Οι φετινές αποδράσεις , φίλοι του protagon,  ούτε εύκολες προβλέπονται ούτε πολύ περισσότερο παρατεταμένες. Το διαβάζω και τ’ ακούω στα ρεπορτάζ , το βλέπω και γύρω μου. Στη γενικότερη αυτή μιζέρια και ανέχεια  σκέφτηκα να συνδράμω εκ των ενόντων με μια εικονιστική περιήγηση μέσα απ’ το φακό του Δημήτρη Ταλιάνη.  Ξεφυλλίζοντας μαζί σας τρία λευκώματα που ανέσυρα από τη βιβλιοθήκη μου.

Σαντορίνη , η αμπελόεσσα νήσος

Είτε ταξιδέψετε στη  Σαντορίνη είτε όχι, ιδού το ολόφρεσκο  λεύκωμα του   Ταλιάνη. Διαπιστώνεις με έκπληξη ότι η Σαντορίνη δεν είναι μόνο το κοσμικό νησί που οι πάντες ονειρεύονται να βρεθούν εκεί. Υπάρχει και μια άλλη του πλευρά, πέραν της τουριστικής, που ο Δημήτρης Ταλιάνης  καταφέρνει να αποτυπώσει στο φακό του.  Ανιχνεύει την ψυχή των πραγμάτων , καταγράφει τον καθημερινό μόχθο των ανθρώπων της υπαίθρου. Χέρια ροζιασμένα που εξακολουθούν να συλλέγουν αιώνες τώρα το εξαιρετικό σταφύλι του νησιού, να παράγουν το περίφημο Σαντορινιό κρασί και να το αποθηκεύουν στις κάναβες.

Ο Δημήτρης Ταλιάνης εστιάζει στη λεπτομέρεια  αναδεικνύοντας την αξία των μικρών πραγμάτων. Ο φακός του συλλαμβάνει το παιχνίδι του φωτός και της σκιάς, τις αισθητικές ποιότητες ανάλογα με τις εποχές του χρόνου: Το πώς αναδύεται η ζωή από το θάνατο, θάλλει και φθίνει,  για να   ξαναγεννηθεί. Ένα εκτενές εισαγωγικό κείμενο του Πάνου Θεοδωρίδη για την ιστορία του νησιού, τον πολιτισμό και την οικονομική του εξέλιξη, με  γλώσσα λιτή και γλαφυρή,  συμπληρώνει το φωτογραφικό υλικό.

Στο νησί της Λέσβου

Γαιώδη χρώματα, το κόκκινο της πέτρας και του χώματος, τα απέριττα  – ή μάλλον τα απέραντα –  φωτεινά τοπία  μιας ενδοχώρας  που εκτείνεται στο πέλαγος  αλλά  και   εικόνες της καθημερινότητας των απλών ανθρώπων συγκροτούν το φωτογραφικό υλικό  του Ταλιάνη για τη νήσο Λέσβο. Κι ακόμα, το εντυπωσιακό φυσικό φαινόμενο του απολιθωμένου δάσους στο Σίγρι, τη δυτική πλευρά του μεγάλου νησιού,  με τους κυματισμούς στους κορμούς των πέτρινων δέντρων. Ένα πρωτόγνωρο αίσθημα καταλαμβάνει τον θεατή, σάμπως να παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς τη στιγμή που παγώνει ο χρόνος ( ενώ ο ίδιος εξακολουθεί να αναπνέει). Πολύ παράξενο αίσθημα  που, νομίζω, δεν μπορεί κανείς να το βιώσει αλλού με τόση ένταση.

Κείμενα του Πάνου Θεοδωρίδη κι εδώ, για τη μυθική καταγωγή και την ιστορία  της περιοχής,  την τεράστια  πολιτιστική δημιουργία του νησιού στο διάβα του χρόνου,  ενώ τα κείμενα για το Παγκόσμιο  Γεωπάρκο UNESKO έγραψαν ο καθηγητής Νικόλαος Ζούρος , η Κωνσταντίνα Μπεντάνα και ο Ηλίας Βαλιάκος.

Ιόνιο, πορεία Δυτικά

Το φωτογραφικό αυτό λεύκωμα  αφηγείται το ταξίδι μιας μέρας στα νησιά και στο φως του Ιονίου.  Σαν μια ημερήσια εκδρομή. Απ’ την οποία επιστρέφεις, αργά το βράδυ, κι έχεις την αίσθηση της πληρότητας: ότι η μέρα ήταν χορταστική κι ατέλειωτη.

Οπως οι εκδρομές των μαθητικών χρόνων, όταν η μέρα διογκωμένη από τη λαχτάρα της απόδρασης πλάταινε τόσο ώστε μέσα της  χωρούσε μνήμες, εικόνες και αισθήματα που  για τους περισσότερους από μας, κρατάνε ακόμα. Οι απαιτήσεις αυτής της έκδοσης ξεπερνούν την απλή, τουριστική περιήγηση. Ιχνηλατώντας τα θαλασσινά τοπία ο φακός του Ταλιάνη ανασύρει τόπους και κυμάνσεις ενός ενδόμυχου κόσμου.

Η φωτογραφική ιστόρηση έχει αρχή μέση και τέλος, ακολουθώντας ακριβώς την γραμμική εξέλιξη του συγκεκριμένου χρόνου. Ανοίγει το τοπίο, την αυγή, χαράζοντας το φως της μέρας, αιχμαλωτίζει την αργή πορεία του ήλιου προς την κάθετη δόξα του — τη δόξα του μεσημεριού — και κλείνει με τα χρώματα της νύχτας. Σούρουπο. Ο θεατής δεν μπορεί παρά να προσέξει, ξεφυλλίζοντας,  ότι η σειρά των φωτογραφιών εξυπηρετεί την κλιμακούμενη πορεία του φωτός. Το χάραμα της μέρας και το γέρμα της.

Κι ωστόσο, το ευαίσθητο βλέμμα του Δημήτρη Ταλιάνη εγκλωβίζει στο φακό  τούς  όγκους των νησιωτικών βουνών, νέφη αραιά σαν δίχτυα που διαγράφονται στον πρωινό ουρανό,  αραγμένα πλεούμενα και σπίτια θαλασσινά που πάνω τους αντανακλώνται οι πρώτες ακτίνες του ήλιου. Ενα γκριζόμαυρο χρώμα στις αποχρώσεις του γρανίτη  ανακινεί κάτι συνειρμούς παράξενους και ανεξήγητους, φέρνοντας αχνά στη μνήμη εποχές των Βενετών στα νησιά του Ιονίου, κι αργότερα, των Αγγλογάλλων.

Κι ύστερα φωτογραφίες που μοιάζουν με θαλασσογραφίες : πίνακες του Τσόκλη ή του Καρρά, χρώματα φωτεινά σαν υφαντά πολύχρωμα, κι ακόμα,  κολπίσκοι και μυχοί που παραπέμπουν στις περιγραφές του Ομήρου. Το μπλε  χρώμα, σ’ όλες τις αποχρώσεις του, χυμένο από παντού. Το γνωστό μπλε βαθύ του Ιονίου: βράχια και σπίτια και νερά, ιριδίζοντα τρεμάμενα, κι έρημα δέντρα.

Τις φωτογραφίες συμπληρώνουν  κείμενα του ποιητή Διονύση Καρατζά. Το «Ιόνιο –Πορεία Δυτικά» είναι  μια αφήγηση της θάλασσας τού Ιονίου, η ιστορία  τού αισθητικού της μεγαλείου, όπου μέσα της πλέει (και αναπνέει) η ανθρώπινη ψυχή. Ένα ευφρόσυνο ταξίδι που, σ’ αυτό, σε συνοδεύει η φωτογραφική δεξιότητα του Δημήτρη  Ταλιάνη και ο ποιητικός λόγος του Διονύση Καρατζά.

Το «Ιόνιο» καταφέρνει να ανακαλέσει στον αναγνώστη του μνήμες αλλά και αισθήσεις και αισθήματα, οσμές και γεύσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News