Θα ξεκινήσω με μια προσωπική ιστορία ως πρόλογο. Ιούνιος, 1978. Μόλις έχω αποφοιτήσει από το 4ο Δημοτικό Σχολείο Παλαιού Φαλήρου και δίνω εξετάσεις για να μπω στο «Πρότυπο». Το Πρότυπο στη γειτονιά μας ήταν η Ευαγγελική Σχολή Νέας Σμύρνης (200 μέτρα από το σπίτι μας). Είχα προετοιμασθεί σχετικά σε έκθεση και μαθηματικά και πήγα να δώσω τις εξετάσεις. Φευ, υπήρξαν άλλα παιδιά που έγραψαν καλύτερα από μένα κι έτσι απέτυχα να μπω στο «Πρότυπο». Στενοχωρήθηκα για μια δυο μέρες και η σχολική μου ζωή συνεχίστηκε στο 3ο Γυμνάσιο Παλαιού Φαλήρου (την περίφημη «Κοψαχείλα»).

Ούτε είχα εξαντληθεί στο άγχος και στο διάβασμα γι' αυτές τις εισαγωγικές, ούτε καμιά ρετσινιά του αποτυχημένου ένιωσα να σπιλώνει τη ζωή μου. Κυνήγησα μια ευκαιρία που μου δόθηκε όπως και σε χιλιάδες άλλα παιδιά και απλώς δεν την έπιασα. Ούτε χάθηκα που δεν μπήκα στο Πρότυπο, ούτε θα σωζόμουν αν έμπαινα. Για αυτόν τον λόγο ποτέ δεν μπόρεσα να καταλάβω την επιχειρηματολογία του Υπουργού Παιδείας ότι το κυνήγι της αριστείας πρέπει να αποφεύγεται γιατί δημιουργεί ψυχολογικά προβλήματα. Τα ψυχολογικά προβλήματα ίσως τα δημιουργεί τελικά η όποια πίεση του οικογενειακού περιβάλλοντος και η απώλεια της αίσθησης του μέτρου. Αν είναι ας ρίξουμε εκεί το βάρος κι όχι στο να εμπεδώνουμε νοοτροπίες ήσσονος προσπάθειας.

Τι ρόλο παίζουν οι εξετάσεις στα πρότυπα σχολεία; Επειδή το καλό επίπεδο ενός σχολείου είναι συνάρτηση του επίπεδου των μαθητών, οι εξετάσεις εξασφαλίζουν ένα ελάχιστο αποδεκτό επίπεδο έτσι ώστε να ανεβαίνει ο μέσος όρος της τάξης. Οι εξετάσεις αποτελούν ένα κριτήριο δέσμευσης, ότι δηλαδή τα παιδιά που συμμετέχουν έχουν το κίνητρο. Η κατάργηση των εξετάσεων ουσιαστικά σημαίνει και την κατάργηση της έννοιας του Προτύπου. Η κλήρωση αντί των εξετάσεων περνάει στα παιδιά το μήνυμα ότι τελικά θέλει τύχη κι όχι κόπο.

Σε κοινωνικό επίπεδο, τα Πρότυπα είναι τα σχολεία εκείνα στα οποία μπορεί να έχει ένα παιδί καλό επίπεδο σπουδών ανεξάρτητα με την οικονομική επιφάνεια των γονιών του. Είναι δημόσια σχολεία υψηλού επιπέδου, με καθηγητές επιλεγμένους κατόπιν αξιολόγησης, όπου μπορεί να φοιτήσει κάποιος ανεξάρτητα από το εισόδημά του. Για τον λόγο αυτό θα έπρεπε να συζητάμε πώς θα τα αυξήσουμε κι όχι πώς θα τα καταργήσουμε.

Στην προβληματική κατάσταση της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης της Ελλάδας, τα Πρότυπα είναι μια όαση. Υψηλού επιπέδου δουλειά, με καθηγητές που έχουν περάσει από ειδική αξιολόγηση και μαθητές που έχουν περάσει με κάποιες εξετάσεις. Το Πρότυπο σχολείο θα έπρεπε να είναι αυτό που λέει το όνομά του, δηλαδή μοντέλο και για το συμβατικό δημόσιο σχολείο. Το άλογο, που σιγά-σιγά θα βγάλει το κάρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από τη λάσπη της απαξίωσης. Ας παραμερίσουν, λοιπόν, κάποιοι τις ιδεολογικές τους παρωπίδες κι ας μην θίξουν τα όποια λίγα καλά παραδείγματα για τα οποία μπορεί να υπερηφανεύεται η δημόσια εκπαίδευση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News