24 Ιουλίου 1960. Παρά την αφόρητη ζέστη, η Ελλάδα παίζει μπάλα. Η τελευταία αγωνιστική του νεοσύστατου πρωταθλήματος θα αναδείξει τον πρώτο θριαμβευτή της Α’ Εθνικής. Λογικά θα είναι η ΑΕΚ. Βρίσκεται στην κορυφή της βαθμολογίας, δύο πόντους πάνω από τον Παναθηναϊκό, και της αρκεί μια ισοπαλία στο ματς με τον Πανιώνιο στη Νέα Σμύρνη. Ενώ το «Τριφύλλι» έχει ντέρμπι: με τον Ολυμπιακό στο «Καραϊσκάκης». Κι όμως. Με τρία γκολ του Θανάση Σαραβάκου η ΑΕΚ χάνει 3-2. Και με τρία γκολ του Ανδρέα Παπαεμμανουήλ ο Παναθηναϊκός πετυχαίνει την πιο εμφατική του νίκη (4-1) στο Φάληρο. Λίγες μέρες αργότερα οι «πράσινοι» θα κερδίσουν την ΑΕΚ σε αγώνα-μπαράζ και θα κατακτήσουν τον τίτλο.

Ηταν η μέρα που γεννήθηκε ο μύθος του Παπαεμμανουήλ. «Χατ-τρικ» σε ντέρμπι Ολυμπιακού – Παναθηναϊκού δεν είχε σκοράρει, ποτέ, κανείς. Ούτε το κατόρθωσε κάποιος άλλος, στα χρόνια που ακολούθησαν, κι ας πέρασαν από τις δυο ομάδες «κανονιέρηδες» όπως ο Σιδέρης, ο Αντωνιάδης, ο Γαλάκος, ο Αναστόπουλος, ο Σαραβάκος, ο Βαζέχα… Τον Μάρτιο του 2014 ο δράστης του ρεκόρ είχε αφηγηθεί στα «ΝΕΑ»: «Μετά το παιχνίδι επικράτησε πανδαιμόνιο. Κάναμε πολλές ώρες για να φτάσουμε από το «Καραϊσκάκης» στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας, αφού το πούλμαν που μας μετέφερε πήγαινε σημειωτόν στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής. Ο κόσμος είχε πλημμυρίσει τους δρόμους, πανηγύριζε και μας αποθέωνε».

Δεν είναι ο μόνος λόγος για να τον θυμάται η Ιστορία. Ο Παπαεμμανουήλ, που «έφυγε» από τη ζωή στα 81 του χρόνια, έχει πετύχει και το πρώτο γκολ του Παναθηναϊκού στην Ευρώπη: εναντίον της Γιουβέντους για το Κύπελλο Πρωταθλητριών (1-1), στις 20 Σεπτεμβρίου 1961 στη Λεωφόρο. Επίσης, το πρώτο γκολ του Παναθηναϊκού στην Α’ Εθνική. Υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους ποδοσφαιριστές του συλλόγου τη δεκαετία των 60s (1958-1969), πρωταγωνιστής της ομάδας του Στέφαν Μπόμπεκ, που κατέκτησε αήττητη το πρωτάθλημα της σεζόν 1963-1964.

Ποτέ δεν άκουσε να τον φωνάζουν με τ’ όνομά του. Τον έλεγαν «Παπαμανώλη», που ήταν πιο εύκολο. Αργότερα, «Παπακανόνη»: για το… φονικό του πόδι, με το οποίο σκόραρε από πολύ μακρινές αποστάσεις. Λέγεται πως είχε το πιο δυνατό (δεξί) σουτ των ελληνικών γηπέδων. Πιο δυνατό και από του Δαβουρλή. Ηταν και «σπεσιαλίστας» στις εκτελέσεις φάουλ, ταχύτατος και εξαιρετικός ντριμπλέρ. Εμοιαζε αρκετά με τον Δημήτρη Σαραβάκο, λένε οι παλιοί παναθηναϊκοί στους νεότερους, που δεν τον πρόλαβαν. Αλλά, το «παρατσούκλι» που του έμεινε ήταν το «Κούνελος». Του το κόλλησε ο Κώστας Λινοξυλάκης όταν τον είχε δει από το παράθυρο, στον κήπο ενός ξενοδοχείου στο οποίο διέμενε η ομάδα στην Κηφισιά, να τρώει κουκιά. Φώναξε τους συμπαίκτες του και τους είπε: «Κοιτάτε, παιδιά, πώς τρώει τα κουκιά ο Αντρέας. Σαν κούνελος…».

Γεννήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 1939 στο Νέο Φάληρο, δίπλα στο παλιό «Καραϊσκάκης». Εμαθε τα μυστικά της μπάλας στις αλάνες της γειτονιάς του και της Καστέλλας. Υστερα γράφτηκε στον Πειραϊκό Νέου Φαλήρου. Οταν ήταν ακόμη 14 ετών, τον έβαλαν να παίξει στην πρώτη ομάδα. Ο νεαρότερος ήταν πέντε έξι χρόνια μεγαλύτερός του. Εκεί τον εντόπισε ο Ανδρέας Μουράτης, που εντυπωσιάστηκε από το ταλέντο του. Πίεζε τη διοίκηση του Ολυμπιακού να τον αποκτήσει (ο Παπαεμμανουήλ ήταν, ήδη, 17), όμως εκείνη καθυστερούσε. Ο τότε πρόεδρος του Παναθηναϊκού, Αντώνης Μαντζαβελάκης, που είχε ακούσει τα καλύτερα για τον «μικρό», έστησε ολόκληρη επιχείρηση για την «αρπαγή» του μέσα από τα χέρια του Ολυμπιακού. Στην οποία συμμετείχε μια από τις αδελφές του παίκτη και… ένα σκάφος του Λιμενικού.

«Ο αδελφός μου έχει πάει για ψάρεμα στο Φάληρο και το απόγευμα υπογράφει στον Ολυμπιακό», ειδοποίησε τον Μαντζαβελάκη. Οι περισσότεροι στην οικογένεια υποστήριζαν το «Τριφύλλι». Ο πρόεδρος κινήθηκε αστραπιαία. Κατέβηκε στον Πειραιά, ζήτησε από το Λιμεναρχείο να τον εξυπηρετήσει με ένα του πλοιάριο, κι εμφανίστηκε ξαφνικά μπροστά στον εμβρόντητο Παπαεμμανουήλ, που ψάρευε με έναν φίλο του. Αφού τον έκρυψε για τρεις μέρες σε ένα ξενοδοχείο, για να μην τον βρουν οι παράγοντες του Ολυμπιακού, τον έβαλε να υπογράψει στον Παναθηναϊκό, παραμονές Χριστουγέννων του 1958.

Στον Ολυμπιακό πήγε, τρία χρόνια αργότερα, ο αδελφός του. Ο Γιώργος Παπαεμμανουήλ, που ήταν οπαδός του Παναθηναϊκού. Η «Αθλητική Ηχώ» της εποχής το είχε κάνει μεγάλο θέμα, όμως τα δύο αδέλφια δεν βρέθηκαν, ποτέ, αντίπαλοι σε ντέρμπι «αιωνίων». Επειδή ο Γιώργος δεν αγωνίστηκε ούτε σε ένα επίσημο παιχνίδι. Δεν είχε, ούτε κατά διάνοια, το ταλέντο του «Κούνελου».

Με τον Παναθηναϊκό ο Ανδρέας κατέκτησε έξι πρωταθλήματα (1960, 1961, 1962, 1964, 1965, 1969). Ακόμη ένα πανηγύρισε με την ΑΕΚ (1971), στην οποία ολοκλήρωσε την καριέρα του το 1972. Με την Εθνική Ελλάδας αγωνίστηκε 16 φορές. Δοκίμασε την τύχη του και στην προπονητική, χωρίς ιδιαίτερη επιτυχία. Δεν «το είχε» πολύ με την τακτική και τα συστήματα. Ηταν, περισσότερο, ένας αρτίστας «του ασβέστη». Κάλπαζε σαν άλογο πάνω στην άσπρη γραμμή του πλαγίου άουτ, χωρίς κανείς να μπορεί να τον σταματήσει. Εβαζε και πολλά γκολ, αν και εξτρέμ.

Τις τελευταίες δεκαετίες έζησε σαν ένας «πάμπλουτος μικροσυνταξιούχος». Ετσι αποκαλούσε τον εαυτό του. Κι εξηγούσε πως η σύνταξη της ΔΕΗ ήταν μικρή, αλλά η αγάπη του κόσμου, μεγάλη. Δεν είχε παράπονο. Αλλωστε, στα νιάτα του γλέντησε «με την ψυχή του» – ήταν κι ομορφόπαιδο. Σε ένα τέτοιο γλέντι, μια βραδιά του ’63 στου Ζαμπέτα, γνώρισε στον Δομάζο τη Βίκυ Μοσχολιού.

• Η κηδεία του Ανδρέα Παπαεμμανουήλ θα τελεστεί την Τετάρτη (14:30) στο Νεκροταφείο Ζωγράφου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News