Είναι, ίσως, το πιο δημοφιλές θέμα συζήτησης μεταξύ των Ιταλών. Το ποδόσφαιρο. Η Μίλαν, η Ιντερ, η Γιουβέντους, η Ρόμα, η Λάτσιο, η Νάπολι… Και η «Σκουάντρα Ατζούρα». Πρωτίστως αυτή. Τα οπαδικά πάθη είναι έντονα -θυμίζουν Ελλάδα- και η διαμάχη Βορρά – Νότου χωρίζει την ιταλική μπότα στα δύο. Αλλά, όποιον σύλλογο κι αν υποστηρίζουν οι φρατέλοι, τους ενώνει η βαθιά πίστη τους στην ίδια λαϊκή θρησκεία. Την εθνική τους ομάδα, τη λατρεύουν. Οχι αδίκως. Μετά τη Βραζιλία είναι η πλέον επιτυχημένη στον Κόσμο, μαζί με τη Γερμανία.

Από τα ξημερώματα της Τρίτης, η Ιταλία έχει βυθιστεί στο πένθος. Οσοι είναι κάτω των 70 ετών, αδυνατούν να φανταστούν ένα Παγκόσμιο Κύπελλο χωρίς τα χρώματα της χώρας τους. Επειδή δεν το έχουν ξαναζήσει. Και οι παλιοί, σκαλίζουν τη μνήμη τους για να θυμηθούν πώς είχαν νιώσει τότε, το 1958, που συνέβη για πρώτη και τελευταία φορά. Εκείνος ο αποκλεισμός, από τη Βόρειο Ιρλανδία στο Μπέλφαστ πριν από σχεδόν 60 χρόνια, σπρώχτηκε στο υποσυνείδητο του έθνους. Ακόμη και στα κατά καιρούς αφιερώματα των ιταλικών ΜΜΕ στα Μουντιάλ, οι αναφορές σε αυτό το τραυματικό γεγονός ήταν σπάνιες και επιδερμικές. Κανένας δεν πίστευε ότι, κάποτε, ο εφιάλτης θα επέστρεφε.

«Αυτή ήταν η Αποκάλυψη», έγραψε η Gazzetta dello Sport για το κάζο από τη Σουηδία – και η υπερβολή δείχνει πόσο βαριά το πήραν οι Ιταλοί. Ηταν το τελευταίο πράγμα που περίμεναν να τους συμβεί, ένδεκα χρόνια αφότου η εθνική τους ομάδα σήκωσε το τέταρτό της Παγκόσμιο Κύπελλο (2006). Εβλεπαν την καταστροφή να πλησιάζει, όμως πίστευαν ότι η «Σκουάντρα Ατζούρα» ήταν άτρωτη. Επειδή αρνούνταν να δουν τα κακά σημάδια: την έλλειψη παικτών με προσωπικότητα (με εξαίρεση τον «Τζίτζι» Μπουφόν και έναν δυο ακόμη), τις ακατανόητες αλχημείες του ομοσπονδιακού προπονητή, Τζιανπιέρο Βεντούρα, τον τρόπο με τον οποίο έπαιζε η Ιταλία, σαν ξεπεσμένη αριστοκράτισσα: με τη φανέλα, με την τακτική, αλλά χωρίς ταλέντο, ιδέες και «φρεσκάδα».

Η εθνική Ιταλίας πήρε την κάτω βόλτα αμέσως μετά τον τελευταίο της θρίαμβο, το 2006 στο Μουντιάλ της Γερμανίας. Στα δυο επόμενα Παγκόσμια Κύπελλα αποκλείστηκε από τη φάση των ομίλων, κιόλας, πετυχαίνοντας μόλις μία νίκη (και στα δύο τουρνουά). Το 2010, στη Νότιο Αφρική, δεν κατάφερε να κερδίσει την Παραγουάη, τη Νέα Ζηλανδία και τη Σλοβακία. Γύρισε σπίτι με μία ήττα και δύο ισοπαλίες. Το 2014, στη Βραζιλία, νίκησε μόνον τους Αγγλους, που στις μεγάλες διοργανώσεις χάνουν… από μόνοι τους. Ηττήθηκε από την Κόστα Ρίκα και την Ουρουγουάη. Σε αυτά τα δύο Μουντιάλ συγκέντρωσε, στο σύνολο, πέντε βαθμούς – λιγότερους κι από τους πέντε της Ελλάδας.

Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2010, ο εμβληματικός στόπερ της ομάδας που το 2006 είχε κατακτήσει το τρόπαιο, Φάμπιο Καναβάρο, είχε προειδοποιήσει: «Πρέπει να αλλάξουν πολλά πράγματα, αλλιώς δεν πρόκειται να ξαναπάρουμε Μουντιάλ για τα επόμενα 25 χρόνια». Τα είπαν κι άλλοι, όμως το «καμπανάκι» δεν ακούστηκε. Η συμπαθητική εικόνα της Ιταλίας στο Euro του 2012 και, ιδίως, σε εκείνο του 2016 έκρυψε τα προβλήματα κάτω από το χαλί. Πέρυσι, στα γήπεδα της Γαλλίας, ο χαρισματικός προπονητής Αντόνιο Κόντε μακιγιάρησε την πραγματικότητα, οδηγώντας τη μετριότατη Ιταλία στους προημιτελικούς (όπου αποκλείστηκε από τη Γερμανία). Ο Αμπράμοβιτς αναγνώρισε, αμέσως, τη δουλειά του Κόντε και τον προσέλαβε στην Τσέλσι του. Ολος ο Κόσμος πίστωσε αυτή την επιτυχία στον τεχνικό των «Ατζούρι». Μόνον οι Ιταλοί απέμειναν να πιστεύουν ότι έχουν ομάδα, όχι μόνον καλό προπονητή.

Οταν ήρθε ο Βεντούρα, με τους «εγκληματικούς» πειραματισμούς του, η γύμνια της εθνικής Ιταλίας αποκαλύφθηκε σε όλο της το μεγαλείο. Μετά το καταδικαστικό 0-0 με τους Σουηδούς, την περασμένη Δευτέρα στο «Σαν Σίρο», όλο το ανάθεμα έπεσε πάνω του. Χρειάστηκε να φυγαδευτεί από το ξενοδοχείο στο οποίο διέμενε, για να γλιτώσει από την οργή δεκάδων συμπατριωτών του που τον αναζητούσαν με άγριες διαθέσεις. Είναι αλήθεια ότι ο Βεντούρα, εντελώς άμαθος στον πρωταθλητισμό, δεν άντεξε το βάρος της αποστολής του. Αλλά, θα είναι λάθος των Ιταλών να φορτώσουν τον σοκαριστικό αποκλεισμό τους στον συμπαθή 70χρονο τεχνικό. Λάθος για την εθνική Ιταλίας.

Η βασική αιτία για την κατάντια της «Σκουάντρα Ατζούρα» είναι το έλλειμμα ποιότητας και προσωπικότητας στο ρόστερ της. Τώρα που αποχωρούν οι «παλιές καραβάνες» -ο Μπουφόν, ο Κιελίνι, ο Μπαρτσάλι, ο ντε Ρόσι-, το πρόβλημα μεγαλώνει. Οι σημερινοί παίκτες της είναι, απλώς, «ήρωες» τοπικής εμβέλειας: του Τορίνο, του Μιλάνο, της Ρώμης, της Νάπολης. Η σύγκρισή τους με τους ιταλούς «αστέρες» διεθνούς ακτινοβολίας του παρελθόντος προκαλεί θλίψη. Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 η Ιταλία το κατέκτησε με τον Πίρλο, τον ντελ Πιέρο, τον Τότι, τον Καναβάρο…

Η παραγωγή ποδοσφαιρικού ταλέντου στέρεψε, ιδίως όταν οι δύο μεγαλύτεροι ιταλικοί σύλλογοι -η Ιντερ και η Μίλαν- άρχισαν να βιώνουν την παρακμή τους. Το Μιλάνο και το Τορίνο υπήρξαν οι σημαντικότεροι αιμοδότες της εθνικής Ιταλίας, όμως το Μιλάνο δεν συνεισφέρει σπουδαίους παίκτες εδώ και χρόνια. Το Τορίνο (η Γιουβέντους) παίρνει τα Πρωταθλήματα «περίπατο», αλλά με ξένους πρωταγωνιστές: τον Ινγκουαϊν, τον ντι Μπάλα, τον Πιάνιτς… Και τα άλλα μεγάλα club της Serie A -όπως η Νάπολι και η Ρόμα- δεν έχουν κάνει σπουδαία πράγματα στην Ευρώπη. Είναι η απόδειξη ότι οι ποδοσφαιριστές τους αδυνατούν να «κάνουν τη διαφορά» σε επίπεδο εθνικής ομάδας.

Η Ιταλία των τελευταίων ετών δεν αποτυγχάνει μόνο στις μεγάλες διοργανώσεις, αλλά και στα διεθνή φιλικά ματς. Κερδίζει ένα στα πέντε. Οι βαθμοί που χάνει, τη ρίχνουν στο παγκόσμιο ranking – και οι κληρώσεις την ευνοούν όλο και λιγότερο. Κάπως έτσι, στον προκριματικό όμιλο για το Μουντιάλ 2018 έπεσε πάνω στην Ισπανία, τερμάτισε δεύτερη και έμπλεξε στα μπαράζ με τους Σουηδούς.

Στη θέση της εθνικής Ιταλίας -και σε ακόμη χειρότερη- έχουν βρεθεί, κατά καιρούς, σχεδόν όλες οι μεγάλες δυνάμεις του παγκοσμίου ποδοσφαίρου. Η Ισπανία, το 2004, αποκλείστηκε στους Ομίλους από την Ελλάδα. Η Γερμανία δεν πέρασε στη β’ φάση, ούτε στο Euro του 2000, ούτε σε ‘κείνο του 2004. Η Βραζιλία διασύρθηκε (7-1) από τους Γερμανούς στο Μουντιάλ που η ίδια φιλοξένησε (2014). Η Αργεντινή ζορίστηκε για να προκριθεί στους τελικούς της Ρωσίας. Η Ολλανδία, μετά το Euro του 2016 έχασε το τρένο και για το Μουντιάλ του 2018. Σπανίως οι ομάδες τολμούν να προχωρήσουν στις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις, προτού βιώσουν τις συνέπειες της παρακμής τους.

Η απουσία της «Σκουάντρα Ατζούρα» από τα γήπεδα της Ρωσίας θα γίνει αισθητή ακόμη και σε όσους την απεχθάνονται, για τον κυνικό της τρόπο παιχνιδιού. Είτε στα πάνω της είτε στα κάτω της, ποτέ δεν σου επέτρεπε να σταθείς αδιάφορος απέναντί της. Περισσότερο, βεβαίως, θα λείψει στους πενθούντες φαν της, εντός και εκτός Ιταλίας. Αλλά, δεν θα αργήσει να ξαναγίνει αυτοκρατορία. Επειδή η μπάλα -όπως η μουσική- κυλάει στο αίμα των Ιταλών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News