Διάβασα την Τετάρτη το άρθρο του κυρίου Βαγγέλη Γεωργίου για την «αμφισβήτηση των Special Olympics». Επειδή διαφωνώ σε πολλά σημεία του κειμένου, αν όχι σε όλα δηλαδή, αποφάσισα να γράψω μια διαφορετική εκδοχή. Εκδοχή η οποία δεν δομείται πάνω σε αερολογίες, υποκειμενικές προσλήψεις, επικίνδυνες γενικότητες και ολιστικούς συμψηφισμούς. Βασίζεται αποκλειστικά σε πραγματικά στοιχεία που προήλθαν μέσα από ρεπορτάζ. Να διευκρινιστεί ότι δεν έχω καμία σχέση, προσωπική ή επαγγελματική, με την επιτροπή των Special Olympics ούτε εργάζομαι σε εταιρεία χορηγό της διοργάνωσης.

1) Το «μεγάλο» γεγονός
Οι αγκύλες παραπέμπουν σε ειρωνεία είτε σε έμμεση αμφισβήτηση. Τα νούμερα πάντως είναι ενδεικτικά του μεγέθους: 1.000 εργαζόμενοι, 25.000 εθελοντές, 7.000 αθλητές, 2.500 προπονητές, 3.000 κριτές-διαιτητές, 22 αθλητικές εγκαταστάσεις και 3.000 Μ.Μ.Ε από όλο τον κόσμο, με καθημερινή ενημέρωση, εκτενή αφιερώματα και απευθείας συνδέσεις. Επίσης, καθώς το μέγεθος δεν ορίζεται μόνο από τους αριθμούς αλλά και από την ιστορία μιας διοργάνωσης, οι αγώνες Special Olympics ξεκίνησαν για πρώτη φορά το καλοκαίρι του 1968 στο Ιλινόις των Η.Π.Α.

2) Η σύγκριση με τους Παραολυμπιακούς
Στους Παραολυμπιακούς αγώνες συμμετέχουν αθλητές που πάσχουν αποκλειστικά από κινητικά προβλήματα, ενώ στους αγώνες Special Olympics συμμετέχουν αθλητές που πάσχουν από διαπιστωμένη διανοητική αναπηρία, η οποία ενδεχομένως να συνοδεύεται και από κινητικές δυσκολίες. Ο κύριος Βαγγέλης Γεωργίου ισχυρίζεται ότι στους Παραολυμπιακούς «υπάρχει άμιλλα και αγωνιστικό πνεύμα», ενώ συμπληρώνει κιόλας ότι «το άθλημα είναι αυτό που προσαρμόζει και γαλουχεί τον αθλητή κι όχι ο αθλητής το άθλημα».

Πρώτον, η άμιλλα και το αγωνιστικό πνεύμα αρκετές φορές παραβλέπονται, όταν το βάθρο εκτός από μετάλλια, αναγνώριση και εθνική υπερηφάνεια, προσφέρει χρήματα και ειδικά προνόμια. Στους Παραολυμπιακούς λοιπόν, εν αντιθέσει με τους αγώνες Special Olympics, οι περιπτώσεις πλαστογράφησης και ντόπινγκ είναι πολλές. Να σημειωθεί ότι η πλαστογράφηση αναφέρεται στη διαδικασία κατά την οποία απόλυτα υγιείς άνθρωποι παριστάνουν ότι έχουν προβλήματα αναπηρίας για να πάρουν μέρος παράνομα στους Παραολυμπιακούς και να κερδίσουν τα προνόμια που προβλέπει η χώρα τους για τους διακριθέντες. Χαρακτηριστική περίπτωση αποτελεί η ομάδα μπάσκετ της Ισπανίας, όπου το 2000 στους Παραολυμπιακούς του Σύδνεϋ, δέκα από τους δώδεκα αθλητές της είχαν πλαστογραφηθεί ως άνθρωποι με δείκτη νοημοσύνης μικρότερο του 85. Η Ισπανία κατέκτησε με άνεση την πρώτη θέση, αλλά μετά την αποκάλυψη του σκανδάλου της αφαιρέθηκαν τα μετάλλια. Επίσης, στο παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου του 2011 στη Νέα Ζηλανδία, ο νοτιοαφρικανός αθλητής του δίσκου, Φανί Λομπάρντ, πιάστηκε ντοπέ και του αφαιρέθηκε το χρυσό μετάλλιο.

Δεύτερον, είναι απολύτως λογικό στους αγώνες Special Olympics πολλά αθλήματα να παρουσιάζουν οριακές διαφοροποιήσεις για να εξυπηρετούνται οι αθλητές. Οι άνθρωποι με διανοητική αναπηρία, εκτός από τη νοητική στέρηση, ταλαιπωρούνται και από ένα σωρό φοβίες, τις οποίες χρειάζονται πολύ χρόνο για να τις αντιμετωπίσουν- αν τα καταφέρουν κιόλας. Ως εκ τούτου, φερ’ ειπείν στο άθλημα της κολύμβησης, για αθλητές που φοβούνται τη βουτιά στο νερό, προβλέπεται να κάνουν εκκίνηση μέσα από το διάδρομο κι όχι από το βατήρα. Ακόμη, στην ποδηλασία, είτε αφαιρούνται είτε χαλαρώνουν τα μπροστινά φρένα των ποδηλάτων, διότι οι αθλητές ήθελαν να σταματούν ακριβώς πάνω στη γραμμή του τερματισμού με αποτέλεσμα να προκαλούνται πολλά ατυχήματα.

3) «Ε, ας τα βραβεύσουμε όλα τα παιδιά»
Καταρχάς, η χρήση της λέξης «παιδιά» αντί για «αθλητές» αφενός είναι προσβλητική, αφετέρου δεν ισχύει, καθώς υπάρχουν αθλητές που έχουν κατά πολύ ξεπεράσει την παιδική ηλικία. Για παράδειγμα, ο σαράντα δύο χρονών, Paullete Harrison, αθλητής της γυμναστικής, ο οποίος αγωνίζεται συνολικά είκοσι χρόνια στους αγώνες Special Olympics.  Το ζητούμενο στους αγώνες Special Olympics είναι η συμμετοχή και όχι ο πρωταθλητισμός, καθώς έχει αποδειχτεί ότι μέσω της συμμετοχής στον αθλητισμό οι άνθρωποι που πάσχουν από διανοητική αναπηρία παρουσιάζουν βελτίωση στην επικοινωνία με τους γύρω τους, εξοικειώνονται με τις ανθρώπινες σχέσεις και το κυριότερο αυξάνουν τις πιθανότητές τους για να αποκτήσουν αυτονομία. Δηλαδή, να έχουν μελλοντικά τη δυνατότητα να αυτό- συντηρηθούν. Συνεπώς, μετάλλια, εκτός των τριών του βάθρου, απονέμονται σε όλους τους αθλητές ως επιβράβευση για τη συμμετοχή τους. Μάλιστα, αυτός είναι και ο λόγος που μετάλλια απονέμονται σε κάθε γύρο, δηλαδή δεν υπάρχουν προκριματικοί, ημιτελικοί και τελικοί. Ακόμη, ο ορισμός των αθλητών στους γύρους (άτυπα διαφορετικά γκρουπ δυναμικότητας) βασίζεται στις επιδόσεις τους, ώστε να περιοριστεί όσο το δυνατόν η ανισότητα μεταξύ τους.

4) «Το φανταχτερό συγγνώμη»
Οι αγώνες Special Olympics είναι ένα παγκόσμιο γεγονός που υποστηρίζεται από ένα παγκόσμιο κίνημα, μέσω του οποίου εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να βελτιώνουν τις –ούτως ή άλλως περιορισμένες- ικανότητές τους μέσω του αθλητισμού. Άρα, δεν έχει ελληνοκεντρικό χαρακτήρα. Το γεγονός ότι στην Ελλάδα η κοινωνία ακόμη δεν έχει κατορθώσει να εντάξει ομαλά στην καθημερινότητά της τους συγκεκριμένους ανθρώπους (χωρίς να παραβλέπονται τα βήματα προόδου που γίνονται), ή ότι το κράτος δεν ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στις ανάγκες τους, δεν ακυρώνουν τη σημασία των Αγώνων. Αντιθέτως, την ενισχύει. Διότι, σε τελική ανάλυση, η κληρονομιά των αγώνων Special Olympics είναι να αλλάξει ο αρνητικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει ο περισσότερος κόσμος τα άτομα με διανοητική αναπηρία. Συνακόλουθα, οι αγώνες Special Olympics ήταν ένα άλμα προς σε αυτή την κατεύθυνση.

Επιπρόσθετα, οι συμψηφισμοί δεν είναι εποικοδομητικοί διότι ρέπουν επικίνδυνα προς το λαϊκισμό, αποκρύπτοντας την ουσία των προβλημάτων. Καμία σχέση δεν έχει η έλλειψη χρημάτων στο ειδικό σχολείο στη Φθιώτιδα ή ο θάνατος δύο ατόμων στο ΚΕΕΠ Λεχαινών με τους αγώνες Special Olympics. Ο ισχυρισμός που υπονοείται, ότι δηλαδή τα χρήματα που δαπανήθηκαν για τη διοργάνωση των Αγώνων θα μπορούσαν να διοχετευτούν στις κοινωνικές ανάγκες, δεν είναι έγκυρος για τρεις λόγους. Πρώτον, το μεγαλύτερο ποσοστό των χρημάτων για τους αγώνες Special Olympics προήλθαν από χορηγίες εταιρειών στα πλαίσια των προγραμμάτων εταιρικής κοινωνικής ευθύνης. Κανείς δεν μπορεί να προδικάσει, ούτε να διασφαλίσει ότι οι εταιρείες θα έδιναν τα χρήματα για άλλους σκοπούς. Δεύτερον, ας υποθέσουμε ότι η κρατική απουσία επιβεβαιώνεται από την ελλιπή χρηματοδότηση αντίστοιχων ιδρυμάτων ή ειδικών σχολείων. Μα το κίνημα των Special Olympics αυτό προσπαθεί να κάνει, να κινητοποιήσει την πολιτεία για να αφουγκραστεί περισσότερο τα προβλήματα των ανθρώπων με διανοητική αναπηρία. Δηλαδή, πρέπει να ισοπεδώσουμε το κίνημα των Special Olympics επειδή πολλά ιδρύματα αντιμετωπίζουν προβλήματα; Τρίτον, υπάρχει και μια ηθική διάσταση στο θέμα. Θα είχε αποφευχθεί ο θάνατος δύο ατόμων αν δεν είχαν γίνει οι αγώνες Special Olympics; Προφανώς και όχι. Το ζητούμενο είναι να ενταθούν οι προσπάθειες για την ένταξη των ανθρώπων με διανοητική αναπηρία στον κοινωνικό ιστό. Και οι δικές μας και της πολιτείας.

Συμπέρασμα: Σε έναν κορβανά δε χωράνε μαζί όλα τα πράγματα. Πολτοποιούνται, αλλοιώνονται και χάνουν σαφώς την πρωταρχική τους σημασία. Δεν λύνονται τα προβλήματα με τη συστηματική απαξίωση των θεσμών. Αντιθέτως, διογκώνονται και ταυτόχρονα παγιώνονται. Με προσοχή και ψυχραιμία, κάθε περίπτωση αντιμετωπίζεται χωριστά. Όπως μπορεί βοηθάει ο καθένας. Για παράδειγμα κύριε Βαγγέλη Γεωργίου, ας πάρετε την πρωτοβουλία να διοργανώσετε μια προσπάθεια για τη συγκέντρωση χρημάτων για την εγκατάσταση των καλοριφέρ στο ίδρυμα της Φθιώτιδας. Καλοκαίρι είναι ακόμη, μέχρι το χειμώνα έχετε χρόνο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News