Η κωδική ονομασία της αποστολής θα μπορούσε να είναι και ο τίτλος μιας νέας ταινίας του Τζέιμς Μποντ: «Bluesky». Επί τρεις εβδομάδες μια ομάδα επιστημόνων από διάφορα ερευνητικά κέντρα και πανεπιστήμια της Γερμανίας με επικεφαλής την επιστημονική διευθύντρια του Γερμανικού Κέντρου Αεροδιαστημικής (DLR) Κριστιάνε Φογκτ πετούσε στους αιθέρες πάνω από την Ευρώπη που τελούσε υπό lockdown για να διαπιστώσει από πρώτο χέρι πώς το πάγωμα όλων σχεδόν δραστηριοτήτων και ειδικά η καθήλωση όλων των επιβατικών αεροσκαφών (λόγω της κρίσης του κορονοϊού η εναέρια κυκλοφορία μειώθηκε από 80 έως 90%) άλλαξαν την ατμόσφαιρα της Γης.

«Εως σήμερα υπήρχαν μόνον εκτιμήσεις. Οι ερευνητές του Global Carbon Project υπολόγισαν ότι ανά τον κόσμο, στο απόγειο των προσπαθειών για τη συγκράτηση του ιού (στις αρχές του Απριλίου) καθημερινά στην ατμόσφαιρα εκλυόταν 17% λιγότερο διοξείδιο του άνθρακα», αναφέρει η Süddeutsche Zeitung στο ρεπορτάζ της.

«Η ατμόσφαιρα “καθάρισε” σημαντικά σε πολλές περιοχές, σύμφωνα τουλάχιστον με τα στοιχεία των δορυφορικών εικόνων. Δεν υπάρχουν, ωστόσο, ακόμα στοιχεία μετρήσεων για τα διάφορα στρώματα της ατμόσφαιρας, σαν τις μετρήσεις που πραγματοποίησαν η Φογκτ και η ομάδα της. Οι ερευνητές μελετάνε την ατμόσφαιρα σε υψόμετρα μεταξύ 3.000 και 12.000 μέτρων, μετρώντας για παράδειγμα την περιεκτικότητα σε οξείδια του αζώτου και αερολύματα».

Οι γερμανοί επιστήμονες προέβησαν σε μετρήσεις στον ουρανό πολλών αστικών περιοχών της Ευρώπης: πάνω από το Μιλάνο, πάνω από τη λεκάνη του Ρουρ, πάνω από την Φρανκφούρτη αλλά και πάνω από τα παράλια της Ιρλανδίας. Και τα πρώτα στοιχεία που συνέλεξαν αποδεικνύουν, όπως αναμενόταν άλλωστε, πως υπήρξε κάποιος θετικός αντίκτυπος.

Στην περιοχή του Ρουρ η μόλυνση από οξείδια του αζώτου μειώθηκε σε σχέση με πέρυσι ενώ από την έναρξη των lockdown μειώθηκαν επίσης σημαντικά και τα αερολύματα στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας, ειδικά κατά τον μήνα Μάιο, και «αυτό είναι το πιο σημαντικό» σύμφωνα με την γερμανίδα επιστήμονα. Καταρχάς γιατί «ο ουρανός φαίνεται πιο γαλάζιος εξαιτίας της μείωσης των αερολυμάτων», εξήγησε.

Αλλά το ζήτημα δεν είναι μόνον αισθητικό. Τα αερολύματα (μικροσκοπικά σωματίδια που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα) απασχολούν ιδιαίτερα τους επιστήμονες και τους ερευνητές που ασχολούνται με το κλίμα και τις αλλαγές του. Κυρίως γιατί «κατηγορούνται» ότι αποκρύπτουν τρόπον τινά την κλιματική αλλαγή, καθιστώντας πιο δύσκολο τον ακριβή υπολογισμό της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Αλλά κι επειδή συγχρόνως μπορούν να αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία, συμβάλλοντας έτσι στη μείωση της θερμοκρασίας. Επηρεάζουν επίσης σημαντικά το σχηματισμό νεφών τα οποία με τη σειρά τους επιδρούν στο κλίμα της Γης.

«Τα υψηλά νέφη τείνουν να αντανακλούν την θερμική ακτινοβολία στη Γη, εντείνοντας έτσι το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ενώ τα χαμηλά νέφη αντανακλούν την ηλιακή ακτινοβολία πίσω στο Διάστημα, συμβάλλοντας έτσι στην ψύχρανση του πλανήτη. Ποιο από τα δύο, ωστόσο, φαινόμενα θα σημειωθεί και πόσο ισχυρός θα είναι ο αντίκτυπός του εξαρτάται από την πυκνότητα των νεφών και τη σύνθεσή τους», εξηγεί η γερμανική εφημερίδα.

«Το να κατανοήσουμε καλύτερα την επίδραση των νεφών στην κλιματική αλλαγή είναι μία από τις μεγάλες προκλήσεις των ερευνητών», σημείωσε η γερμανίδα ειδικός, εξηγώντας πως επόμενος στόχος της είναι να μελετήσει τον ρόλο που διαδραματίζουν τα αερολύματα στον σχηματισμό των νεφών καθώς επίσης και τον τρόπο που επιδρούν άμεσα στην κλιματική αλλαγή. Τα σωματίδια αιθάλης, για παράδειγμα, τείνουν να θερμαίνουν την ατμόσφαιρα ενώ τα θειούχα αερολύματα την ψυχραίνουν.

Οσον αφορά τα αεροπλάνα, σύμφωνα με τις προσομοιώσεις της Φογκτ και των συνεργατών της, τα ίχνη συμπύκνωσης των αεροσκαφών συμβάλλουν στην αύξηση της θερμοκρασίας ιδιαίτερα πάνω από τη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη.

«Οι μελέτες του DLR αποδεικνύουν πως τα ίχνη συμπύκνωσης των αεροσκαφών αντιπροσωπεύουν περί το 50% της επίδρασης της εναέριας κυκλοφορίας στο κλίμα. Τα αεροπλάνα εκπέμπουν σωματίδια αιθάλης πάνω στα οποία οι υδρατμοί από τα καυσαέρια των αεροσκαφών συμπυκνώνονται και ψύχονται και γίνονται πάγος στο κρύο αέρα της ατμόσφαιρας χιλιόμετρα πάνω από την επιφάνεια της Γης. Ετσι δημιουργείται ένα είδος τεχνητού υψηλού νέφους το οποίο αντανακλά τη θερμική ακτινοβολία στη Γη», μας πληροφορεί η βαυαρική εφημερίδα.

Υπάρχει, ωστόσο, και ένα θετικό στοιχείο. Σε αντίθεση με το διοξείδιο του άνθρακα που παραμένει επί αιώνες στην ατμόσφαιρα, τα ίχνη συμπύκνωσης των αεροσκαφών επιδρούν αρνητικά στο κλίμα έως τέσσερις ώρες. Η δραστική μείωση των ιχνών συμπύκνωσης των αεροσκαφών κατά τις εβδομάδες του γενικευμένου lockdown μείωσε κατά 2% τις ανακλώμενες ακτινοβολίες που προέρχονται από ανθρωπογενείς πηγές, ποσοστό φαινομενικά χαμηλό αλλά ιδιαίτερα αποκαλυπτικό και σημαντικό σύμφωνα με τους γερμανούς ερευνητές, δεδομένου ότι στις μελέτες τους έλαβαν υπόψη μόνον τα ίχνη συμπύκνωσης των αεροσκαφών.

Ενας δεύτερος στόχος της Κριστιάνε Φογκτ είναι να βρει πώς θα καταστούν οι πτήσεις λιγότερο επιβλαβείς για το κλίμα μέσω της χρήσης εναλλακτικών καυσίμων και της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών. Πάντως, προς το παρόν οι πτήσεις πάνω από τους ουρανούς της Ευρώπης αυξάνονται μέρα με τη μέρα. Κατά την τελευταία τους εξόρμηση τα μέλη της αποστολής BlueSky υπολόγισαν ότι πάνω από τις μεγάλες ευρωπαϊκές μητροπόλεις η ατμοσφαιρική ρύπανση κυμαίνεται σε «φυσιολογικά», ιδιαίτερα υψηλά δηλαδή, επίπεδα και αυτό σημαίνει πως οι ουρανοί είναι και πάλι γκρίζοι.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News