Το πόσο σημαντική είναι η ψυχική υγεία για την ευτυχία του ατόμου αλλά και την ομαλή λειτουργία της κοινωνίας, είναι πλέον κάτι που διαπιστώνουμε καθημερινά απλώς παρακολουθώντας τα δελτία ειδήσεων. Παρόλα αυτά, στις ευχές που ανταλλάσσουμε κατά την περίοδο των γιορτών παραλείπουμε να ευχηθούμε 'Καλή ψυχική υγεία', ίσως γιατί είναι ένα ζήτημα ιδιαίτερα ευαίσθητο και για τους περισσότερους ‘ταμπού’.

Η αντίληψη που επικρατεί σε κλειστές, συντηρητικές κοινωνίες όπως η ελληνική είναι ότι κανείς δεν μπορεί να κρίνει αν κάποιος συνάνθρωπός μας υποφέρει από ψυχικό πρόβλημα. Η άποψη αυτή είναι εσφαλμένη, κάτι που είναι μάλλον εύκολο να καταλάβουμε αν συλλογιστούμε περιπτώσεις που έχουμε συναντήσει στο οικογενειακό, φιλικό ή επαγγελματικό μας περιβάλλον. Άτομα με χρόνια ψυχικά προβλήματα και δυσλειτουργίες που προκαλούν οδύνη στους ίδιους και στο περιβάλλον τους καλύπτονται πίσω από αυτή την αντίληψη, με αποτέλεσμα αντί να αναζητούν βοήθεια από τους ειδικούς, να περιμένουν από το περιβάλλον να προσαρμοστεί στις ιδιαίτερες ανάγκες τους. Οι ενοχές των οικείων αποτελούν το τέλειο άλλοθι για την διαιώνιση αυτής της δυσάρεστης κατάστασης.

Ψυχικό νόσημα δεν σημαίνει προσωπική αποτυχία ή ηθική πτώση του ατόμου, και σε καμία  περίπτωση δεν αποτελεί απόδειξη χαμηλής διάνοιας. Άλλωστε, η καλή ψυχική υγεία δεν είναι κάτι αμετάβλητο. Οι περιστάσεις κι οι δοκιμασίες της ζωής -μια ξαφνική απώλεια, ένα διαζύγιο, μια σοβαρή ασθένεια, η ανεργία-, είναι γεγονότα που μπορούν να συμβούν στον οποιονδήποτε, τα οποία όμως δεν είμαστε όλοι στον ίδιο βαθμό προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουμε. Η απλή λύση θα ήταν η αναζήτηση βοήθειας από τους ειδικούς. Δυστυχώς όμως πολλοί συνάνθρωποί μας προτιμούν να υποφέρουν σιωπηλά με συχνά καταστροφικές συνέπειες, από το να ανοίξουν τον εαυτό τους, να μιλήσουν καθαρά για ό,τι τους συμβαίνει, και να παραδεχτούν ότι χρειάζονται υποστήριξη.

Ακραίο παράδειγμα αυτής της κατάστασης είναι το υψηλό ποσοστό αυτοχειρίας που διαπιστώνεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα. Όπως θα ήταν λάθος να αγνοήσουμε τις οικονομικές και κοινωνικές διαστάσεις αυτού του φαινομένου, άλλο τόσο λάθος θα ήταν να υποκρινόμαστε ότι όποιος επιλέγει να αυτοκτονήσει χαίρει άκρας ψυχικής υγείας και ότι το μόνο που τον προβληματίζει είναι η οικονομική του θέση. Τη στιγμή που υπάρχουν τόσοι άνθρωποι που αν και βιώνουν εξαιρετικά δύσκολες καταστάσεις (χρόνια ασθενείς, άστεγοι, άνθρωποι με σοβαρές αναπηρίες) αγωνίζονται με εμμονή και θαυμαστή αξιοπρέπεια να αντιμετωπίσουν τα προβλήματά τους, είναι τουλάχιστον απλοϊκό να αναγάγουμε την κάθε αυτοκαταστροφική συμπεριφορά στις κοινωνικο-οικονομικές συνθήκες.

Το στίγμα για την οικογένεια του αυτόχειρα είναι τόσο δυσβάσταχτο που οι περισσότεροι  προτιμούν να αγνοούν αυτή την διάσταση του θέματος και να ασχολούνται με οποιονδήποτε άλλο παράγοντα τον οδήγησε στην πράξη της αυτοκτονίας. Ορισμένοι από σκοπιμότητα και κάποιοι λόγω ελλιπών γνώσεων, αποφεύγουν να εξετάσουν τα  προβλήματα ψυχικής υγείας που δεν αντιμετωπίστηκαν όταν και όπως έπρεπε από τον περίγυρο, όπως και την αδυναμία της πολιτείας να επιμορφώσει και να προστατεύσει τον πολίτη.

Γιατί η αλήθεια είναι ότι υπάρχει μία κατάλληλη στιγμή για να αναζητήσουμε τη βοήθεια που χρειαζόμαστε. Αφήνοντας ένα πρόβλημα να εκκρεμεί επ’ αόριστον το πιθανότερο είναι ότι στο τέλος θα βρεθούμε αντιμέτωποι με ένα πολύ διαφορετικό και σίγουρα δυσκολότερο πρόβλημα. Αυτή άλλωστε δεν είναι και η περίπτωση σύνολης της ελληνικής κοινωνίας την τελευταία δεκαετία;

Γι αυτό λοιπόν ας φροντίσουμε για την ψυχική υγεία μας, όπως φροντίζουμε για την υγεία των ματιών, της καρδιάς ή των νεφρών μας. Κι ας ευχηθούμε ο ένας στον άλλο: Καλή χρονιά, Καλή δύναμη και -κυρίως- Καλή ψυχική υγεία!
 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News