Την ανακοίνωση του Γενικού Αστυνομικού Διευθυντή Αττικής – περί απαγόρευσης κάθε δημόσιας, υπαίθριας συνάθροισης – τη διαβάσατε. Τι ισχύει περί συναθροίσεων; Η χθεσινή απόφαση της Αστυνομίας, λοιπόν, ελήφθη βάσει του χουντικού νομοθετικού διατάγματος 794/1971, «Περί δημοσίων συναθροίσεων», η οποία ουδέποτε καταργήθηκε. Τότε, οι εφημερίδες της εποχής είχαν τις δηλώσεις του δικτάτορα και «προέδρου της κυβερνήσεως» Γιώργου Παπαδόπουλου, που συνοψίζονταν στην πρόταση: «Εν ισχύ τρία ακόμα άρθρα του Συντάγματος περί ασύλου, συνέρχεσθαι και συνεταιρίζεσθαι».

«Γνωστοποιηθείσης κατά το άρθρον 3 – παράγραφοι 4 και 5 του παρόντος – “δημοσίας συναθροίσεως εν υπαίθρω” – η αστυνομική αρχή δύναται να απαγορεύση ταύτην, εάν ήθελε κρίνει, μετ’ έρευναν, ότι εκ της πραγματοποιήσεως αυτής επίκειται κίνδυνος διά την δημοσίαν τάξιν και ασφάλειαν, μη δυνάμενος να αποτραπή δι’ ηπιωτέρων αστυνομικών μέτρων. Αρμοδία διά την απαγόρευσιν δημοσίας συναθροίσεως εν υπαίθρω είναι η αστυνομική αρχή του τόπου, εν ως αύτη μέλλει να πραγματοποιηθή. Η απόφασις περί απαγορεύσεως δημοσίας συναθροίσεως εν υπαίθρω δέον να περιέχη τους λόγους τους δικαιολογούντας, κατά την κρίσιν του εκδόντος ταύτην, τον επικείμενον κίνδυνον της δημοσίας τάξεως και ασφαλείας και την αδυναμίαν αποτροπής αυτού δι’ άλλων ηπιωτέρων της απαγορεύσεως μέτρων…».

Το κατά πόσο οι παραπάνω προτάσεις αντιβαίνουν του δημοκρατικού πολιτεύματος, δεν χρήζει ιδιαίτερης επεξήγησης.

Σε μια άλλη περίπτωση, ας μη λησμονούμε ότι το δικαίωμα στη διαδήλωση – «το δικαίωμα του ειρηνικώς συνέρχεσθαι», «…οι Έλληνες έχουν το δικαίωμα όπως συνέρχονται ησύχως και αόπλως, ως ο νόμος ορίζει» – είναι συνταγματικό, σύμφωνα με το άρθρο 11 του Συντάγματος. Οι περιορισμοί του είναι επιτρεπτοί μόνο κατά την περίπτωση στην οποία προβλέπονται από το ίδιο το Σύνταγμα ή από Νόμο. Και, πάντα, εάν συμφωνούν με την αρχή της αναλογικότητας (άρθρο 25, παράγραφος 1 του Συντάγματος).

Επίσης, το να διαδηλώνει κάποιος ειρηνικά, κατοχυρώνεται και στο άρθρο 11 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αλλά και στο 21, του Διεθνούς Συμφώνου Ατομικών και Πολιτικών Δικαιωμάτων.

Η Αστυνομία έχει καθήκον να επεμβαίνει κατασταλτικά, συλλαμβάνοντας όσους αμαυρώνουν τις δημόσιες, υπαίθριες συναθροίσεις, αποκλίνουν από τον ειρηνικό χαρακτήρα αυτών και διαπράττουν ποινικά αδικήματα. Δεν μπορεί, όμως, να απαγορεύει – εκ των προτέρων – την άσκηση θεμελιωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών που κατοχυρώνονται, τόσο από το ελληνικό Σύνταγμα, όσο και από το διεθνές Δίκαιο.

Στον αντίποδα, το άρθρο 171 του Ποινικού Κώδικα ορίζει ότι «όποιος μετέχει σε δημόσια συνάθροιση – που απαγορεύτηκε νόμιμα από την αρμόδια αρχή – τιμωρείται με φυλάκιση μέχρι έξι μηνών ή με χρηματική ποινή». Τα δικαστήρια, όμως, δεν είναι αρμόδια να κρίνουν τη σκοπιμότητα της απαγόρευσης. Δεν μπορούν να εξετάσουν το αν, δηλαδή, πράγματι υπήρχε ο κίνδυνος που επικαλείται η αστυνομική αρχή. Μπορούν να αναλύσουν μόνο την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας. Με λίγα λόγια, το αν ο κίνδυνος αυτός θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με ηπιότερα κατασταλτικά μέσα.

Στις 9 Φεβρουαρίου του 2011, το γραφείο Τύπου της Νέας Δημοκρατίας εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία θεωρούσε «επικίνδυνη και αντιδημοκρατική εκτροπή της κυβέρνησης του Μνημονίου την απόφαση του Διευθυντή της Αστυνομικής Διεύθυνσης Σερρών να απαγορεύσει οποιαδήποτε συνάθροιση στον Προμαχώνα Σερρών, για λόγους δημόσιας ασφάλειας και διατάραξης της κοινωνικοοικονομικής ζωής».

Ζητούσε, μάλιστα, την παραίτηση του τότε υπουργού Προστασίας του Πολίτη, κ. Χρήστου Παπουτσή. Συμπλήρωνε δε, ότι «ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, με την πολιτική του, οδηγεί σε όξυνση των αντιπαραθέσεων μεταξύ των πολιτών και, υιοθετώντας αυτές τις αποφάσεις περί απόπειρας πραγματοποίησης συναθροίσεων και πορειών, εισάγει από τη χαραμάδα νέες αντιλήψεις περί της τήρησης των Νόμων και του Συντάγματος, οι οποίες παραπέμπουν στο χειρότερο παρελθόν».

Σήμερα, ένα χρόνο μετά, εν όψει της επίσκεψης της κας Μέρκελ, έκκληση «να προφυλαχθεί η εικόνα της πατρίδας μας», απηύθυνε ο υπουργός Προστασίας του Πολίτη, κ. Νίκος Δένδιας.

Αντιλαμβάνομαι το πώς το εννοεί. Να μη γίνουν έκτροπα και ασχημονίες θέλει, αλλά και ποιος δημοκρατικός πολίτης επιθυμεί κάτι ανάλογο; Σε μια άλλη περίπτωση, η εικόνα της πατρίδας μας – που γέννησε τη Δημοκρατία – δεν πλήττεται στο εξωτερικό από τέτοιου τύπου απαγορεύσεις; Με αυτές τις αντιδημοκρατικές απαγορεύσεις μπορούμε, άραγε, να κομπορρημονούμε περί της ελευθερίας και της δημοκρατικότητάς μας στους ξένους;

Ναι, η εκδοθείσα ανακοίνωση της Αστυνομίας περί απαγόρευσης συναθροίσεων, σύμφωνα με το ισχύον – δημοκρατικά παρηκμασμένο, στο εν λόγω σημείο – Σύνταγμα, είναι κατά βάση νόμιμη. Αλλά βάσει ποιας νομιμότητας κρίνεται; Εκείνης που ίσχυε κατά τα «πέτρινα χρόνια», «τα χρόνια του γύψου»; Σε τέτοιες περιπτώσεις, δεν περιμένουμε από τους συνταγματολόγους να αποφανθούν σχετικώς – όσο κι αν υπάρχει απεριόριστος σεβασμός στο πρόσωπό τους. Μπορεί να κρίνει και ο κάθε Έλληνας πολίτης το κατά πόσο η ανακοίνωση της Αστυνομίας αποτελεί μια νόμιμη απόφαση και το κατά πόσο, αντίστοιχα, στοιχειοθετεί μια δημοκρατικά ηθική απόφαση, από τη στιγμή που παραπέμπει σε «σκοτεινές» εποχές για τη χώρα μας.

Όλα αυτά, στο πλαίσιο της αέναης συζήτησης περί νόμιμου, ηθικού και, τελικά, ορθού…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News