Photo: Steffen Jakob

Τα κακά μαντάτα έρχονται σιγά σιγά στ΄αυτιά μας από παντού. Ξεκίνησαν με τις προσπάθειες δημιουργίας ενός ενιαίου χώρου τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ευρώπη- το σύστημα της Μπολόνια δηλαδή: Σύντομες 3ετείς βασικές σπουδές, 2 χρόνια μεταπτυχιακό και 3 χρόνια διδακτορικό. Οι παροικούντες την Ιερουσαλήμ ανησυχήσαμε. Μας καθησύχασαν. Μην θορυβείστε συνάδελφοι, μας είπαν, ο στόχος είναι αγνός και πρακτικός: Θέλουμε ένα ευρωπαϊκό σύστημα για να μπορούν να είναι συγκρίσιμα τα πτυχία των χωρών -μελών. Το σύστημα θα διευκολύνει την κινητικότητα των φοιτητών, κι έτσι θα μπορούν να κάνουν τμήμα των σπουδών τους σε άλλο πανεπιστήμιο. Δεν υπάρχει τίποτα αθέμιτο και ύποπτο σε αυτούς τους στόχους.

Εμείς βέβαια εξακολουθήσαμε να δυστροπούμε. Πρακτική η ενοποίηση, δε λέω, αλλά το πράμα μύριζε άσχημα. Σε τρία χρόνια δε βγαίνει σοβαρό διδακτορικό, ψελλίζαμε. Τότε πια αγανάκτησαν και μας κατηγόρησαν ανοιχτά: Είναι υπερβολικές και παράλογες οι αντιδράσεις στη διαδικασία της Μπολόνια, δήλωναν σε κάθε ευκαιρία. Οι κραυγές περί «νεοφιλελευθερισμού» και «εμπορευματοποίησης» στερούνται σοβαρότητας. Ο πιθανότερος λόγος της αντίδρασης των Ελλήνων πανεπιστημιακών στη διαδικασία της Μπολόνια είναι ότι κάθε αλλαγή είναι επικίνδυνη γιατί μπορεί να διαταράξει τις ευαίσθητες ισορροπίες στο χώρο των πανεπιστημίων. Κι έτσι βρίσκουν διάφορες προφάσεις που μάλιστα περιβάλλουν με ιδεολογικό μανδύα για να παραπλανήσουν τους αδαείς.

Λέγε λέγε, πείστηκαν πολλοί από μας. Είχε και τις τρύπες της η άλλη πλευρά, είναι αλήθεια. Είναι ύποπτη λ.χ. η συλλήβδην απόρριψη όλου του εκσυγχρονισμού που προτάθηκε. Για παράδειγμα σιχαινόταν και την ιδέα ακόμα της αξιολόγησης. Γιατί συνάδελφε δεν θέλεις να αξιολογηθούμε; αγανακτούσαμε με το αντίπαλο στρατόπεδο τώρα. Γιατί να χρηματοδοτεί ο ελληνικός λαός ένα ίδρυμα που παράγει αέρα φρέσκο; Γιατί να μην έχουμε μια εικόνα ποιοί είμαστε, τι έργο παράγουμε, πόσες ώρες διδάσκουμε, τι βιβλία τους δίνουμε, τι λένε οι φοιτητές για μας και τη δουλειά μας; Μήπως πάμε να κρύψουμε τίποτα; Δεν καταλαβαίνεις ότι δίνουμε έτσι πλεονεκτήματα στους εχθρούς μας;

Οι φοιτητές το κατάλαβαν καλύτερα από μας –φυσικό είναι. Αυτοί έχουν το ζοφερό αυτό μέλλον μπροστά τους- εμείς τη θεσούλα μας την έχουμε πιάσει. Το κύμα άρχισε με 3 μποφόρ κι έγινε τσουνάμι ακόμα και σε περιοχές μη τροπικές: Υπενθυμίζω τον Νοέμβριο του 09 σηκώθηκε ακόμα και η ήρεμη Αυστρία στο πόδι από τους φοιτητές (και πολλούς από τους καθηγητές τους). Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι ήταν φυσικά η απόφαση της κυβέρνησης να ευθυγραμμιστεί με την περίφημη διαδικασία της Μπολόνια ( λ.χ. περιορισμούς στην πρόσβαση στα πανεπιστήμια και επιβολή διδάκτρων – τα οποία καταργήθηκαν στην Αυστρία πριν από τις τελευταίες εκλογές). «Η εκπαίδευση είναι ανθρώπινο δικαίωμα» ούρλιαζαν.

 

Όπως διαβάζω στα μπλόγκς, χιλιάδες φοιτητές, που συντονίζονταν μέσω του διαδικτύου, οργάνωσαν καταλήψεις εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, καθιστικές διαμαρτυρίες αλλά και εκατοντάδες εκδηλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα. Μια αυθόρμητη συγκέντρωση στην ακαδημία καλών τεχνών μετατράπηκε μέσα σε λίγα 24ωρα στο μεγαλύτερο κίνημα που έχει γνωρίσει η Αυστρία τα τελευταία χρόνια. Η κυβέρνηση της Βιέννης, αισιοδοξούσε ότι θα μπορέσει να ελέγξει το κύμα των καταλήψεων αλλά αντιμετώπισε αποφασισμένους φοιτητές που δήλωναν ξεκάθαρα πως δεν θα ανεχτούν την εμπορευματοποίησης της ανώτατης εκπαίδευσης την οποία προωθεί η ΕΕ ούτε τη λογική του ανταγωνισμού και του κέρδους επιβάλλεται έτσι σε όλα τα επίπεδα της παραγόμενης γνώσης.

Τα σύννεφα πύκνωσαν σύντομα και οι Κασσάνδρες εμείς επιβεβαιωθήκαμε δυστυχώς: Το King’s College, ένα από τα καμάρια της Ευρώπης στις ανθρωπιστικές σπουδές, ειδοποίησε διακεκριμένους πανεπιστημιακούς των Arts and Humanities να ετοιμάσουν τα μπογαλάκια τους . Το τμήμα κλείνει, απολύει και αναδιοργανώνεται σε οικονομίστικη βάση. Οι ακαδημαϊκοί, οι ερευνητές, οι καθηγητές που έδωσαν στο πανεπιστήμιο αυτό την μακροχρόνια αίγλη του δεν ήταν πια απαραίτητοι. Κόστιζαν πολύ και δεν απέδιδαν πολλά άμεσα. Δεν είχαν Value for money που λένε… Γνωστό θύμα της σφαγής των ανθρωπιστικών σπουδών είναι το τμήμα modern Greek and byzantine studies, όπως ήδη ξέρετε.

Το κολέγιο όμως ξόδεψε 33.5 εκατομμύρια λίρες από τα χρήματα που δεν έχει για τη διοίκηση και τους μάνατζερς -και ετοιμάζεται να προσλάβει κι άλλους. Οι μάνατζερς αυτοί θα επιβάλλουν τις αξίες τους, τα συστήματά τους και τη λογική τους σ΄ένα χώρο που εξ ορισμού είναι αδιάφορος για τη λογική λίγο κόστος/σύντομο κέρδος. Και φυσικά το King’s δεν είναι το μόνο πανεπιστήμιο που υποκλίνεται βαθειά στην αγορά. Η φιλοσοφία, η ιστορία, τα λατινικά, τα αρχάια ελληνικά, όλες οι επιστήμες του ανθρώπου εξαφανίζονται σιγά σιγά από τον πανεπιστημιακό χάρτη. Φυσικό είναι. Τι να τις κάνουν τις ανθρωπιστικές επιστήμες κοινωνίες που τοποθετούν το προϊόν είναι στο επίκεντρο, όχι τον άνθρωπο;

Είδατε συνάδελφοι που είχαμε δίκιο; Τώρα τι λέτε να κάνουμε για να κάνουμε ελκυστικό το πανεπιστήμιό μας στην αγορά; Εγώ προτείνω να δίνουμε με κάθε πτυχίο και τη συνταγή του Big Mac. Ούτως ή άλλως οι απόφοιτοί μας εκεί θα δουλέψουν…

 

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News