Οι περισσότερες διαφημίσεις των ημερών, προτρέπουν «χάστε τα κιλά που πήρατε στις διακοπές για να έχετε τη σιλουέτα που επιθυμείτε».
Η λέξη «σιλουέτ(τ)α» στη γλώσσα μας προέρχεται από τη γαλλική «silhouette» και σημαίνει ακριβώς το ίδιο: περίγραμμα, σκιαγράφημα. Αυτή η λέξη προέκυψε από το επίθετο του Etienne de Silhouette, ο οποίος ήταν υπουργός οικονομικών της Γαλλίας, το 1759. Δεν έμεινε στην ιστορία τόσο για τη δημοσιονομική του πολιτική, αλλά για το ότι διακόσμησε τους τοίχους του σπιτιού του με περιγράμματα ανθρώπων. Με σιλουέτες, με λίγα λόγια.
Κατά μία άλλη άποψη, το silhouette δεν έχει ακριβώς γαλλική προέλευση. Η βασκική γλώσσα έχει μια σχεδόν ομόηχη λέξη, τη «zuloeta» (προφέρεται «σουλοέτα»), και είναι σύνθετη, από το «zulo» (σημαίνει «οπή», «τρύπα») και «eta» (σημαίνει «πολύ», «επιπλέον»). Και, κοίτα να δεις, ο Etienne de Silhouette είχε βασκική καταγωγή αφού οι πρόγονοί του καταγόταν από τη (βασκική) πόλη Biarritz που ήταν στη Βόρεια Γαλλία. Αλλά, να, ήθελαν να το κρύψουν λίγο. (Άλλοι υπουργοί κρύβουν οικονομικά στοιχεία προς τους εταίρους τους, άλλοι κρύβουν την καταγωγή τους, τι τα θες)
Κι αν θα θέλαμε να κάνουμε μια ελεύθερη μετάφραση, στην ελληνική γλώσσα το «silhouette» θα μπορούσε να σημαίνει και «πολύτρυπος» ή «κατατρυπημένος». Ή «διάτρητος». Κάτι σαν ελληνικός οικονομικός προϋπολογισμός, δηλαδή.

Ειλικρινά δεν ξέρω τι θα συμβεί με τον προϋπολογισμό του ελληνικού κράτους και, στην τελική, το τι θα κάνουμε με τα οικονομικά μας, αλλά το σίγουρο είναι ότι άλλη μια σεζόν ξεκινάει. Κοιτάξτε συμπτώσεις: Όταν έγραφα λίγο πιο πάνω περί γαλλικών λέξεων, θυμήθηκα ότι άλλη μια λέξη – που «φοριέται» πολύ στις μέρες μας – είναι, επίσης, γαλλική. Η λέξη «σεζόν», από τη γαλλική «saison». Πριν από πολλά χρόνια τη γράφαμε κι εμείς «σαιζόν», αλλά λόγω της απλοποίησης της ελληνικής γλώσσας (το πάρτυ έγινε πάρτι, το τραίνο έγινε τρένο κ.λπ.) μεταλλάχθηκε σε «σεζόν», αλλά πάντα σήμαινε τη χρονική περίοδο κατά την οποία κάτι λαμβάνει χώρα.
Είθισται, όταν τελειώνει το θέρος να ξεκινάει μια νέα σεζόν, αφού το (ελληνικό) καλοκαίρι έχει τη δύναμη να μηδενίζει τα πάντα.

Στις τελευταίες ημέρες του Αυγούστου, άντε, βαριά, στις πρώτες ημέρες του Σεπτεμβρίου, επιστρέφει «κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Αυτή θα ήταν μια καλή ατάκα με αφορμή την εξυγίανση του ελληνικού ποδοσφαίρου, αλλά πόσους κατεργάρηδες να χωρέσει ένας πάγκος αλλαγών;
Τα παλαιά τα χρόνια – από τη βυζαντινή εποχή – «κάτεργα» έλεγαν τα ιστιοφόρα πλοία, που είτε ήταν πολεμικά, είτε κουβαλούσαν τρόφιμα, είτε τύπους με γάντζους στα χέρια, και τα οποία είχαν δύο ή τρεις σειρές κουπιά. Οι κωπηλάτες, οι «κατεργάρηδες», ήταν κατάδικοι, εγκληματίες του κοινού ποινικού Δικαίου, οι οποίοι είχαν καταδικαστεί σε καταναγκαστικά έργα. Η – πολλές φορές και ισόβια – ποινή τους ήταν να κωπηλατούν στο καράβι, που αποτελούσε τη φυλακή τους. Για να αρχίσουν να κωπηλατούν, ώστε να κινηθεί το πλοίο, έπρεπε να λάβουν τη διαταγή «Κάθε κατεργάρης στον πάγκο του». Στις μέρες μας η έκφραση αυτή σηματοδοτεί την επιστροφή στους συνηθισμένους ρυθμούς της ζωής μας, «τα κεφάλια μέσα». Η έκφραση αυτή χρησιμοποιείται μεταφορικά, αν και σε κάποιες περιπτώσεις θα έπρεπε να κυριολεκτούμε, δεν νομίζετε;

Αυτές είναι, λοιπόν, κάποιες από τις λέξεις που σηματοδοτούν την – κατά πολλούς – γαλέρα της πραγματικότητάς μας.

Πηγές
– Jackson, Emily. The History of Silhouettes. 1911. General Books LLC
– Λεξικό Τεγόπουλου Φυτράκη
– Dictionnaire des surintendants et contrôleurs généraux des finances, Françoise Bayard, Joël Felix, Philippe Hamon
– Britain's Prison Ships

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News