«Το μοναδικό που δεν μπορούμε να επιτρέψουμε είναι η κοινωνική πτυχή να έρθει σε αντίθεση με την κλιματική πτυχή. Βλέπω ξεκάθαρα αυτήν την απειλή τώρα που συζητάμε για την αύξηση των τιμών στον τομέα της ενέργειας», επισήμανε κατά τη διάρκεια της εβδομάδας ενώπιον της ολομέλειας του ευρωκοινοβουλίου ο Φρανς Τίμερμανς, μιλώντας για τους πόρους του Recovery Fund και την ανάγκη να αξιοποιηθούν και για την ομαλή και δίκαιη οικολογική μετάβαση της Ευρώπης.

Θα μπορούσε να γίνει λόγος για μια απόπειρα του ολλανδού αντιπροέδρου της Κομισιόν, αρμόδιου για το Κλίμα και την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να ξορκίσει τον κίνδυνο των «Κίτρινων Γιλέκων», ήτοι το ενδεχόμενο μιας νέας λαϊκής εξέγερσης ενάντια στην πιθανότητα να κληθούν να πληρώσουν το κόστος της μετάβασης σε μία οικολογική οικονομία τα μικρομεσαία στρώματα της κοινωνίας.

Η πιθανή αύξηση στις τιμές ρεύματος έως 40% και στις τιμές του φυσικού αερίου έως 30% κατά τη διάρκεια των επόμενων εβδομάδων, θα αποτελέσει μία κρίσιμη δοκιμασία για όλες τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, οι οποίες αναζητούν απεγνωσμένα τρόπους για να μετριάσουν τον αντίκτυπο των όποιων αυξήσεων στην κοινωνία.

Τα μέτρα που εξετάζονται και λαμβάνονται είναι ήδη πολλά (μείωση φόρου κατανάλωσης, πλαφόν στις τιμές, κατάργηση συγκεκριμένων τελών στα τιμολόγια ηλεκτρικού ρεύματος, επιδοτήσεις λογαριασμών, κ.ά). Οσον αφορά την Ελλάδα τις προηγούμενες ημέρες ο Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοίνωσε και ο υπ. Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας εξειδίκευσε τη δημιουργία ενός Ειδικού Ταμείου Στήριξης για την Ενεργειακή Μετάβαση για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων από τις αναμενόμενες αυξήσεις.

Στην Ιταλία, όπου ένα αντίστοιχο ταμείο ύψους 1,2 δισ. ευρώ αποφασίστηκε να συσταθεί ήδη τον περασμένο Ιούνιο, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο της αναχρηματοδότησής του, ούτως ώστε να επιστραφεί στις ενεργειακές εταιρείες μέρος των χρημάτων που δαπανούν για τις εκπομπές CO2 και να μπορέσουν, έτσι, να προβούν σε μειώσεις στους λογαριασμούς.

Το ότι το 20% των αναμενόμενων αυξήσεων στις τιμές οφείλεται στην αύξηση του κόστους εκπομπής CO2 το επισήμανε και ο Φρανς Τίμερμανς. Ομως το εν λόγω μέτρο που εξετάζει η ιταλική κυβέρνηση είναι «ακριβώς το αντίθετο» αναφέρει ο Λούκα Αντζελίνι της Corriere della Sera, από ένα μέτρο που ανακοίνωσε τις προηγούμενες ημέρες στην Ισπανία ο Πέδρο Σάντσεθ. Ο ισπανός πρωθυπουργός προέβλεψε πως έως το ερχόμενο Μάρτιο θα έχουν συγκεντρωθεί έως και 2,6 δισεκατομμύρια ευρώ που θα επιστρέψουν στους καταναλωτές, μέσω ενός νέου φόρου που θα θεσπιστεί και θα επιβληθεί στα υπέρογκα κέρδη των ενεργειακών εταιρειών. 

Σχολιάζοντας το εν λόγω μέτρο η El Pais το κρίνει σε κεντρικό κείμενό της ως «λογικό και αναγκαίο», ειδικά για να αποτραπεί ο κίνδυνος των Κίτρινων Γιλέκων. Και υπογραμμίζει πως «λίγοι αμφιβάλλουν πως αυτό το σχέδιο είναι πολύ πιο ισορροπημένο από εκείνο που παρουσίασε το Λαϊκό Κόμμα, το όποιο σχεδόν δεν αγγίζει τα υπέρογκα εταιρικά κέρδη», παρά το γεγονός πως τα τιμολόγια ρεύματος στη χώρα έχουν αυξηθεί κατά 34,9% σε σχέση με πέρυσι τον Αύγουστο.

Ωστόσο δεν άρεσε σε όλους αυτό, με την πλειονότητα των ενεργειακών εταιρειών της χώρας, περιλαμβανομένων και εκείνων που διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς, να απορρίπτουν όχι μόνον το εν λόγω αλλά το σύνολο των μέτρων που ανακοίνωσε η ισπανική κυβέρνηση, υποστηρίζοντας πως η επιβολή μέτρων παρεμβατικού χαρακτήρα στην αγορά ενέργειας «υπονομεύει την αποτελεσματικότητά της, αντιτίθεται στην ευρωπαϊκή ορθοδοξία και δημιουργεί κλίμα νομικής αβεβαιότητας».

Πάντως το ότι «η τιμωρία των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών δεν θα συμβάλει στην οικολογική μετάβαση της Ευρώπης» καθώς ενδέχεται να λειτουργήσει ως αντικίνητρο για πράσινες επενδύσεις στο μέλλον, το επισημαίνουν και οι Financial Times. Σε κάθε περίπτωση αποτελεί γεγονός, και αυτό είναι τουλάχιστον αισιόδοξο, πως το κόστος της πράσινης μετάβασης αλλά και το πώς μπορεί να κατανεμηθεί δίκαια στην κοινωνία, περιλαμβάνεται, πλέον, μεταξύ των προτεραιοτήτων των κρατών – μελών της ΕΕ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News