορές μας, τις διαλέκτους μας, τις παραδόσεις μας, τις ιδιαιτερότητές μας, “την πεμπτουσία της ανθρωπότητας”, όπως έλεγε ο Χιουμ», και εμφανίζεται αισιόδοξος όσον αφορά την εγκαθίδρυση ενός «διευρυμένου πατριωτισμού», κατά τον Τσόρτσιλ, που θα επιτρέπει στον ίδιο, για παράδειγμα, να είναι ταυτόχρονα και Ιρλανδός και Ευρωπαίος. «Η έννοια του πατριωτισμού υφαρπάχτηκε από εθνικιστές και εξτρεμιστές που απαιτούν την ομοιομορφία. Αλλά οι πραγματικοί πατριώτες εκτιμούν περισσότερο την ενότητα παρά την ομοιογένεια. Η επιβεβαίωση αυτής της πρωτοκαθεδρίας, αποτελεί, για μένα, το πραγματικό ευρωπαϊκό εγχείρημα».

Καταλήγοντας, παραδέχεται ότι δεν υπάρχει κανένας ρομαντισμός και καμιά γοητεία σε μια γραφειοκρατική δομή. Αλλά επικαλείται την Σιμόν Βέιλ και υποστηρίζει και αυτός πως «η Ευρώπη είναι το μεγάλο εγχείρημα του 21ου αιώνα». Σίγουρα κάποια από τα στοιχεία που συναποτελούν πρέπει να αλλάξουν. Αλλά όχι οι αξίες και οι φιλοδοξίες μας. Γιατί χάρη σε αυτές η η Ευρώπη είναι κάτι πολύ παραπάνω από ένας απλός θεσμός ή ένας γεωγραφικός προσδιορισμός. Γιατί οι αξίες και οι φιλοδοξίες μας αναδεικνύουν και καθορίζουν ποιοι είμαστε και ποιοι θέλουμε να είμαστε στο μέλλον. «Για αυτήν την Ευρώπη αξίζει να γράφουμε τραγούδια και να ανεμίζουμε μεγάλες και φανταχτερές γαλάζιες σημαίες. Για να θριαμβεύσει σε αυτήν την ταραγμένη εποχή, η Ευρώπη θα πρέπει να μεταλλαχτεί από ιδέα σε συναίσθημα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News