Ας αφήσουμε στην ησυχία τους τα πνιγμένα παιδιά – άλλωστε «όλοι συμπαθούν τα νεκρά παδιά», όπως είπε και ο πρωθυπουργός! Κάποιοι συμπαθούν κι άλλους νεκρούς: νέες γυναίκες που άφησαν πίσω «ασυνόδευτα παιδιά» -αυτά κι αν προκαλούν συμπάθεια- νέοι άνδρες που ναι, θα μπορούσε και να αποδειχθεί στο μέλλον ότι είναι ή θα γίνουν τρομοκράτες -αφού έχουν ζήσει πριν ωμό τον θάνατο- αλλά και ηλικιωμένοι μέχρι και κάποιοι που πέρασαν τον αιώνα ζωής – για να δουν ένα τέλος που μόνο ειρηνικό και ανεπαίσχυντο δεν το λες.

Πριν τους κατατάξουμε και τους διαχωρίσουμε σε καλούς «πρόσφυγες πολέμου» και ανεπιθύμητους μετανάστες από άλλες αιτίες (το «λαθρομετανάστες», ως όρος, έχει θεωρηθεί ως μη δόκιμος και από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο), και αφήνοντας κατά μέρος τον εύκολο συναισθηματισμό, πάμε ένα βήμα πίσω, ή μάλλον πολλά χιλιόμετρα πίσω, στο σημείο εκκίνησης αυτού του ανθρώπινου κομβόι.

Οι χώρες τους έχουν λεηλατηθεί -με τον ένα ή τον άλλον τρόπο- από μια Δύση που ομνύει στη Δημοκρατία (ακόμη και εξαγόμενη με τη βία), έχουν βομβαρδιστεί από αντιμαχόμενα πυρά, εσωτερικά και εξωτερικά, αφήνοντάς τους άστεγους και πένητες, χωρίς τροφή, νερό, ρεύμα, στην ίδια τους την πατρίδα.

«you have to understand,
that no one puts their children in a boat
unless the water is safer than the land»

Το απόσπασμα είναι από ένα ποίημα της Warsan Shire που κάνει τον γύρο του Διαδικτύου, σαν να θέλει να απαντήσει σε όσους αναρωτιούνται -ακόμη- για το μέγεθος της απελπισίας που σπρώχνει χιλιάδες ανθρώπους στα τουρκικά παράλια, στους δουλέμπορους και στα σαπιοκάραβα, που διαλύουν μόνοι τους, όπως τους δασκαλεύουν, για να βρεθούν ναυαγοί στα ελληνικά χωρικά ύδατα κοντά στις ακτές και να σωθούν από το λιμενικό, ή από τους βαρκάρηδες της Μυτιλήνης, τις ελληνικές και ξένες ΜΚΟ που είναι στο νησί, τους εθελεοντές.

Τα νούμερα τα γνωρίζουμε πια για τις χιλιάδες που πέρασαν με θανατηφόρο ρίσκο το Αιγαίο, για τους μικρούς Αϊλάν που κοντεύουν να φτάσουν τους 100, για τη μοιρασιά που προσπαθεί να κάνει η Ευρώπη. Αλλά και για το αίτημα (και τώρα του ΣΥΡΙΖΑ, ως κόμμα, όχι ως κυβέρνηση) να «πέσει» ο φράχτης του Έβρου» -και «όχι στην Ευρώπη φρούριο».

Από τη μία πλευρά, το αίτημα να μην υπάρχει ο φτάχτης, μπροστά στον οποίο πόζαρε παλιά ο Αντώνης Σαμαράς και που πιθανόν σε μια μερίδα κατοίκων να δημιουργεί μια αίσθηση ασφάλειας, έχει σίγουρα κι έναν συμβολικό χαρακτήρα, αλλά ανοίγει και μια δίοδο -όχι την πιο ασφαλή, όσο μπαίνει κι ο χειμώνας- στους ανθρώπους που συνωστίζονται στα τουρκικά παράλια με μόνη διέξοδο το Αιγαίο. Ήδη έχουν συγκεντρωθεί πολλές υπογραφές προς τον Πρωθυπουργό αλλά και την Ευρωπαϊκή Ένωση με την κίνηση #OpenEuBorders.

‪Από την άλλη, όταν είτε με τον κίνδυνο να πνιγείς μεσοπέλαγα είτε με τον κίνδυνο να χαθείς, να πεθάνεις από το κρύο ή από νάρκες, έχεις πάρει έναν δρόμο χωρίς επιστροφή, ποια άλλη λύση ή αίτημα βάζει ο πολιτισμός και ο ανθρωπισμός από το να μεταφερθούν οι πρόσφυγες με μέσα ασφαλή, βγάζοντας από τη μέση τους διακινητές, για να σταματήσει αμέσως αυτή η τραγωδία; (Μην την πω γενοκτονία ή εθνοκάθαρση και ξύσουμε άλλες πληγές. Ας το αποφασίσουν οι ιστορικοί του μέλλοντος, θα έχουν τόσα να ξεμπερδέψουν).

Πρόσφατα, ο δήμαρχος Μυτιλήνης σε κάποιο ραδιόφωνο έλεγε ότι 50 νεκροί πρόσφυγες παρέμεναν άταφοι, φορτωμένοι σε ένα κοντέινερ στο νοσοκομείο, λόγω έλλειψης χώρου. Κι αν ούτε ζωντανούς μπορεί να τους «απορροφήσει» η Ευρώπη ούτε νεκρούς να τους θάψει, ας το πει ξεκάθαρα. Μεσαία λύση εδώ δεν υπάρχει. Ας βγουν οι ηγέτες της Ευρώπη, που ντρέπονται για το ναυάγιο του ουμανισμού στα νερά του Αιγαίου, να το πουν καθαρά: να πάνε να πνιγούνε! Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο από μεγάλα λόγια και μικρά μνημόσυνα.

Οι πολίτες, όσοι μπορούν, όσοι αντέχουν -κι ας μην καπηλεύονται οι θεσμοί αλλά και όλοι μας τους εθελοντές- έχουν δώσει αγώνα ανθρωπιάς, να σώσουν, να ταΐσουν, να περιθάλψουν, να καθησυχάσουν τους κατατρεγμένους. Σ' αυτήν την τραγωδία που συμβαίνει (και) στην Ελλάδα, που περνάει τη δική της ανθρωπιστική κρίση, λάμπει δια της απουσίας της η Εκκλησία – ναι, ξέρω, οργανώνει συσσίτια, αλλά είναι αυτό το περισσότερο που μπορεί, όταν συσσίτια οργανώνει πια η κάθε γειτονιά;

* Την Κυριακή το βράδυ, παρακολούθησα στο Θέατρο Τέχνης, το έργο του Χρήστου Αγγελάκου «Ήταν ένας και δεν ήταν κανένας» (εκδ. Ευρασία), ενταγμένο στα Θεατρικά Αναλόγια 2015, με θέμα «Το πέρασμα/Μετανάστευση και Προσφυγιά». Γυρίζοντας από τη Μυτιλήνη, ο Χρήστος Αγγελάκος δεν μπορεί ακόμη να μιλήσει γι' αυτό που έζησε εκεί, εθελοντής για τρεις εβδομάδες. Το έργο έχει επίκεντρο την οργάνωση «Ανώνυμοι Νεκροί», μια ομάδα που αναλαμβάνει να θάψει τους νεκρούς που είναι στα αζήτητα, να βρει γι' αυτούς ένα όνομα, μια ιστορία και να γράψει έναν επικήδειο. Την άλλη μέρα, οι άταφοι νεκροί της Μυτιλήνης έρχονται να επιβεβαιώσουν ότι η ζωή τελευταία έχει ξεπεράσει και το πιο μαύρο σενάριο που μπορεί η Τέχνη να μας δώσει, φωτίζοντας ωστόσο αυτόν τον ζόφο που επικρατεί γύρω μας και μέσα μας. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News